Δασκάλα σοκάρει το TikTok: “Τα παιδιά δεν ξέρουν πια να διαβάζουν — φταίνε τα κινητά”. Ποια είναι η πραγματική έκταση του προβλήματος;
Μια νεαρή δασκάλα από τις ΗΠΑ, η Hannah Maria, προκάλεσε πρόσφατα αίσθηση στα κοινωνικά δίκτυα όταν ανακοίνωσε μέσω TikTok την απόφασή της να εγκαταλείψει το επάγγελμα. Ο λόγος; Η συνεχής επιδείνωση του μορφωτικού επιπέδου και της συμπεριφοράς των μαθητών της.
«Δεν έχω πια πολλή πίστη σε αυτά τα παιδιά», δήλωσε με απογοήτευση. Το βίντεο της έγινε viral, συγκεντρώνοντας εκατομμύρια προβολές.
Η Maria δίδασκε Αγγλική γλώσσα στη Β’ Λυκείου (10th grade) και παρατήρησε ότι πολλοί μαθητές δεν μπορούν πλέον να συγκεντρωθούν, να παραμείνουν ήρεμοι στην τάξη ή — το πιο ανησυχητικό — να διαβάσουν και να γράψουν επαρκώς.
Κατά τη γνώμη της, ο βασικός υπαίτιος είναι η υπερβολική έκθεση στην τεχνολογία.
«Η τεχνολογία συμβάλλει άμεσα στη μείωση του μορφωτικού επιπέδου», προειδοποιεί.
«Πολλά παιδιά δεν ξέρουν καν πώς να διαβάζουν πια, γιατί απλώς πατάνε ένα κουμπί και τα έχουν όλα έτοιμα»
Η παρατήρησή της φαίνεται να επιβεβαιώνεται από τα επίσημα στοιχεία:
σύμφωνα με το National Center for Education Statistics των ΗΠΑ, οι επιδόσεις στη γλώσσα και τα μαθηματικά έχουν υποχωρήσει σημαντικά την τελευταία δεκαετία.
Μόνο το 47% των παιδιών στις πρώτες τάξεις του σχολείου φτάνει στο αναμενόμενο επίπεδο ανάγνωσης, ενώ μόλις το 17% των 13χρονων διαβάζει για ευχαρίστηση σχεδόν καθημερινά — το χαμηλότερο ποσοστό από το 1984.
Το πρόβλημα, φυσικά, δεν περιορίζεται στις ΗΠΑ.
Παρόμοιες ανησυχίες εκφράζονται πλέον και στην Ευρώπη, αλλά και στη χώρα μας. Η υπερβολική χρήση οθονών (κινητά, τάμπλετ, υπολογιστές) από όλο και μικρότερες ηλικίες, σε συνδυασμό με την εύκολη πρόσβαση σε περιεχόμενο που παρακάμπτει τη διαδικασία ανάγνωσης (π.χ. βίντεο, ηχητικά αποσπάσματα, τεχνητή ανάγνωση κειμένων), φαίνεται να περιορίζει την ικανότητα συγκέντρωσης, την κριτική σκέψη και την ίδια την ευχέρεια στη γλώσσα.
Σύμφωνα με έρευνα του JAMA Pediatrics, οι έφηβοι ηλικίας 13-18 περνούν κατά μέσο όρο 8,5 ώρες την ημέρα μπροστά σε οθόνες — χρόνος που παλαιότερα αφιερωνόταν σε διάβασμα ή άλλες δημιουργικές δραστηριότητες.
Η Maria προειδοποιεί:
Ακόμα κι αν η τεχνητή νοημοσύνη (AI) και τα ψηφιακά εργαλεία γίνονται όλο και πιο σημαντικά στον σύγχρονο κόσμο, αυτό δεν αναιρεί την ανάγκη για βασικές δεξιότητες όπως η ανάγνωση και η γραφή.
«Είναι δεξιότητες απαραίτητες για να επιβιώσεις», τονίζει.
Και πράγματι: το πρόβλημα δεν είναι απλώς εκπαιδευτικό — είναι βαθιά κοινωνικό και πολιτισμικό. Αν η τάση αυτή δεν αναστραφεί, η νέα γενιά κινδυνεύει να χάσει όχι μόνο την επαφή με τη γλώσσα, αλλά και τη δυνατότητα να σκέφτεται με βάθος, να κρίνει, να μαθαίνει αυτόνομα.
Η δασκάλα απευθύνει έκκληση προς τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής και τα σχολικά συμβούλια να αναλάβουν δράση πριν είναι αργά.
Όμως η ευθύνη δεν είναι μόνο θεσμική — είναι και οικογενειακή, και κοινωνική.
Χρειάζεται να ξανασκεφτούμε όλοι μας πώς, πόσο και από ποια ηλικία επιτρέπουμε στα παιδιά μας να χρησιμοποιούν την τεχνολογία.
Η υπόθεση της Hannah Maria είναι απλώς ένα σύμπτωμα μιας πολύ ευρύτερης κρίσης — μιας κρίσης που, αν δεν την αντιμετωπίσουμε έγκαιρα, θα έχει συνέπειες για ολόκληρο το μέλλον της παιδείας μας.
