Το ανοσοποιητικό μας έχει μια δύσκολη αποστολή: να εξουδετερώνει ιούς, βακτήρια και καρκινικά κύτταρα, χωρίς όμως να επιτίθεται στους ίδιους τους ιστούς μας. Τα ρυθμιστικά Τ κύτταρα (Tregs) λειτουργούν ως «φύλακες ασφαλείας», συγκρατώντας υπερβολικές αντιδράσεις και προλαμβάνοντας αυτοάνοσες παθήσεις, όπως ο διαβήτης τύπου 1 ή η σκλήρυνση κατά πλάκας.

Τι πέτυχε ο καθένας

• Shimon Sakaguchi (Ιαπωνία)
  Ήταν ο πρώτος που το 1995 απέδειξε ότι υπάρχει μια ειδική κατηγορία Τ λεμφοκυττάρων με κατασταλτική δράση. Όταν αφαιρεθούν, το ανοσοποιητικό χάνει τον έλεγχο και προκαλεί αυτοάνοσες ασθένειες. Έτσι έθεσε τα θεμέλια για την έννοια των ρυθμιστικών Τ κυττάρων.
• Mary E. Brunkow (ΗΠΑ)
  Ανακάλυψε στις αρχές του 2000 ότι το γονίδιο FOXP3 είναι ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη των Tregs. Σε πειραματικά ποντίκια, μεταλλάξεις στο FOXP3 οδηγούσαν σε βαριές αυτοάνοσες διαταραχές.
• Fred Ramsdell (ΗΠΑ)
  Συνέδεσε τις γνώσεις από τα πειράματα στα ποντίκια με τον άνθρωπο, αποδεικνύοντας ότι μεταλλάξεις στο FOXP3 προκαλούν το θανατηφόρο σύνδρομο IPEX (Immune dysregulation, Polyendocrinopathy, Enteropathy, X-linked). Έτσι, ανέδειξε τη σημασία του γονιδίου στην ανθρώπινη υγεία.

Γιατί έχει σημασία

Οι ανακαλύψεις τους άλλαξαν ριζικά την κατανόηση της ανοσολογίας. Σήμερα ξέρουμε ότι τα Tregs είναι κλειδί:

• Σε αυτοάνοσα νοσήματα, η ενίσχυσή τους μπορεί να αποτελέσει θεραπευτικό στόχο.
• Σε μεταμοσχεύσεις, βοηθούν στην αποδοχή του μοσχεύματος χωρίς ισχυρή ανοσοκαταστολή.
• Στον καρκίνο, οι ερευνητές μελετούν πώς να περιορίσουν την κατασταλτική δράση των Tregs μέσα στους όγκους, ώστε να ενισχυθεί η άμυνα του οργανισμού.

Ήδη βρίσκονται σε εξέλιξη πάνω από 200 κλινικές δοκιμές που βασίζονται σε στρατηγικές με Tregs, με την ελπίδα νέων θεραπειών για εκατομμύρια ασθενείς.

Η βράβευση των Brunkow, Ramsdell και Sakaguchi με το Νόμπελ Ιατρικής 2025 αποτελεί αναγνώριση μιας ανακάλυψης που άλλαξε ριζικά την ανοσολογία: την αποκάλυψη των «σωματοφυλάκων» που προστατεύουν τον οργανισμό μας από τον ίδιο μας τον εαυτό. Μια ανακάλυψη που δεν μένει στη θεωρία, αλλά ανοίγει δρόμους για θεραπείες σε μερικές από τις πιο δύσκολες ασθένειες της εποχής μας.

Προσοχή! Επιτρέπεται η αναδημοσίευση των πληροφοριών του παραπάνω άρθρου ή μέρους αυτών μόνο αν αναφέρεται ως πηγή το https://paidis.com/ και υπάρχει ενεργός σύνδεσμος.