ΓΡΑΦΕΙ Ο Δημήτρης Βαρακλιώτης, Πολίτης των Φαρσάλων, Σύμβουλος Στρατηγικής και Επικοινωνίας
Ζούμε σε μια πόλη με μακραίωνη ιστορία, την πατρίδα του Αχιλλέα, πλούσια σε πολιτιστική κληρονομιά, ήθη και παραδόσεις. Και όμως, τα Φάρσαλα σήμερα δεν απασχολούν την επικαιρότητα για την ανάπτυξή τους ή τα πολιτιστικά τους επιτεύγματα. Αντίθετα, φιγουράρουν συχνά στα δελτία ειδήσεων για την αύξηση της μικροεγκληματικότητας, την ανομία και την εγκατάλειψη δημόσιων χώρων.
Η παραβατικότητα ως καθημερινότητα
Η παραβατικότητα δεν αποτελεί πλέον έκτακτο περιστατικό. Έχει καταστεί αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας των πολιτών. Μικροκλοπές, διαρρήξεις σε σπίτια και καταστήματα, παραεμπόριο, βανδαλισμοί σε σχολεία και πλατείες, ακόμη και συμπλοκές μέρα μεσημέρι, συνθέτουν ένα τοπίο που γεννά φόβο και αβεβαιότητα.
Μια κοινωνία που εκπέμπει SOS
Σύμφωνα με τα στοιχεία που αναζητησαμε, το 2023 καταγράφηκαν 260 ανήλικοι δράστες ηλικίας 15-18 ετών μόνο στην περιοχή των Φαρσάλων. Ο αριθμός αυτός από μόνος του λέει πολλά. Δεν αφορά απλώς στατιστικές. Είναι το αποτύπωμα μιας νεολαίας που μεγαλώνει χωρίς ελπίδα, χωρίς καθοδήγηση, χωρίς διέξοδο.
Δεν πρόκειται για «κακά παιδιά». Πρόκειται για νέους που βιώνουν την κοινωνική περιθωριοποίηση, που δεν βρίσκουν χώρο να εκφραστούν, να εξελιχθούν, να μορφωθούν ή να ενταχθούν στην αγορά εργασίας. Το σχολείο τους δεν τους εμπνέει. Ο δημόσιος χώρος δεν τους ανήκει. Οι κοινωνικές δομές είναι ανύπαρκτες ή ανεπαρκείς. Τι περιμένουμε, λοιπόν;
Ο ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και της Περιφέρειας Θεσσαλίας: Από την ευθύνη στην πράξη
Ο Ν. 3463/2006 είναι σαφής: οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης οφείλουν να συμβάλλουν στην κοινωνική συνοχή και στη διαφύλαξη της δημόσιας τάξης. Παράλληλα, η Περιφέρεια Θεσσαλίας έχει σημαντικό ρόλο στην υποστήριξη και χρηματοδότηση κοινωνικών δράσεων και αναπτυξιακών προγραμμάτων που μπορούν να συμβάλλουν στην πρόληψη της παραβατικότητας.
Ποια είναι, όμως, η απάντηση της δημοτικής αρχής και της Περιφέρειας; Καμία ολοκληρωμένη στρατηγική, καμία σοβαρή αποτύπωση των προβλημάτων, καμία προληπτική πολιτική.
Αντίθετα, βλέπουμε:
• Ρημαγμένους δημόσιους χώρους, χωρίς φώτα, χωρίς συντήρηση.
• Ελλείψεις σε κοινωνικούς λειτουργούς, ψυχολόγους, παιδοψυχολόγους.
• Απουσία δικτύων στήριξης για οικογένειες σε κρίση.
• Ελάχιστη ή μηδενική διαβούλευση με την τοπική κοινωνία για θέματα ασφάλειας και πρόληψης.
• Πλήρη αδράνεια απέναντι σε φαινόμενα που διογκώνονται και επαναλαμβάνονται.
Η πραγματικότητα των ευαίσθητων κοινωνικά ομάδων – και η σιωπή γύρω τους
Αξίζει να σταθούμε στην περίπτωση των ευαίσθητων κοινωνικά ομάδων, όπως οικογένειες σε συνθήκες ακραίας φτώχειας, άνεργοι νέοι, μονογονεϊκά νοικοκυριά ή άτομα με περιορισμένη πρόσβαση στην εκπαίδευση. Οι ομάδες αυτές αποτελούν συχνά τον “εύκολο στόχο” της κοινωνικής προκατάληψης, ενώ στην πραγματικότητα είναι οι πρώτες που χρειάζονται υποστήριξη.
Απαιτείται:
• Σχεδιασμός ένταξης και ενδυνάμωσης με έμφαση στην εκπαίδευση, τη στέγαση, την κατάρτιση και την πρόσβαση στην εργασία.
• Εκστρατείες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης της κοινής γνώμης.
• Συμμετοχή εκπροσώπων των ίδιων των ευάλωτων ομάδων στη λήψη αποφάσεων.
Τι μπορούμε να κάνουμε – Ρεαλιστικές και αναγκαίες παρεμβάσεις
Η Εθνική Στρατηγική για την Αντιμετώπιση της Παραβατικότητας Ανηλίκων 2025-2030 προβλέπει ενίσχυση κοινωνικών υπηρεσιών, ανάπτυξη δικτύων ψυχικής υγείας και κοινωνικής υποστήριξης, εκπαίδευση και δια βίου μάθηση. Ο Δήμος Φαρσάλων σε συνεργασία με την Περιφέρεια Θεσσαλίας μπορεί και πρέπει να την αξιοποιήσει.
Προτείνουμε:
• Σύσταση Δημοτικής Επιτροπής Πρόληψης Παραβατικότητας, με τη συμμετοχή ειδικών, εκπαιδευτικών, κοινωνικών επιστημόνων, αστυνομίας και εκπροσώπων της νεολαίας.
• Ενίσχυση του Κέντρου Κοινότητας, με προσλήψεις κοινωνικών λειτουργών, ψυχολόγων, διαμεσολαβητών.
• Ανάπλαση εγκαταλελειμμένων δημόσιων χώρων – παιδικές χαρές, πλατείες, σχολεία – με φωτισμό, φύλαξη και ανοιχτές πολιτιστικές δράσεις.
• Εκπαίδευση γονέων και ενίσχυση της οικογένειας με προγράμματα συμβουλευτικής και πρόληψης.
• Προγράμματα απασχόλησης και κοινωνικής επιχειρηματικότητας για νέους, σε συνεργασία με τοπικές επιχειρήσεις και φορείς.
• Σχολές γονέων και μαθήματα ζωής στα σχολεία, για να καλλιεργηθεί η ενσυναίσθηση, η συνεργασία, η υπευθυνότητα.
Η κοινωνική συνοχή χτίζεται – δεν επιβάλλεται
Η ασφάλεια δεν είναι απλώς αστυνόμευση. Είναι κοινωνική προστασία, ευκαιρίες, αλληλεγγύη. Αν θέλουμε τα Φάρσαλα να ξαναγίνουν τόπος προοπτικής, πρέπει να επενδύσουμε στους ανθρώπους της, στους νέους, στους αποκλεισμένους, στους ξεχασμένους.
Καλούμε τη Δημοτική Αρχή και την Περιφέρεια Θεσσαλίας:
• Να χαράξουν και να εφαρμόσουν από κοινού ένα ολοκληρωμένο σχέδιο πρόληψης και ενίσχυσης της κοινωνικής συνοχής.
• Να ενεργοποιήσουν το σύνολο της κοινωνίας: σχολεία, συλλόγους, Εκκλησία, φορείς, ΜΚΟ.
• Να προτάξουν την ανθρώπινη ασφάλεια έναντι της πολιτικής σκοπιμότητας.
Η αδιαφορία μπροστά στην παραβατικότητα δεν είναι απλώς αμέλεια. Είναι συνενοχή. Και αυτό δεν μας αξίζει.
