Η εξαφάνιση μιας ζώνης από σκόνη γύρω από ένα αστέρι προβληματίζει τους επιστήμονες, αφού τους αφήνει λίγες ενδείξεις για το πώς μπορεί να έγινε αυτό. Λίγα χρόνια πριν, ο χώρος γύρω από το άστρο TYC 8241 2652 1 ήταν γεμάτος με σκόνη και αέρια, αλλά οι πρόσφατες παρατηρήσεις δείχνουν ότι η περιοχή – ένα ιδανικό σημείο για τη δημιουργία πλανητών – έχει εξαφανιστεί…
«Είναι σαν το κλασικό τέχνασμα του μάγου: Τώρα το βλέπετε, τώρα δεν το βλέπετε,” ανέφερε σε δήλωση ο ερευνητής Carl Melis του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια, Σαν Ντιέγκο. “Μόνο που σε αυτή την περίπτωση, μιλάμε για τόση σκόνη που θα μπορούσε να γεμίσει το εσωτερικό ενός ηλιακού συστήματος, και η οποία πραγματικά εξαφανίστηκε!”
Το αστέρι είναι 450 έτη φωτός μακριά, στον αστερισμό του Κενταύρου. Είναι 10 εκατομμυρίων ετών, και αποτελεί μια νεώτερη έκδοση των 4,5 δισεκατομμυρίων ετών ήλιου μας.
Μια γρήγορη έξοδος
Τα μικρά στίγματα σκόνης που βρίσκονται σε τροχιά γύρω από ένα αστέρι απορροφούν την ενέργειά του και λάμπουν στο υπέρυθρο φως. Ανάλογα με το αν η λάμψη μετριάζεται ή αυξάνεται, οι αστρονόμοι μπορούν να υπολογίσουν την ποσότητα της ύλης που περιβάλλει το άστρο.
Ο δίσκος γύρω από το άστρο TYC 8241 2652 1 ανακαλύφθηκε το 1983 και παρέμεινε σχετικά σταθερός για 2 1/2 δεκαετίες. Οι επιστήμονες υπολόγιζαν ότι 1.000 τρισεκατομμύρια κόκκοι σκόνης – το ισοδύναμο όλης της άμμου σε όλες τις παραλίες της Γης – περιφέρονταν γύρω από τη νεώτερη αυτή έκδοση του ήλιου μας.
Αλλά το 2009, τα πράγματα άλλαξαν.
Παρατηρήσεις από το τηλεσκόπιο Gemini South στη Χιλή και διάφορα άλλα όργανα, διαπίστωσαν ότι η υπέρυθρη ακτινοβολία που εκπέμπεται από τη σκόνη είχε μειωθεί σε λίγο περισσότερο από το μισό. Σε μεταγενέστερες μελέτες, η ποσότητα της σκόνης γύρω από το αστέρι είχε εξαφανιστεί.
Μια τέτοια δραματική αλλαγή είναι εκπληκτικά γρήγορη σε σύγκριση με τη χρονική κλίμακα των εκατομμυρίων ετών που λαμβάνουν χώρα τα περισσότερα αστρονομικά γεγονότα, είπαν οι ερευνητές.
“Η εξαφάνιση της σκόνης στο TYC 8241 2652 1 ήταν τόσο παράξενη και τόσο γρήγορη, ώστε αρχικά υπέθεσα ότι οι παρατηρήσεις μας πρέπει να ήταν απλώς λανθασμένες κατά έναν περίεργο τρόπο», δήλωσε ο Ben Zuckerman του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια, Λος Άντζελες.
Η γρήγορη εξαφάνιση του δίσκου μπορεί να βοηθήσει τους επιστήμονες να κατανοήσουν καλύτερα πώς οι πλανήτες σχηματίζονται στα ηλιακά συστήματα, συμπεριλαμβανομένης και του δικού μας, λένε οι ερευνητές
Η υπόθεση της εξαφάνισης του δίσκου
Το ποσό της σκόνης γύρω από ένα αστέρι αυξάνεται και μειώνεται με την πάροδο του χρόνου. Μετά τη δημιουργία ενός αστεριού, νέοι πλανήτες δημιουργούνται από τα συντρίμμια που έχουν απομείνει, που είναι γνωστά ως πρωτοπλανητικός δίσκος.
Αλλά αρχικά η ζωή ενός ηλιακού συστήματος είναι συνήθως μια εποχή βίαιων συγκρούσεων, έτσι ενώ ένα μεγάλο μέρος της σκόνης αρχικά σαρώνεται κατά τη διαδικασία της δημιουργίας, ο δίσκος ξανακατοικείται καθώς μεγάλα κομμάτια βράχων συγκρούονται μεταξύ τους. Ο δίσκος γύρω από αυτό το 10-εκατομμυρίων ετών αστέρι εθεωρείτο ότι βρισκόταν σε αυτό το δεύτερο στάδιο, με βραχώδη αντικείμενα που συνεχώς συγκρούονται μεταξύ τους.
Πού πήγε τόση σκόνη τόσο γρήγορα; Δύο διαφορετικές θεωρίες εξηγούν την ξαφνική απώλεια.
Η πρώτη υποθέτει ότι η σκόνη έπεσε μέσα στο αστέρι, ενώ η δεύτερη ότι οι εκρήξεις μπορεί να εκσφενδόνισαν το μεγαλύτερο μέρος της σκόνης εντελώς έξω από το σύστημα.
Η δεύτερη θεωρία, γνωστή ως μοντέλο συγκρουσιακής αλληλουχίας, θα απαιτούσε περισσότερο από δύο χρόνια –που χρειάστηκαν εδώ- για να καθαρίσει τη σκόνη από το σύστημα, είπαν οι ερευνητές.
Αλλά υπάρχει ακόμα ένα μυστήριο. Καμία από τις δύο θεωρίες δεν ταιριάζει με τα στοιχεία που προέρχονται από τις παρατηρήσεις του TYC 8241 2652 1.
«Το παράξενο πράγμα σχετικά με αυτήν την ανακάλυψη είναι ότι δεν έχουμε μια πραγματικά ικανοποιητική εξήγηση για το τι συνέβη γύρω από αυτό το αστέρι,” δήλωσε ο Melis.
Τα ευρήματα δημοσιεύτηκαν στο Διαδίκτυο χτες (4 Ιουλίου) στο περιοδικό Nature.
Πηγή:msn.com
