Από τροπικό δάσος σε άνυδρη γη: Το περιβαλλοντικό κόστος του φοινικέλαιου

Όταν η παγκόσμια ζήτηση για φοινικέλαιο μεταφράζεται σε απώλεια δασών, νερού και βιοποικιλότητας

Στην τροπική επαρχία Άλτα Βεραπάς της Γουατεμάλας, μια περιοχή που πριν από λίγες δεκαετίες καλυπτόταν από πυκνό τροπικό δάσος, το νερό σήμερα αποτελεί σπάνιο αγαθό. Η κοινότητα Carolina, που άλλοτε ζούσε δίπλα σε ποτάμια, ρυάκια και πηγές, βρίσκεται πλέον αντιμέτωπη με ξεραμένα ποτάμια και πηγάδια που στερεύουν όλο και πιο συχνά.

Η αλλαγή ξεκίνησε με την εγκατάσταση φυτείας αφρικανικού φοινικόδεντρου το 2011. Η αποψίλωση του δάσους και η καύση της υποκείμενης τύρφης αντικατέστησαν ένα ζωντανό οικοσύστημα με εκτεταμένες μονοκαλλιέργειες. Οι κάτοικοι αναφέρουν ότι τα νερά εκτράπηκαν για τις ανάγκες της φυτείας, ενώ τα βαθιά ριζωμένα φοινικόδεντρα συνέβαλαν στην εξάντληση των υπόγειων υδάτων.

Η περιβαλλοντική υποβάθμιση συνοδεύτηκε από σοβαρές κοινωνικές συνέπειες. Κατά τη μακρά ξηρή περίοδο, πολλά νοικοκυριά μένουν για εβδομάδες χωρίς νερό, αναγκάζοντας τους ανθρώπους να μετακινούνται σε επικίνδυνες περιοχές για να πλυθούν ή να καλύψουν βασικές ανάγκες. Παράλληλα, οι κάτοικοι καταγράφουν αύξηση ασθενειών, παρασίτων και δερματικών προβλημάτων, ενώ η γεωργία δυσκολεύεται λόγω της φτωχής και σκληρής πλέον γης.

Η εντατική καλλιέργεια φοινικόδεντρων βασίζεται σε λιπάσματα και φυτοφάρμακα, τα οποία υποβαθμίζουν το έδαφος και ρυπαίνουν τα νερά. Το αποτέλεσμα είναι ένα τοπίο λιγότερο ανθεκτικό στην ξηρασία και στις κλιματικές μεταβολές, σε αντίθεση με το τροπικό δάσος που αποθήκευε άνθρακα, ρύθμιζε τις βροχοπτώσεις και φιλοξενούσε πλούσια βιοποικιλότητα.

Ύστερα από χρόνια διαμαρτυριών, οι κάτοικοι της Carolina κατάφεραν να επιστρέψουν σε ένα τμήμα της γης τους, προσπαθώντας να αποκαταστήσουν το περιβάλλον και να ξαναχτίσουν τη ζωή τους. Ωστόσο, η ιστορία τους αναδεικνύει το ευρύτερο οικολογικό δίλημμα: το φοινικέλαιο, ένα προϊόν ευρείας χρήσης παγκοσμίως, συχνά παράγεται με κόστος που δεν φαίνεται στο τελικό προϊόν, αλλά αποτυπώνεται βαθιά στη γη, στο νερό και στις ζωές των ανθρώπων που ζουν δίπλα στις φυτείες.

Προσοχή! Επιτρέπεται η αναδημοσίευση των πληροφοριών του παραπάνω άρθρου ή μέρους αυτών μόνο αν αναφέρεται ως πηγή το https://paidis.com/ και υπάρχει ενεργός σύνδεσμος.