Η οριακή επικράτηση του «ναι» στο δημοψήφισμα της Τουρκίας αποδυναμώνει ουσιαστικά τον πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν, παρατείνει το κλίμα διχασμού που ήδη υπάρχει και καθιστά αβέβαιο το μέλλον για τη χώρα. Την κατάσταση επιτείνουν οι έντονες καταγγελίες της αντιπολίτευσης για το θέμα των ασφράγιστων ψηφοδελτίων.
Με καταμετρημένο -ανεπίσημα- το 99,9% των εκλογικών τμημάτων, το «ναι» ανήλθε στο 51,4%, ενώ το «όχι» στο 48,61%.
Πρόκειται για ένα ισχνό προβάδισμα που σε καμία περίπτωση δεν είναι αυτό που επιθυμούσε ο Ερντογάν προκειμένου να εφαρμόσει τις συνταγματικές αλλαγές που επιδιώκει εδώ και χρόνια.
Ουσιαστικά, το δημοψήφισμα αποτέλεσε ψήφο εμπιστοσύνης των πολιτών στο πρόσωπο του Ερντογάν, ο οποίος επιχειρεί να επαναπροσδιορίσει τον ρόλο του προέδρου από το 2005 – και βρήκε την ευκαιρία να το κάνει τώρα, με αφορμή την απόπειρα πραξικοπήματος το περασμένο καλοκαίρι.
Ωστόσο ο Εντογάν, παρά το αμφισβητούμενο και οριακό αποτέλεσμα, φέρεται αποφασισμένος να προχωρήσει τις αλλαγές που έχει εξαγγείλει.
Εμφανίστηκε ιδιαίτερα ικανοποιημένος από το αποτέλεσμα της κάλπης και δήλωσε πως «προχωρήσαμε στην πιο σημαντική μεταρρύθμιση στην Ιστορία της χώρας. Οι αυξημένες εξουσίες στον πρόεδρο θα αρχίσουν να ισχύουν μετά τις βουλευτικές εκλογές του 2019».
Επισήμανε πως «τα ανεπίσημα αποτελέσματα» δείχνουν ότι τα «ναι», σε αριθμό ψήφων, ήταν 1,3 εκατ. περισσότερα από τα «όχι».
Υποστήριξε ότι οι συνταγματικές αλλαγές είχαν αυξημένη υποστήριξη στη ΝΑ Τουρκία, χαιρετίζοντας «αυτή τη βαθιά αλλαγή» της κοινής γνώμης για ένα προεδρικό σύστημα το οποίο ήταν «λίγο δημοφιλές» πριν από δύο χρόνια.
Πανηγυρίζοντας για το αποτέλεσμα, ο Ερντογάν τόνισε πως «ο λαός εξέφρασε ελεύθερα τη θέλησή του. Τώρα θα δουλέψουμε μαζί για να προχωρήσουμε τις πιο σημαντικές αλλαγές στην Ιστορία του Συντάγματος, της αγαπημένης μας πατρίδας».
Πρόσθεσε τις ευχαριστίες του προς τους Τούρκους υπηκόους που ζουν στο εξωτερικό, λέγοντας ότι «όλοι γίναμε μάρτυρες των βασάνων που πέρασαν οι Τούρκοι υπήκοοι για να μπορέσουν να ψηφίσουν», αφήνοντας αιχμές προς τις ευρωπαϊκές χώρες.
Όπως επισημαίνει ο Guardian, ο Ερντογάν δεν έχασε καθόλου χρόνο, σημειώνοντας πως θα συζητήσει τώρα το θέμα της επαναφοράς της θανατικής ποινής με τον πρωθυπουργό και τον ηγέτη του ακροδεξιού MHP, Ντεβλέτ Μπαχτσελί, ο οποίος τον στήριξε στο δημοψήφισμα.
Με ενδιαφέρον αναμένεται πλέον η στάση που θα υιοθετήσει ο Ερντογάν απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία εμφανιζόταν διχασμένη απέναντί του με αφορμή τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος.
Στο ίδιο μήκος κύματος ήταν και οι δηλώσεις του πρωθυπουργού Μπιναλί Γιλντιρίμ, ο οποίος μεταξύ άλλων μίλησε για «μια καινούργια σελίδα στην Ιστορία μας» και έστειλε μήνυμα στο εξωτερικό λέγοντας πως η Τουρκία δεν χρειάζεται τις ξένες δυνάμεις:
«Δεν θα σκύψουμε το κεφάλι σε καμία ξένη δύναμη και αυτό αποδείχθηκε για άλλη μία φορά από την ψήφο υπέρ τού “ναι”. Δεν υπάρχουν χαμένοι. Η Τουρκία κέρδισε!».
Φωνάζει η αντιπολίτευση
Η απόφαση της τελευταίας στιγμής από το ανώτατο Εκλογικό Συμβούλιο της χώρας να κάνει αποδεκτά ψηφοδέλτια χωρίς σφραγίδες ως έγκυρες ψήφους εγείρει σοβαρά ερωτήματα νομιμότητας του δημοψηφίσματος, δήλωσε από την πλευρά του ο αντιπρόεδρος της αξιωματικής αντιπολίτευσης (CHP) Μπουλέντ Τεζτσάν.
Σε ανακοίνωσή του το Εκλογικό Συμβούλιο (YSK) λίγες ώρες πριν κλείσουν οι κάλπες, ανέφερε ότι θα πρέπει να προσμετρηθούν ως έγκυρα ψηφοδέλτια που δεν έχουν την επίσημη σφραγίδα, εκτός και εάν μπορεί να αποδειχθεί ότι είναι «ψεύτικα».
«Το Ανώτατο Συμβούλιο απέτυχε στο ρόλο του επιτρέποντας την απάτη στο δημοψήφισμα», απάντησε ο Τεζτσάν.
Μετά το κλείσιμο της κάλπης, το φιλοκουρδικό HDP με ανακοίνωσή του δήλωσε ότι θα αμφισβητήσει τα ⅔ των ψήφων, είτε το αποτέλεσμα είναι υπέρ τού «ναι» είτε είναι υπέρ τού «όχι».
Από την πλευρά του, το Ρεπουμπλικανικό Κόμα (CHP) ανακοίνωσε πως θα αμφισβητήσει το 37% των ψήφων.
Επίσης το HDP αλλά και αρκετοί παρατηρητές επισήμαναν ότι τα αποτελέσματα που μεταδίδονται από τα ΜΜΕ της Τουρκίας βασίζονταν σε αυτά που μετέδιδε το κρατικό πρακτορείο Anadolu, τα οποία δεν συνάδουν με τα επίσημα αποτελέσματα της ανώτατης εκλογικής αρχής της χώρας που τροφοδοτεί τα κόμματα.
Το HDP ανέφερε χαρακτηριστικά πως ενώ το Anadolu μετέδωσε ότι έχει καταμετρηθεί το 99% των ψήφων, το εκλογικό συμβούλιο αναφέρει ότι έχει καταμετρηθεί το 91% των ψήφων.
Κατήγγειλε χειραγώγηση των εντυπώσεων της κοινής γνώμης και σκιά στην εγκυρότητα των διαδικασίας. Ένα από τα ερωτήματα που έθεσε είναι τι ποσοστό ψηφοδελτίων χωρίς σφραγίδα ήταν τα «ναι» και τι ποσοστό τα «όχι».
Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα θα αποκαλύψει και την έκταση της αμφισβήτησης.
Επίσης, αργά το βράδυ του Κυριακής Τούρκοι πολίτες άρχισαν να συγκεντρώνονται στην περιοχή Μπεσίκτας της Κωνσταντινούπολης, διαμαρτυρόμενοι για τη χειραγώγηση των αποτελεσμάτων.
Τη διαδικασία των εκλογών επιτηρούν παρατηρητές από τις 57 χώρες-μέλη του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ).
Η ομάδα βρίσκεται στην Τουρκία από τις 17 Μαρτίου «για να παρατηρήσει την προεκλογική διαδικασία, το νομικό πλαίσιο, τη λειτουργία των ΜΜΕ», είπε η επικεφαλής της αποστολής Tana de Zulueta, και εν γένει να διαπιστώσει εάν «συμμορφώνεται η χώρα με τα διεθνή πρότυπα τα οποία έχει συνυπογράψει».
Τη Δευτέρα θα δοθεί συνέντευξη Τύπου για να ανακοινωθούν τα προκαταρκτικά αποτελέσματα και οι εκτιμήσεις.
Σημειώνεται πως την Παρασκευή ο Ταγίπ Ερντογάν εξαπέλυσε επίθεση κατά του ΟΑΣΕ αμφισβητώντας την παρουσία του στην Τουρκία. «Ποιοι είστε εσείς;», είπε. «Πρώτα να μάθετε ποια είναι η θέση σας. Δεν μπορείτε να αναμιχθείτε σε αυτά που συμβαίνουν εδώ».
Προβληματισμός και συστάσεις από την Ευρώπη
Το Συμβούλιο της Ευρώπης κάλεσε την τουρκική ηγεσία να σκεφθεί προσεκτικά τα επόμενα βήματά της, δεδομένου και του οριακού αποτελέσματος.
«Το εκλογικό σώμα της Τουρκίας ψήφισε για τη συνταγματική αναθεώρηση. Μπροστά στη μικρή διαφορά που καταγράφηκε στο αποτέλεσμα η τουρκική ηγεσία πρέπει να εξετάσει με προσοχή τα επόμενα βήματά της», δήλωσε ο γενικός γραμματέας του Συμβουλίου της Ευρώπης Θόρμπγιερν Γιάγκλαντ.
Επίσης, ζήτησε από την Άγκυρα να διασφαλίσει την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης, καθώς παραμένει ο προβληματισμός για τις ενέργειες στις οποίες θα προχωρήσει τελικά ο Ερντογάν: «Είναι ύψιστης σημασίας να διασφαλιστεί η ανεξαρτησία της δικαστικής εξουσίας σε πλήρη ευθυγράμμιση με την αρχή του κράτους δικαίου όπως κατοχυρώνεται στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.Το Συμβούλιο της Ευρώπης, του οποίου η Τουρκία είναι πλήρες μέλος, είναι πανέτοιμο να στηρίξει τη χώρα σε αυτή τη διαδικασία».
Ανάλογες συστάσεις και από την Κομισιόν: «Λόγω του αποτελέσματος και των εκτεταμένων συνεπειών από τις συνταγματικές τροποποιήσεις, καλούμε τις τουρκικές αρχές να αναζητήσουν την ευρύτερη δυνατή εθνική συναίνεση στην εφαρμογή τους».
«Ο Ερντογάν δεν εκπροσωπεί όλη την Τουρκία», ανάρτησε στο twitter ο ηγέτης των Γερμανών Σοσιαλδημοκρατών Μάρτιν Σουλτς, τονίζοντας ότι το σημαντικό τώρα είναι να συνεχίσει ο Τούρκος πρόεδρος να επιδεικνύει τη δέσμευσή του στη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Τι σημαίνει το «ναι» για τον Ερντογάν
Με την επικράτηση του «ναι», ο Ταγίπ Ερντογάν θα μπορεί άμεσα να αναλάβει πάλι την αρχηγία του κυβερνώντος κόμματος (AKP), του οποίου είναι ο ίδιος συνιδρυτής από το 2003, αφού θα καταργηθεί η πρόβλεψη που αναφέρει ότι ο αρχηγός του κράτους πρέπει να είναι αμερόληπτος και να μην ανήκει σε πολιτικό κόμμα.
Η παράδοση των υπόλοιπων εξουσιών στα χέρια του, όπως προβλέπονται στις 18 τροποποιήσεις του Συντάγματος, θα γίνει σταδιακά.
Μετά τις επόμενες εθνικές εκλογές, που έχουν προγραμματιστεί για το 2019, θα καταργηθεί το αξίωμα του πρωθυπουργού και ο Ερντογάν θα αναλάβει και τυπικά τις εκτελεστικές εξουσίες που απορρέουν από αυτό το αξίωμα, αλλά και από άλλα: δηλαδή θα μπορεί να διορίζει 12 από τους 15 δικαστές του Συνταγματικού Δικαστηρίου, να καθορίζει τον προϋπολογισμό του κράτους και να αποφασίζει ποιος θα συμμετέχει στο Εθνικό Συμβούλιο Ασφαλείας της χώρας- που είναι ένα πανίσχυρο σώμα στην Τουρκία.
efsyn.gr
