Γιατί τα πουλιά χρόνο με το χρόνο ανεβαίνουν σε όλο και μεγαλύτερα υψόμετρα

Δεν αντιδρούν όμως όλα τα είδη το ίδιο. Είδη που κινούνται εύκολα και δεν είναι «ιδιότροπα» ως προς το βιότοπο αλλάζουν ζώνες πιο γρήγορα, ακολουθώντας τη θερμοκρασία και την τροφή. Αντίθετα, είδη «ειδικοί» σε πολύ συγκεκριμένα ενδιαιτήματα δυσκολεύονται να προσαρμοστούν. Παράλληλα, η ανισομερής θέρμανση, οι αλλαγές στη χρήση γης και η μεταβολή της βλάστησης δημιουργούν ένα πολύπλοκο μωσαϊκό πιέσεων.

Ένας κρίσιμος παράγοντας είναι το πόσο ήλιος «βλέπει» μια πλαγιά. Οι ηλιόλουστες πλευρές ζεσταίνονται πιο νωρίς, λιώνουν πιο γρήγορα τα χιόνια, η βλάστηση «ξεκινά» νωρίτερα και τα έντομα αυξάνονται. Έτσι, τα πουλιά τείνουν να έχουν κορυφές αφθονίας σε μεγαλύτερα υψόμετρα σε πιο ηλιόλουστες πλαγιές. Παρ’ όλα αυτά, η έρευνα δείχνει ότι η γενική ανοδική πορεία των ειδών συμβαίνει παντού περίπου με τον ίδιο ρυθμό – και σε ηλιόλουστες και σε σκιερές πλαγιές. Αυτό υποδηλώνει πως ο βασικός «μοχλός» της ανόδου είναι η συνολική κλιματική αλλαγή, όχι μόνο οι μικροδιαφορές ηλιασμού.

Η εικόνα γίνεται ακόμη πιο σύνθετη σε τοπικό επίπεδο. Στις Άλπεις και τη Σκανδιναβία, όπου η θέρμανση είναι πιο έντονη και υπάρχουν μεγάλες εκτάσεις πάνω από το όριο των δέντρων, ανοίγονται νέες, πιο ψηλές ζώνες ενδιαιτημάτων καθώς τα φυτά επεκτείνονται προς τα πάνω. Σε χαμηλότερες πλαγιές, η γεωργία, η διαχείριση γης και η ανθρώπινη όχληση περιορίζουν τις θέσεις φωλιάσματος και σπρώχνουν επιπλέον κάποια είδη ψηλότερα.

Το πρόβλημα είναι ότι ο χώρος στην κορυφή τελειώνει.

Πολλά ορεινά είδη εξαρτώνται από πολύ στενές κλιματικές ζώνες για να αναπαραχθούν και να βρουν τροφή. Καθώς «στριμώχνονται» όλο και πιο κοντά στις κορυφές, δεν υπάρχει πια άλλο υψόμετρο να ανέβουν. Οι ηλιόλουστες πλαγιές προσφέρουν πλούσιο κύκλο φυτών και εντόμων, αλλά έχουν πολύ λίγο διαθέσιμο χώρο κοντά στα υψίπεδα. Οι πιο σκοτεινές και δροσερές πλαγιές προσφέρουν μια προσωρινή ανάσα, αλλά δεν μπορούν να αντισταθμίσουν τη γενική άνοδο της θερμοκρασίας.

Όπως τονίζει η ερευνήτρια Joséphine Couet από το Πανεπιστήμιο του Ελσίνκι, τα βουνά είναι «hotspots βιοποικιλότητας», γεμάτα είδη που εξαρτώνται από πολύ συγκεκριμένες κλιματικές και οικολογικές συνθήκες. Η νέα γνώση για το πώς η θερμοκρασία, το φως του ήλιου, η κλίση του εδάφους και η χρήση της γης επηρεάζουν τις κινήσεις των πουλιών είναι κρίσιμη για στοχευμένη προστασία: από τη διατήρηση κατάλληλων ενδιαιτημάτων μέχρι τον σχεδιασμό προστατευόμενων περιοχών που να καλύπτουν και τις μελλοντικές, «ανεβασμένες» ζώνες ζωής.

Σε έναν πλανήτη που ζεσταίνεται, τα πουλιά μάς δείχνουν με τον πιο άμεσο τρόπο ότι το κλίμα μετακινεί κυριολεκτικά τη ζωή προς τα πάνω – και ότι τόσο ο χρόνος για να τα προστατεύσουμε στενεύει, όσο και οι κορυφές των βουνών.

Προσοχή! Επιτρέπεται η αναδημοσίευση των πληροφοριών του παραπάνω άρθρου ή μέρους αυτών μόνο αν αναφέρεται ως πηγή το https://paidis.com/ και υπάρχει ενεργός σύνδεσμος.