Με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης, επιστήμονες αποκωδικοποίησαν για πρώτη φορά έναν σφραγισμένο ελληνικό πάπυρο 2.000 ετών από την Ηράκλεια της Ιταλίας. Αποκαλύψεις για τον φιλόσοφο Φιλόδημο και τον αρχαίο ηθικό στοχασμό.
Ένα τεχνολογικό άλμα στη μελέτη της αρχαιότητας
Επιστήμονες κατάφεραν να διαβάσουν για πρώτη φορά έναν σφραγισμένο ελληνικό πάπυρο ηλικίας 2.000 ετών, χωρίς να τον ανοίξουν, χάρη σε τεχνητή νοημοσύνη (AI) και υψηλής ανάλυσης σάρωση. Ο πάπυρος προέρχεται από την αρχαία Ηράκλεια (Herculaneum), πόλη που καταστράφηκε από την έκρηξη του Βεζούβιου το 79 μ.Χ.
Τα χειρόγραφα της Βίλας των Παπύρων ήταν μέχρι σήμερα τόσο εύθραυστα που κάθε προσπάθεια ανάγνωσης τα κατέστρεφε. Πλέον, με τη νέα τεχνολογία, διαβάζονται χωρίς να αγγίζονται.
Το έργο “Περί Κακιών” και ο Φιλόδημος
Ένα από τα πρώτα έργα που αποκρυπτογραφήθηκαν είναι το “Περί Κακιών” (On Vices) του Φιλόδημου, ενός σημαντικού Επικούρειου φιλοσόφου. Το έργο ρίχνει φως στις ηθικές και φιλοσοφικές συζητήσεις της ρωμαϊκής αριστοκρατίας, εστιάζοντας στις ανθρώπινες κακίες και τις αντίθετές τους αρετές.
Μέχρι πρότινος, πιστευόταν ότι το συγκεκριμένο έργο επικεντρωνόταν κυρίως στην κολακεία. Η νέα ανάγνωση όμως αποκαλύπτει έναν ευρύτερο και βαθύτερο φιλοσοφικό στοχασμό, που δεν περιορίζεται σε ένα μόνο ελάττωμα. Αντιθέτως, φαίνεται να εξετάζει συγκριτικά τις ανθρώπινες κακίες και τις αντίστοιχες αρετές τους, προσεγγίζοντας μεθοδολογικά θέματα ηθικής συμπεριφοράς και ψυχικής κατάστασης. Αυτό ανατρέπει παλαιότερες υποθέσεις και προσφέρει νέες οπτικές για το πώς αντιλαμβάνονταν οι Επικούρειοι τη βελτίωση του χαρακτήρα και την πρακτική φιλοσοφία.
Η παγκόσμια συνεργασία “Vesuvius Challenge”
Το επίτευγμα έγινε στο πλαίσιο του Vesuvius Challenge, μιας διεθνούς πρωτοβουλίας που συντονίζει παπυρολόγους, ιστορικούς και ειδικούς στην τεχνολογία. Μέσα σε λίγους μήνες αποκρυπτογραφήθηκαν λέξεις όπως “πορφύρας” (μωβ) και “διατροπή” (αηδία), αποδεικνύοντας τη δυναμική του AI στη μελέτη της αρχαιότητας.
Ένα νέο κεφάλαιο για τη φιλοσοφία και την ιστορία
Η επιτυχής ανάγνωση του παπύρου PHerc. 172 ανοίγει τον δρόμο για την ανακάλυψη και άλλων χαμένων έργων. Συνδυάζοντας τεχνολογία και επιστήμη, επιστρέφουμε στη σκέψη των αρχαίων και μαθαίνουμε ξανά τι πίστευαν για την ηθική, τις αρετές και την ανθρώπινη φύση.
