Τι είναι η λεύκανση κοραλλιών

Οι κοραλλιογενείς ύφαλοι αποτελούν καταφύγιο για χιλιάδες θαλάσσιους οργανισμούς και είναι θεμελιώδεις για τη βιοποικιλότητα των ωκεανών. Η «λεύκανση» συμβαίνει όταν οι κοραλλιοί αποβάλλουν τα συμβιωτικά άλγη (zooxanthellae) που ζουν στα κύτταρά τους, λόγω στρες – κυρίως θερμικού. Χωρίς αυτά, οι κοραλλιοί χάνουν τα χρώματά τους και αποκαλύπτουν τον λευκό σκελετό τους. Αν το στρες παραμείνει, τα κοράλλια συχνά πεθαίνουν.

Χρονοδιάγραμμα και Εξέλιξη

• Το φαινόμενο ξεκίνησε το καλοκαίρι του 2023 στην Καραϊβική.
• Επεκτάθηκε στο νότιο ημισφαίριο το 2023–2024 και συνεχίζεται έως το 2025.
• Το θερμικό στρες έχει επηρεάσει σχεδόν το 84% των υφάλων παγκοσμίως.
• Στον Μεγάλο Κοραλλιογενή Ύφαλο, το 2025 καταγράφηκε για πρώτη φορά λεύκανση δύο συνεχόμενων ετών: Ο Μεγάλος Κοραλλιογενής Ύφαλος (Great Barrier Reef) βρίσκεται στα ανοικτά των βορειοανατολικών ακτών της Αυστραλίας, στην πολιτεία του Κουίνσλαντ (Queensland). Εκτείνεται σε μήκος περίπου 2.300 χιλιομέτρων, και καλύπτει πάνω από 340.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα.

Αίτια: Κλιματική Αλλαγή και Θερμικό Στρες

Η βασική αιτία είναι η άνοδος της θερμοκρασίας των ωκεανών λόγω της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής. Το θερμικό στρες που βιώνουν οι κοραλλιοί είναι πλέον πέντε φορές μεγαλύτερο σε σχέση με την προβιομηχανική περίοδο. Επιπλέον, η ένταση του φαινομένου δεν συνδέεται πάντα με κορύφωση του El Niño, αλλά με τη συνεχή αύξηση της θερμοκρασίας των θαλασσών.

Επιπτώσεις στους Ύφαλους

• Σε περιοχές όπως το Little Cayman, έως και 80 % των κοραλλιών έδειξαν λεύκανση και πάνω από τα μισά κατέληξαν νεκρά.
• Στον Μεγάλο Κοραλλιογενή Ύφαλο, πάνω από το 60% των νησίδων εμφάνισαν μέτρια ή σοβαρή λεύκανση το 2025.
• Η απώλεια κοραλλιών οδηγεί σε μείωση βιοποικιλότητας, εξασθένιση του οικοσυστήματος και δυσκολία φυσικής αποκατάστασης.

Προκλήσεις στην Παρακολούθηση

Η συλλογή δεδομένων παραμένει δύσκολη λόγω διαφορετικών μεθοδολογιών και έλλειψης τυποποιημένων συστημάτων παρακολούθησης. Αυτό δυσχεραίνει την ακριβή αποτίμηση της έκτασης του φαινομένου και τον σχεδιασμό μέτρων διαχείρισης.

Τι Μπορεί να Γίνει

1. Μείωση εκπομπών – Η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής είναι η μόνη βιώσιμη λύση.
2. Θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές – Ενίσχυση τοπικών μέτρων που μειώνουν τη ρύπανση και την υπεραλίευση.
3. Αποκατάσταση υφάλων – Επαναφύτευση κοραλλιών, χρήση ανθεκτικών ειδών, παρακολούθηση με τεχνητή νοημοσύνη.
4. Διεθνής συνεργασία – Χρηματοδότηση και στρατηγικές σε παγκόσμιο επίπεδο.
5. Εκπαίδευση – Ενημέρωση πολιτών και πίεση προς τις κυβερνήσεις για ουσιαστική δράση.

Η 4η παγκόσμια λεύκανση κοραλλιών αποτελεί ηχηρή προειδοποίηση για τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. Αν οι σημερινές τάσεις συνεχιστούν, μεγάλοι θαλάσσιοι ύφαλοι κινδυνεύουν με μη αναστρέψιμη καταστροφή. Η δράση σε διεθνές και τοπικό επίπεδο είναι απαραίτητη όχι μόνο για τη διάσωση των κοραλλιών, αλλά και για την προστασία ολόκληρων οικοσυστημάτων που εξαρτώνται από αυτά.

Προσοχή! Επιτρέπεται η αναδημοσίευση των πληροφοριών του παραπάνω άρθρου ή μέρους αυτών μόνο αν αναφέρεται ως πηγή το https://paidis.com/ και υπάρχει ενεργός σύνδεσμος.