Φανταστείτε ένα δέντρο όπως είναι η συκιά, που, με τον καιρό, μετατρέπει το CO₂ (διοξείδιο του άνθρακα) από την ατμόσφαιρα σε… πέτρα!
Αυτό ακριβώς συμβαίνει με ορισμένα είδη συκιάς στην Κένυα, που αποθηκεύουν το διοξείδιο του άνθρακα σαν ασβεστόλιθο στο έδαφος γύρω τους, προσφέροντας ένα έξυπνο φυσικό μηχανισμό για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.
Πώς λειτουργεί η διαδικασία;
- Οι συκιές παράγουν κρυστάλλους οξαλικού ασβεστίου (ένα είδος αλάτων) μέσα στον κορμό και τα κλαδιά τους.
- Όταν το δέντρο αποσυντίθεται, μικρόβια και μύκητες μετατρέπουν αυτούς τους κρυστάλλους σε ανθρακικό ασβέστιο (CaCO₃), το οποίο είναι το ίδιο υλικό που σχηματίζει το ασβεστόλιθο.
- Το CaCO₃ μένει στο έδαφος γύρω από το δέντρο για εκατοντάδες ή χιλιάδες χρόνια, δεσμεύοντας τον άνθρακα σε μια πιο μόνιμη μορφή, ενώ το δέντρο παραμένει υγιές και καρποφόρο.
Γιατί δεν ξεραίνεται το δέντρο;
Μπορεί να φαίνεται παράξενο, αλλά τα δέντρα αυτά δεν ξεραίνονται λόγω αυτής της διαδικασίας! Η παραγωγή των οξαλικών κρυστάλλων είναι φυσιολογική και όχι σημάδι φθοράς. Αντιθέτως, είναι μέρος του τρόπου με τον οποίο τα δέντρα ρυθμίζουν το ασβέστιο στο εσωτερικό τους και προστατεύονται από φυτοφάγα ζώα. Επιπλέον, αυτή η διαδικασία ενισχύει τη δομή του δέντρου, χωρίς να το βλάπτει, ενώ συνεχίζει να παράγει καρπούς και να ζει φυσιολογικά.
Η ανακάλυψη:
Οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι τα δέντρα αυτά χρησιμοποιούν τον μηχανισμό οξαλικού-ανθρακικού μονοπατιού, το οποίο δεν είχε προηγουμένως εξεταστεί για την αποθήκευση CO₂. Αυτό τους επιτρέπει να απορροφούν και να δεσμεύουν το CO₂ σε μια πιο μόνιμη μορφή, εξοικονομώντας το για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Η σημασία για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής:
Η διαδικασία αυτή δεν είναι απλώς μια εντυπωσιακή φυσική ικανότητα, αλλά έχει τεράστια σημασία για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής:
- Μόνιμη αποθήκευση άνθρακα: Ο ανθρακικός ασβέστιος παραμένει στο έδαφος για εκατοντάδες χρόνια, παρέχοντας μια μακροπρόθεσμη λύση στη δέσμευση CO₂.
- Η προτίμηση για δέντρα που μπορούν να προσφέρουν αυτή την επιπλέον ωφέλεια, ενώ παράγουν τροφή (όπως οι συκιές), μπορεί να βοηθήσει σε γεωργικές πρακτικές που μειώνουν τις εκπομπές CO₂.
Ποιες συκιές είναι πιο αποτελεσματικές;
Η Ficus wakefieldii, μια ποικιλία συκιάς που βρίσκεται στην Κένυα, είναι η πιο αποτελεσματική στην αποθήκευση CO₂ με τη μορφή ασβεστόλιθου. Οι επιστήμονες τώρα εξετάζουν τη δυνατότητα να χρησιμοποιηθούν αυτά τα δέντρα για αγροδασικές καλλιέργειες, συνδυάζοντας παραγωγή τροφής και αποθήκευση άνθρακα.
Η μελέτη αυτή ανοίγει νέους ορίζοντες στη δενδροκομία και την περιβαλλοντική επιστήμη. Αν καταφέρουμε να αξιοποιήσουμε καρποφόρα δέντρα που αποθηκεύουν ανθρακικό ασβέστιο, ίσως βρούμε μια νέα στρατηγική για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, που συνδυάζει το πράσινο με την πέτρα!
Πηγή: European Association of Geochemistry – Παρουσίαση στο συνέδριο Goldschmidt 2025, Πράγα
