Οι Ηνωμένες Πολιτείες υπήρξαν για καιρό υπερδύναμη στην επιστήμη. Η κρατική χρηματοδότηση ανέρχεται σχεδόν στα 200 δισεκατομμύρια δολάρια από τα συνολικά 900 δισεκατομμύρια που δαπανώνται κάθε χρόνο για έρευνα και ανάπτυξη, δηλαδή περίπου το 3,6% του ΑΕΠ. Συγκριτικά, η Ευρώπη δαπανά 500 δισ.

Από την ανάληψη της προεδρίας από τον Ντόναλντ Τραμπ τον Ιανουάριο του 2025, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση των ΗΠΑ έχει ακυρώσει χιλιάδες επιχορηγήσεις και σχεδιάζει περικοπές 43 δισ. δολαρίων μέχρι το 2026, ειδικά σε οργανισμούς όπως το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας (NIH) και το Εθνικό Ίδρυμα Επιστημών (NSF).

Η διοίκηση Τραμπ απειλεί επίσης με διακοπή της χρηματοδότησης επιστημονικά ιδρύματα και πανεπιστήμια που συνεχίζουν να διεξάγουν έρευνες ή να προσφέρουν προγράμματα σχετικά με:

• διαφορετικότητα, ισότητα και ένταξη (DEI)
• εμβόλια
• κλιματική αλλαγή

Άλλοι τομείς όπως η τεχνητή νοημοσύνη (AI) και η κβαντική τεχνολογία παραμένουν στις προτεραιότητες της κυβέρνησης.

Η Claudia Brühwiler, πολιτική επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο του St. Gallen με ειδίκευση στις αμερικανικές σπουδές, χαρακτήρισε την κατάσταση ως πρωτοφανή επίθεση στην ακαδημαϊκή ελευθερία. Δήλωσε πρόσφατα στο περιοδικό Horizons ότι η κυβέρνηση των ΗΠΑ «στο όνομα της ελευθερίας του λόγου, περιορίζει την ελευθερία του λόγου, των ιδεών και της έρευνας».

Η Ένωση Αμερικανικών Πανεπιστημίων (AAU) ανέφερε τον Μάρτιο ότι: «Η απόσυρση της ερευνητικής χρηματοδότησης για λόγους άσχετους με την ίδια την έρευνα θέτει ένα επικίνδυνο και αντιπαραγωγικό προηγούμενο».

Ο Volker Thiel, ιολόγος στο Ινστιτούτο Ιολογίας και Ανοσολογίας του Πανεπιστημίου της Βέρνης, σημειώνει: «Η κατάσταση είναι πολύ δύσκολη για όσους εργάζονται στην ανοσολογία και την ιολογία. Οι Αμερικανοί συνάδελφοί μας φοβούνται ότι θα χάσουν τις επιχορηγήσεις τους, κάποιοι αποκλείστηκαν από τα εργαστήριά τους, ενώ άλλοι εγκατέλειψαν εντελώς την ακαδημαϊκή καριέρα».

Τον Μάρτιο, τρεις διακεκριμένοι επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο Yale αποφάσισαν να φύγουν από τις ΗΠΑ και να μετακομίσουν στον Καναδά, επικαλούμενοι ανησυχίες για τις πολιτικές της κυβέρνησης Τραμπ.

Επίσης, τον ίδιο μήνα, 1.200 από τους 1.600 Αμερικανούς ερευνητές που απάντησαν σε δημοσκόπηση του επιστημονικού περιοδικού Nature δήλωσαν ότι σκέφτονται να μεταναστεύσουν στο εξωτερικό.

Στον αντίποδα, η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, και ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, απηύθυναν στις 5 Μαΐου 2025, από την Σορβόνη στο Παρίσι, ανοιχτό κάλεσμα προς επιστήμονες που πλήττονται από τις περικοπές και πολιτικές της κυβέρνησης Τραμπ στις ΗΠΑ, να μεταφέρουν την έδρα τους στην Ευρώπη.