Η Κίνα φύτεψε τόσα πολλά δέντρα που άλλαξε τον κύκλο του νερού σε ολόκληρη τη χώρα

Τι περίμενε να πετύχει η Κίνα

Όταν η Κίνα ξεκίνησε τα μεγάλα προγράμματα αναδάσωσης, ο στόχος ήταν ξεκάθαρος:

• να σταματήσει την ερημοποίηση,
• να συγκρατήσει το χώμα και
• να ενισχύσει τα οικοσυστήματα που είχαν υποβαθμιστεί.

Η λογική ήταν ότι περισσότερα δέντρα σημαίνουν περισσότερο νερό στο έδαφος και άρα πιο υγιή και ανθεκτικά οικοσυστήματα. Οι επιστήμονες υποθέτουν συνήθως ότι η αναδάσωση θα υποστηρίξει τις τοπικές βροχοπτώσεις — όχι ότι θα τις μειώσει.

Όμως, η πραγματικότητα αποδείχθηκε πιο σύνθετη.

Τι έδειξε τελικά η έρευνα

Η νέα μελέτη δείχνει ότι η αλλαγή στη βλάστηση μεταξύ 2001 και 2020 μείωσε τα διαθέσιμα αποθέματα γλυκού νερού σε μεγάλο μέρος της ανατολικής και βόρειας Κίνας — περιοχές που καλύπτουν το 74% της επικράτειας.
Την ίδια στιγμή, το Θιβετιανό Οροπέδιο είδε αύξηση στη διαθεσιμότητα νερού.

Τι συνέβη;

Τα δέντρα που φυτεύτηκαν σε τεράστιες εκτάσεις χρησιμοποιούν πολύ νερό για να ζήσουν. Με τις βαθιές ρίζες τους απορροφούν νερό από το έδαφος, το οποίο στη συνέχεια εξατμίζεται μέσω των φύλλων. Αυτή η διαδικασία (εξατμισοδιαπνοή) στέλνει μεγάλες ποσότητες νερού στην ατμόσφαιρα.

Οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι αυτό το νερό δεν έπεσε ξανά ως βροχή στις ίδιες περιοχές, αλλά μεταφέρθηκε αλλού από τους ανέμους — ακόμη και 7.000 χιλιόμετρα μακριά!

Έτσι:

• Περιοχές που περίμεναν να ωφεληθούν από την αναδάσωση έχασαν νερό.
• Άλλες, στον νότο και στο Θιβετιανό Οροπέδιο, δέχτηκαν περισσότερες βροχές.

«Οι αλλαγές στη χρήση γης αναδιανέμουν το νερό», εξηγεί ο Άρι Στααλ, επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Ουτρέχτης. «Η κλίμακα της αναδάσωσης στην Κίνα ενεργοποίησε ξανά τον κύκλο του νερού, αλλά όχι πάντα προς όφελος των ίδιων περιοχών».

Τα προγράμματα που άλλαξαν το τοπίο

Η Κίνα έχει υλοποιήσει μερικά από τα μεγαλύτερα προγράμματα αναδάσωσης στον κόσμο:

• Μεγάλο Πράσινο Τείχος (1978–σήμερα): Στόχος η επιβράδυνση της ερημοποίησης στη βόρεια Κίνα. Η δασική κάλυψη της χώρας αυξήθηκε από 10% σε πάνω από 25%.
• Grain for Green (1999): Μετατροπή καλλιεργήσιμων εκτάσεων σε δάση και λιβάδια.
• Natural Forest Protection Program: Απαγόρευση υλοτομίας σε παρθένα δάση και προώθηση νέων φυτεύσεων.

Συνολικά, αυτά τα προγράμματα ευθύνονται για το 25% της παγκόσμιας αύξησης φυλλώδους επιφάνειας μεταξύ 2000 και 2017.

Απρόσμενες συνέπειες για μια χώρα με άνιση κατανομή νερού

Η Κίνα αντιμετωπίζει ήδη πρόβλημα άνισης κατανομής νερού:

• Ο βορράς έχει μόλις 20% των υδάτινων πόρων,
• αλλά φιλοξενεί το 46% του πληθυσμού και το 60% της καλλιεργήσιμης γης.

Με τις αναδασώσεις να μετακινούν το νερό ακόμη πιο μακριά, οι ειδικοί προειδοποιούν ότι τα μέτρα διαχείρισης νερού κινδυνεύουν να αποτύχουν αν δεν ληφθεί υπόψη αυτή η νέα πραγματικότητα.

Τι σημαίνει αυτό για τον κόσμο;

Πολλές χώρες προωθούν αναδασώσεις για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
Η μελέτη όμως δείχνει ότι:

• Το να φυτεύεις δέντρα δεν είναι πάντα “ουδέτερο” για τους υδάτινους πόρους.
• Κάθε περιοχή επηρεάζεται διαφορετικά.
• Το νερό μπορεί να μετακινηθεί αλλού, δημιουργώντας νέα προβλήματα.

«Το αν μια αλλαγή στη χρήση γης είναι θετική ή αρνητική εξαρτάται από το πού τελικά θα πέσει το νερό ως βροχή», τονίζει ο Στααλ.

Συμπέρασμα

Η Κίνα πέτυχε να αναχαιτίσει την ερημοποίηση και να αυξήσει θεαματικά τη βλάστηση,

όμως οι παρεμβάσεις αυτές μετέφεραν νερό μακριά από περιοχές που το χρειάζονταν περισσότερο.

Η περίπτωση αυτή δείχνει ότι η αναδάσωση είναι ένα ισχυρό εργαλείο, αλλά μπορεί να έχει απρόβλεπτες επιπτώσεις στον υδρολογικό κύκλο. Για να είναι αποτελεσματικές αντίστοιχες πρωτοβουλίες σε όλο τον κόσμο, χρειάζεται λεπτομερής σχεδιασμός και κατανόηση του πώς η βλάστηση επηρεάζει το νερό — όχι μόνο τοπικά, αλλά και σε μεγάλες αποστάσεις.

Προσοχή! Επιτρέπεται η αναδημοσίευση των πληροφοριών του παραπάνω άρθρου ή μέρους αυτών μόνο αν αναφέρεται ως πηγή το https://paidis.com/ και υπάρχει ενεργός σύνδεσμος.