Την Πέμπτη 21 Μαρτίου 2024 οι μαθητές του 3ου Γυμνασίου Λάρισας συμμετείχαν στην πανελλήνια εκπαιδευτική δράση με τίτλο «Το Πείραμα του Ερατοσθένη για τον Υπολογισμό της Ακτίνας της Γης – 2024», που διοργάνωσε η Πανελλήνια Ένωση Υπευθύνων Εργαστηριακών Κέντρων Φυσικών Επιστημών (ΠΑΝΕΚΦΕ) με την έγκριση του ΥΠΑΙΘ, σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Αστρονομίας, Αστροφυσικής, Διαστημικών Εφαρμογών & Τηλεπισκόπησης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΙΑΑΔΕΤ).
Την Τετάρτη, 20 Μαρτίου 2024, ο ήλιος βρισκόταν ακριβώς πάνω από τον Ισημερινό της Γης, με αποτέλεσμα η νύχτα και η ημέρα να έχουν ίση διάρκεια (Εαρινή Ισημερία). Οι μαθητές το εκμεταλλεύτηκαν για να υλοποιήσουν το πείραμα μια ημέρα αργότερα, λαμβάνοντας υπόψη μια μικρή διόρθωση στη γωνία των ακτίνων του ηλίου.
Χρησιμοποιώντας τις γνώσεις της γεωμετρίας, της γεωγραφίας, της φυσικής και των νέων τεχνολογιών που έχουν διδαχτεί και μέσα μόνο μία ράβδο, ένα μέτρο και τον ήλιο κατάφεραν, όχι μόνο να αντιληφθούν την σφαιρικότητα της γης, αλλά και να υπολογίσουν την ακτίνα της. Χωρισμένοι σε ομάδες, μέσα από την ενεργή συμμετοχή, την αυτενέργεια και τη συνεργασία υλοποίησαν, στη σύγχρονη εκδοχή του, το πείραμα που είχε διεξάγει ο Ερατοσθένης τον 3ο αιώνα π.Χ.. Ένα από τα 10 πιο όμορφα επιστημονικά πειράματα στην ιστορία της Φυσικής.
Τα αποτελέσματα των μετρήσεων είναι άκρως ικανοποιητικά, ενδεικτικά αναφέρουμε πως σύμφωνα με τους υπολογισμούς των παιδιών η ακτίνα της γης είναι R=6383,04 km, ενώ η πραγματική μέση τιμή της ακτίνας της Γης είναι R=6371 Km. Το σφάλμα είναι τόσο μικρό, που δύσκολα γίνεται πιστευτό ότι είναι υπολογισμένο με χρήση απλών αντικειμένων από μαθητές Γυμνασίου!
Η ικανοποίηση των μαθητών ήταν έκδηλη. Έννοιες όπως γεωγραφικό μήκος και πλάτος, σφαίρα, ακτίνα, γωνία, εφαπτομένη βγήκαν από τον πίνακα και χρησιμοποιήθηκαν σε ένα πραγματικό πρόβλημα. Αξιοποίησαν μια ιδέα και τις γνώσεις τους για να αντιμετωπίσουν ένα πρόβλημα που για ένα παιδί, και όχι μόνο, εκ πρώτης φαίνεται αδύνατο. Αποδείχτηκε περίτρανα πως δεν είναι. Η θέληση, η προσπάθεια, η συνεργασία κι η γνώση τα καθιστούν όλα δυνατά.
Τους μαθητές ενθάρρυναν και καθοδήγησαν οι καθηγητές τους: Τσουκαλά Ευανθία, Αμπελαργάς Πέτρος, Κούρτης Χρήστος, Σούκου Μαρία και Πάλλας Νικόλαος.
Η διευθύντρια του σχολείου και όλοι οι καθηγητές, με την υποστήριξή τους, συνέβαλαν κι αυτοί στην επιτυχία του εγχειρήματος. Τέλος, η επικοινωνία και η αλληλεπίδραση των μαθητών μεταξύ τους, ώθησε στη συμμετοχή ακόμη και μαθητών της πρώτης γυμνασίου, που δεν έχουν κατακτήσει το απαραίτητο γνωστικό υπόβαθρο του πειράματος. Αν τους άρεσε όμως, ισημερία – προϋπόθεση για τη διεξαγωγή του πειράματος – θα έχει και του χρόνου!
