Διεθνής ομάδα ειδικών ξεκινά πολυετή ανασκαφή στο Τουάμ, μετά από καταγγελίες για κρυφή μαζική ταφή παιδιών σε ίδρυμα της Καθολικής Εκκλησίας.
Έπειτα από δεκαετίες αγνοημένων μαρτυριών και τραγικών αποκαλύψεων, μια διεθνής ομάδα εγκληματολόγων, ιατροδικαστών και αρχαιολόγων θα ξεκινήσει την επόμενη εβδομάδα την επίσημη ανασκαφή στον τόπο όπου βρέθηκαν τα λείψανα 802 παιδιών που πέθαναν στο καθολικό ίδρυμα «Mother and Baby Home» στο Τουάμ, της Ιρλανδίας.
Το ίδρυμα λειτούργησε από το 1925 έως το 1961, υπό τη διαχείριση της θρησκευτικής αδελφότητας Bon Secours, και φιλοξενούσε κυρίως νεαρές, ανύπαντρες μητέρες που η καθολική κοινωνία της εποχής θεωρούσε «ντροπή». Οι γυναίκες συχνά αναγκάζονταν να γεννήσουν εκεί και να δώσουν τα παιδιά τους για υιοθεσία, ή να τα δουν να πεθαίνουν από παραμέληση, υποσιτισμό ή ασθένειες.
Μια κυβερνητική έρευνα που ολοκληρώθηκε το 2021 αποκάλυψε ότι περισσότερα από 9.000 παιδιά πέθαναν συνολικά σε τέτοιου είδους ιδρύματα σε όλη τη χώρα. Στο Τουάμ καταγράφηκε ποσοστό παιδικής θνησιμότητας 15% —ποσοστό σοκαριστικό ακόμη και για τα δεδομένα της εποχής.
Η αποκάλυψη του μαζικού τάφου έγινε το 2014, όταν η ερευνήτρια Κάθριν Κόρλες, βασισμένη σε παλιές αναμνήσεις και τοπικά αρχεία, άρχισε να υποπτεύεται ότι κάτι σκοτεινό κρυβόταν κάτω από ένα αθώο γρασίδι. Κατά τις δοκιμαστικές εκσκαφές βρέθηκαν ανθρώπινα οστά, καρφίτσες από πάνες και μικρά παπούτσια παιδιών, θαμμένα δίπλα από μια παιδική χαρά, κάτω από τις νέες κατοικίες που χτίστηκαν τη δεκαετία του 1970.
«Δεν είχαν αξιοπρέπεια στη ζωή και δεν είχαν ούτε στον θάνατο. Ελπίζω τώρα τουλάχιστον να ακουστεί η φωνή τους. Κλαίνε για να βρεθούν εδώ και πολύ καιρό», δήλωσε η Άννα Κόριγκαν, της οποίας δύο αδέλφια γεννήθηκαν στο ίδρυμα —το ένα από τα οποία φαίνεται να πέθανε εκεί.
Η ανασκαφή χαρακτηρίζεται ιδιαίτερα σύνθετη:
- Τα λείψανα πολλών παιδιών είναι συγχωνευμένα στο έδαφος,
- Η αναγνώριση φύλου είναι δύσκολη λόγω ηλικίας,
- Η εξαγωγή DNA παραμένει αβέβαιη,
- Και υπάρχουν ελλείψεις στα αρχεία της εποχής.
Ο επικεφαλής της ανασκαφής, Ντάνιελ ΜακΣουίνι, δήλωσε:
«Η διαδικασία είναι εξαιρετικά πολύπλοκη και απαιτεί λεπτό χειρισμό τόσο επιστημονικά όσο και ηθικά.»
Η ομάδα περιλαμβάνει ειδικούς από την Ιρλανδία, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ισπανία, τον Καναδά, τις ΗΠΑ, την Αυστραλία και την Κολομβία, οι οποίοι θα εργαστούν επί τόπου για περίπου δύο χρόνια. Την εβδομάδα που πέρασε, μηχανήματα εκσκαφής και προκατασκευασμένοι οικίσκοι εγκαταστάθηκαν στην τοποθεσία, σηματοδοτώντας την έναρξη μιας από τις πιο φορτισμένες ανασκαφές της σύγχρονης Ιρλανδίας.
Η υπόθεση έχει προκαλέσει εκ νέου συζήτηση στην Ιρλανδία και διεθνώς για την κακομεταχείριση γυναικών και παιδιών στα ιδρύματα της Καθολικής Εκκλησίας, και για τον ρόλο της Πολιτείας στην κάλυψη αυτών των εγκλημάτων.
