Η Ελλάδα βρίσκεται στην 45η θέση του Παγκόσμιου Δείκτη Ειρήνης 2025. Μάθε πώς μπορεί να μειώσει τη στρατιωτικοποίηση χωρίς να υπονομεύσει την άμυνά της
Η Ελλάδα κατατάσσεται στην 45η θέση παγκοσμίως στον Παγκόσμιο Δείκτη Ειρήνης 2025 (Global Peace Index), έναν δείκτη που αξιολογεί την ειρήνη σε 163 χώρες με βάση 23 κριτήρια που αφορούν την κοινωνική ασφάλεια, τη συμμετοχή σε συγκρούσεις και το επίπεδο στρατιωτικοποίησης. Παρά την καλή εικόνα σε ζητήματα κοινωνικής ασφάλειας και αποχής από ένοπλες συγκρούσεις, η Ελλάδα σημείωσε πτώση τριών θέσεων σε σύγκριση με την προηγούμενη χρονιά, λόγω του υψηλού επιπέδου στρατιωτικοποίησης της.
Πού υστερεί η Ελλάδα στον δείκτη ειρήνης;
Η κύρια πρόκληση για τη βελτίωση της κατάταξης της Ελλάδας εντοπίζεται στον τομέα της στρατιωτικοποίησης. Παρά τα θετικά στον τομέα της κοινωνικής σταθερότητας και της ειρηνικής πολιτικής κατάστασης, οι εξής παράγοντες επηρεάζουν αρνητικά τη συνολική θέση της χώρας:
- Υψηλές αμυντικές δαπάνες (περίπου 3,1% του ΑΕΠ)
- Μεγάλος αριθμός στρατιωτικού προσωπικού σε σχέση με τον πληθυσμό
- Σημαντική εξάρτηση από εισαγωγές βαρέων οπλικών συστημάτων
Αυτοί οι δείκτες συντελούν σε υψηλό σκορ στρατιωτικοποίησης, το οποίο μειώνει τη θέση της Ελλάδας στον Παγκόσμιο δείκτη.
Τι μπορεί να κάνει η Ελλάδα για να βελτιώσει τη θέση της;
Η Ελλάδα μπορεί να μειώσει το επίπεδο στρατιωτικοποίησης χωρίς να υπονομεύσει την αμυντική της ισχύ, εφαρμόζοντας στρατηγικές που έχουν αποδώσει σε άλλες χώρες με υψηλή κατάταξη:
1. Μείωση εισαγωγών βαρέων όπλων μέσω επένδυσης σε εθνική αμυντική βιομηχανία
Με την ανάπτυξη σύγχρονης εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας, η Ελλάδα μπορεί να μειώσει την εξάρτηση από εισαγωγές, να ενισχύσει την οικονομία και να βελτιώσει τον σχετικό δείκτη στρατιωτικοποίησης.
2. Περιορισμός στρατεύσιμων / επαγγελματικών δυνάμεων χωρίς απώλεια ετοιμότητας
Η μείωση του μεγέθους των ενόπλων δυνάμεων μπορεί να συνοδευτεί από επένδυση σε σύγχρονη τεχνολογία που θα διασφαλίζει την επιχειρησιακή ετοιμότητα με μικρότερο αριθμό προσωπικού.
3. Στρατηγικές συμμαχίες για κοινή άμυνα (π.χ. με Κύπρο, ΕΕ)
Η αξιοποίηση των συμμαχιών της Ελλάδας μπορεί να ενισχύσει την αποτρεπτική ισχύ της χώρας μειώνοντας ταυτόχρονα την ανάγκη για υπερβολικές εθνικές στρατιωτικές δαπάνες.
4. Στροφή σε τεχνολογίες χαμηλότερου κόστους
Η επένδυση σε κυβερνοάμυνα, drones και μη επανδρωμένα συστήματα προσφέρει ισχυρή άμυνα με χαμηλότερο κόστος και μειωμένη στρατιωτικοποίηση.
5. Πρόγραμμα σταδιακής μείωσης του ποσοστού ΑΕΠ για άμυνα
Με κατάλληλη διπλωματία και αποκλιμάκωση εντάσεων, η Ελλάδα μπορεί να μειώσει σταδιακά το ποσοστό του ΑΕΠ που διατίθεται για αμυντικές δαπάνες.
Χαρακτηριστικά χωρών με χαμηλή στρατιωτικοποίηση και υψηλή θέση στον δείκτη ειρήνης
- Περιορισμένες αμυντικές δαπάνες
Αυτές οι χώρες επενδύουν μικρό ποσοστό του ΑΕΠ τους στην άμυνα, επιλέγοντας να κατευθύνουν τους πόρους τους σε κοινωνικούς και αναπτυξιακούς τομείς.
- Έμφαση στη διπλωματία και στις διεθνείς συνεργασίες
Προτιμούν τη διατήρηση της ειρήνης και της ασφάλειας μέσω ισχυρών διπλωματικών σχέσεων και συμμετοχής σε διεθνείς οργανισμούς και συμμαχίες.
- Απουσία ή περιορισμένος ρόλος βαρέων οπλικών συστημάτων
Δεν βασίζονται σε μεγάλους στρατούς ή βαριά εξοπλισμένα σώματα αλλά σε στοχευμένα, εξειδικευμένα μέσα άμυνας και τεχνολογίες αιχμής.
- Επένδυση σε τεχνολογίες χαμηλότερου κόστους
Εστιάζουν σε λύσεις όπως η κυβερνοάμυνα, τα drones και τα unmanned systems που προσφέρουν ισχυρή αποτρεπτική ικανότητα με μικρότερο κόστος.
- Στήριξη σε συλλογική άμυνα μέσω συμμαχιών
Πολλές από αυτές τις χώρες βασίζονται σε διεθνείς συμφωνίες ή σε συμμαχίες για την ασφάλειά τους, αποφεύγοντας την ανάγκη για μεγάλης κλίμακας εθνική στρατιωτική ισχύ.
Για να πάει μπροστά μια χώρα και να βελτιώσει ουσιαστικά τη θέση της στον Παγκόσμιο Δείκτη Ειρήνης, χρειάζεται να ξεφύγει από την πεπατημένη.
Η ασφάλεια και η πρόοδος χτίζονται με στρατηγικές αποφάσεις, καινοτομία και τόλμη για αλλαγές.
Η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να επιλέξει έναν πιο σύγχρονο, αποδοτικό και βιώσιμο δρόμο, που θα διασφαλίζει την άμυνα και θα αναβαθμίζει τη θέση της διεθνώς.
