Σε κλίμα έντονων πολιτικών διεργασιών η Τουρκία. Η αρχή του τέλους της παντοδυναμίας Ερντογάν.
Μετά από 13 χρόνια κυριαρχίας ως μονοκομματική κυβέρνηση, το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AK Party), το οποίο έχει δεχθεί δριμεία κριτική για τις διχαστικές, αυταρχικές και κατασταλτικές πολιτικές του, απέτυχε να εξασφαλίσει τις 276 έδρες στο Κοινοβούλιο που θα του έδιναν για τα επόμενα πέντε χρόνια την ευκαιρία σχηματισμού αυτοδύναμης κυβέρνησης. Και μαζί τη δυνατότητα αλλαγής του Συντάγματος, με ενίσχυση των εξουσιών του Προέδρου και τον μετασχηματισμό του πολιτεύματος από προεδρευόμενη κοινοβουλευτική δημοκρατία σε Προεδρική Δημοκρατία.Η ήττα του ΑKP ήταν ξεκάθαρη από το άνοιγμα της κάλπης. Όμως, το κυβερνών κόμμα, που ελέγχει εκτός των δημόσιων μέσων ενημέρωσης και ένα μεγάλο μέρος ιδιωτικών, προσπάθησε να αντιστρέψει την πραγματικότητα μέσα από τις προβλέψεις για το εκλογικό αποτέλεσμα. Το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων Αναντολού έδινε λίγο μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας ποσοστό πάνω από 60% στο AKP, προσπαθώντας να δημιουργήσει κλίμα ηττοπάθειας στα κόμματα της αντιπολίτευσης, κάτι που θα είχε ως αποτέλεσμα την απομάκρυνση των αντιπροσώπων τους από τα εκλογικά κέντρα.
Κάτι ανάλογο είχε συμβεί και σε προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις. Το AKP φερόταν να σαρώνει σε ψήφους, οι αντιπρόσωποι εγκατέλειπαν τις θέσεις τους και η εκτεταμένη νοθεία από πλευράς του AKP αναδεικνυόταν σε μεγάλο νικητή. Αυτή τη φορά όμως όλα ήταν διαφορετικά. Περισσότεροι από 120.000 εθελοντές από διαφορετικά κινήματα και πλατφόρμες, συνεργαζόμενοι με κόμματα της αντιπολίτευσης για να μπορούν να έχουν φυσική παρουσία στα εκλογικά κέντρα, έμειναν μέχρι το τέλος, καταμετρώντας ψήφο ψήφο.
Όχι όμως ότι δεν έλειψαν και τα φαινόμενα νοθείας. Τουλάχιστον 1400 περιστατικά νοθείας καταγγέλθηκαν επίσημα από κόμματα της αντιπολίτευσης: διπλοψηφίσαντες, αποδημήσαντες στον άλλο κόσμο αλλά και Σύριοι πρόσφυγες, στους οποίους το ΑΚP έταξε μια νέα πατρίδα.
Ο ρόλος του κινήματος Χιζμέτ
Το κίνημα Χιζμέτ έπαιξε καθοριστικό ρόλο σε αυτή την εκλογική αναμέτρηση. Με βασικό μότο «ψηφίζουμε για τη Δημοκρατία», οι οπαδοί του κινήματος του Φετουλάχ Γκιουλέν υπερψήφισαν το κόμμα Δημοκρατίας των Λαών HDP, το επονομαζόμενο και φιλοκουρδικό κόμμα, προκειμένου να καταφέρει να περάσει το πολυπόθητο όριο του 10% και να εισέλθει στη Βουλή, αποσπώντας ταυτόχρονα έδρες από το AKP και διεμβολίζοντας έτσι την αυτοδυναμία. Το HDP, που στην πορεία συγκέντρωσε και μεγάλη μερίδα των αριστερών ψηφοφόρων, κατάφερε να πιάσει το δυσθεώρητο 13% και να μπει πανηγυρικά στη νέα Βουλή λαμβάνοντας 80 έδρες.
Ο Γκιουλέν, συνιδρυτής του ΑΚP μαζί με τον Ερντογάν, βρέθηκε στο στόχαστρο του Τούρκου Προέδρου τα τελευταία τέσσερα χρόνια, ο οποίος τον κατηγορούσε ως «δούρειο ίππο της Αμερικής στην Τουρκία» και εξαπολύοντας ολομέτωπη επίθεση στις δομές και στα μέλη του κινήματος Χιζμέτ (όπως μέσα ενημέρωσης ιδιοκτησίας του Γκιουλέν, ανθρωπιστικές οργανώσεις, εκπαιδευτικές και φιλανθρωπικές δομές του κινήματος, όχι μόνο στην Τουρκία αλλά και σε άλλες χώρες).
Το πρακτορείο ειδήσεων Cihan, το οποίο ανήκει στον ελεγχόμενο από τον Γκιουλέν ειδησεογραφικό όμιλο, πρωτοστάτησε στη μετάδοση των αποτελεσμάτων, δίνοντας εξαρχής σαφή εικόνα της ήττας Ερντογάν.
Επαναληπτικές εκλογές τον Σεπτέμβριο
Πώς διαμορφώνεται όμως η κατάσταση μετά την εκλογική αναμέτρηση της 7ης Ιουνίου;
Το ανησυχητικό για την πολιτική σκηνή της Τουρκίας αλλά και για τη γύρω περιοχή είναι το ποσοστό των «Γκρίζων Λύκων», δηλαδή του Εθνικιστικού Κόμματος, το οποίο ανέρχεται σε 16,5%, καταλαμβάνοντας 82 έδρες στη νέα Βουλή. Ο ηγέτης του δηλώνει ξεκάθαρα πως δεν πρόκειται να συνεργαστεί επ’ ουδενί με τον Ερντογάν αλλά και με κανένα κόμμα της αντιπολίτευσης. Προτείνει νέες εκλογές, ελπίζοντας σε περαιτέρω φθορά του Ερντογάν και σε μελλοντική αύξηση των δικών του ποσοστών.
Σύμφωνα με το τουρκικό Σύνταγμα, ο Τούρκος Πρόεδρος πρέπει να δώσει εντολές κυβέρνησης στα κόμματα, με πρώτη εντολή στο AKP. Η διαδικασία αυτή πρέπει να έχει ολοκληρωθεί σε διάστημα 45 ημερών. Απ’ ό,τι διαφαίνεται, κανένα κόμμα της αντιπολίτευσης δε φαίνεται διατεθειμένο να συνεργαστεί με το AKP. To φιλοκουρδικό κόμμα, ρυθμιστικός παράγοντας πλέον της κεντρικής πολιτικής σκηνής, αρνείται κάθε συζήτηση συνεργασίας με το μέχρι χθες κυβερνών κόμμα. Αλλά και το Λαϊκό Ρεπομπλικανικό Κόμμα με το διόλου ευκαταφρόνητο 25,2% και τις 132 έδρες δεν πρόκειται να στηρίξει μια κυβέρνηση συνεργασίας.
Σύμφωνα με Τούρκους δημοσιογράφους και αναλυτές όλα δείχνουν ότι η Τουρκία θα πάει σε επαναληπτικές εκλογές τον Σεπτέμβριο, με μια κυβέρνηση μειοψηφίας ή ειδικού σκοπού στο μεσοδιάστημα. Και όλοι ελπίζουν σε περαιτέρω φθορά του Ερντογάν, αν και όπως όλοι εκτιμούν είναι δύσκολος αντίπαλος και θα παίξει όλα τα τελευταία χαρτιά του για αναστροφή του πολιτικού κλίματος υπέρ του.
Κων/πολη, Θωμάς Σίδερης
treno.gr
