Ραπαμυκίνη: Να αποδίδουμε τα εύσημα εκεί που αξίζουν!
Η ραπαμυκίνη, που ανακαλύφθηκε το 1964 στη Νήσο του Πάσχα, άλλαξε την ιατρική. Γιατί οι Ράπα Νούι έμειναν εκτός της ιστορίας και χωρίς κανένα όφελος από το φάρμακο-θαύμα;
Η ραπαμυκίνη είναι ένα από τα πιο σημαντικά φάρμακα της σύγχρονης ιατρικής. Ανακαλύφθηκε το 1964, όταν μια καναδική αποστολή συνέλεξε δείγματα εδάφους στη Νήσο του Πάσχα (Ράπα Νούι), ένα απομονωμένο νησί στον Ειρηνικό Ωκεανό, περίπου 3.500 χιλιόμετρα δυτικά της Χιλής. Από ένα από αυτά τα δείγματα προήλθε το βακτήριο Streptomyces hydroscopicus, που παράγει τη δραστική ουσία.
Αρχικά χρησιμοποιήθηκε ως ανοσοκατασταλτικό σε μεταμοσχεύσεις και σε στεντ καρδιάς, ενώ στη συνέχεια βρήκε εφαρμογές στη θεραπεία καρκίνου. Σήμερα οι έρευνες εξετάζουν τη δράση της στον διαβήτη, τις νευροεκφυλιστικές ασθένειες και ακόμη και στη γηραντική διαδικασία.
Γιατί αδικήθηκαν οι Ράπα Νούι;
Η φαρμακευτική επιτυχία της ραπαμυκίνης στηρίχθηκε στην αποστολή του 1964, που είχε ως στόχο να μελετήσει τον λαό των Ράπα Νούι σαν «ζωντανό εργαστήριο». Οι ερευνητές:
- συγκέντρωσαν βιολογικά δείγματα από σχεδόν όλο τον πληθυσμό,
- ενθάρρυναν τη συμμετοχή με δώρα και προμήθειες, αλλά και μέσω πίεσης από ιερείς,
- συνέλεξαν εκατοντάδες δείγματα εδάφους, χωρίς τη γνώση ή συγκατάθεση των κατοίκων για το πώς θα αξιοποιηθούν.
Από εκείνη τη συλλογή εδάφους προήλθε η ραπαμυκίνη – ένα φάρμακο που έφερε δισεκατομμύρια έσοδα στη φαρμακοβιομηχανία. Παρ’ όλα αυτά:
- οι Ράπα Νούι δεν αναγνωρίστηκαν ποτέ για τον ρόλο τους στην ανακάλυψη,
- δεν έλαβαν κανένα οικονομικό ή κοινωνικό όφελος,
- και η ιστορία τους απουσιάζει εντελώς από την επίσημη αφήγηση.
Ένα παράδειγμα «επιστημονικού αποικιοκρατισμού»
Η περίπτωση αυτή είναι χαρακτηριστική μορφή βιοπειρατείας και επιστημονικού αποικιοκρατισμού: η γνώση και οι φυσικοί πόροι ενός τόπου χρησιμοποιήθηκαν για να παραχθεί ένα προϊόν-θαύμα, χωρίς να υπάρξει καμία ανταπόδοση στους ανθρώπους που σχετίζονταν με αυτόν τον τόπο.
Η αναγνώριση της συμβολής των Ράπα Νούι δεν αφορά μόνο την ιστορική ακρίβεια. Είναι μια ηθική υποχρέωση, καθώς η ραπαμυκίνη δεν θα είχε ανακαλυφθεί χωρίς το έδαφος και το πλαίσιο της δικής τους γης.
Προσοχή! Επιτρέπεται η αναδημοσίευση των πληροφοριών του παραπάνω άρθρου ή μέρους αυτών μόνο αν αναφέρεται ως πηγή το https://paidis.com/ και υπάρχει ενεργός σύνδεσμος.
Τα πιο δημοφιλή Σήμερα
