Τη δυσαρέσκεια των εκπαιδευτικών για τις συνθήκες υπό τις οποίες ασκούν την εργασία τους, καταγράφει έρευνα της ΑΔΕΔΥ, που πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με τα επιστημονικά ινστιτούτα της ΟΛΜΕ και της ΔΟΕ. Στην έρευνα, που ολοκληρώθηκε το 2008, συμμετείχαν 1632 εκπαιδευτικοί από 200 σχολεία όλης της χώρας.
Κοινή διαπίστωση των ομιλητών, κατά την παρουσίαση των συμπερασμάτων, σε εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στην έδρα της ΕΣΗΕΑ, ήταν ότι στη σημερινή συγκυρία τα αποτελέσματα μιας αντίστοιχης έρευνας θα ήταν πολύ χειρότερα.
Ακόμη και το 2008, πάντως, πάνω από οκτώ στους δέκα εκπαιδευτικούς πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, θεωρούσαν ότι οι αποδοχές τους “αντιστοιχούσαν καθόλου ή ελάχιστα στις απαιτήσεις του εκπαιδευτικού τους έργου”.
Επιπλέον, το 71,5% θεωρεί ότι το κοινωνικό κύρος του επαγγέλματος σε σχέση με την εκπαιδευτική και κοινωνική προσφορά, είναι “εντελώς ή αρκετά υποβαθμισμένο”. Ακόμη υψηλότερο (93,5%) είναι το ποσοστό των εκπαιδευτικών που θεωρούν χαμηλό το επίπεδο των δαπανών για τη δημόσια εκπαίδευση.
Λίγο περισσότεροι από τους μισούς, κρίνουν ικανοποιητικό (πολύ ή αρκετά) το θεσμικό πλαίσιο οργάνωσης και διοίκησης της σχολικής μονάδας. Διχασμένοι εμφανίζονται ως προς την καταλληλότητα των βιβλίων, αφού το 46,7% διάκειται θετικά απέναντι στα σχολικά εγχειρίδια, ενώ το 53,3% αρνητικά. Ποσοστό 65%, εξ άλλου, εκφράζει, σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό, τη διαφωνία του με τον τρόπο διορισμού των εκπαιδευτικών.
Ως προς τους παράγοντες που επηρεάζουν αρνητικά το εκπαιδευτικό έργο, οι εκπαιδευτικοί τοποθετούν στην κορυφή την απαξίωση των ίδιων και της παιδείας, την έλλειψη μέσων, υποδομής και χώρων, την έλλειψη ενδιαφέροντος των μαθητών, τις χαμηλές αποδοχές.
Υπό αυτές τις συνθήκες, μάλλον παρήγορο πρέπει να θεωρηθεί το γεγονός ότι το 96% χαρακτηρίζει απολύτως ή αρκετά ικανοποιητικές τις σχέσεις του με τους μαθητές και τις μαθήτριες, αλλά και το γεγονός ότι τα συναισθήματα που προκαλεί ο χώρος του σχολείου είναι λίγο ή πολύ ευχάριστα για το 82% των εκπαιδευτικών (το υπόλοιπο 18% δηλώνει ότι αισθάνεται πολύ/λίγο δυσάρεστα στο σχολείο).
Οι εκπαιδευτικοί εκφράζουν, εξ΄ άλλου, σε συντριπτικά ποσοστά το ενδιαφέρον τους και την αγάπη τους για την παιδεία και δηλώνουν ότι η καλή σχέση με τους συναδέλφους και τη διεύθυνση του σχολείου, η ανταπόκριση των μαθητών, η καλή συνεργασία με τους γονείς τους και το καλό κλίμα στο σχολείο επηρεάζει θετικά το έργο τους.
Οι ερωτηθέντες εμφανίζονται ικανοποιημένοι από το ωράριό τους, σε ό,τι αφορά την αποτελεσματικότητα του εκπαιδευτικού έργου, αν και το έργο αυτό δεν τελειώνει με το τελευταίο κουδούνι της ημέρας, αφού ποσοστό άνω του 75% δηλώνει ότι η προετοιμασία στο σπίτι για το σχολείο, αποβαίνει σε βάρος του εξωσχολικού τους χρόνου.
Σε διάφορες προτάσεις που τίθενται υπόψη των εκπαιδευτικών για τη βελτίωση των σχολικών βιβλίων, εκείνη που κερδίζει τις περισσότερες προτιμήσεις είναι ότι οι συγγραφείς των εγχειριδίων πρέπει να είναι εκπαιδευτικοί της πράξης. Οι εκπαιδευτικοί ζητούν ακόμη ελκυστικότερα βιβλία, πιο κοντά στα ενδιαφέροντα των παιδιών και μείωση της ύλης. Αντιθέτως, η προσαρμογή στα νέα δεδομένα της επιστήμης και της τεχνολογίας, αλλά και η δυνατότητα χρήσης και άλλων βιβλίων και πηγών δεν θεωρούνται από τη συντριπτική πλειονότητα των εκπαιδευτικών (άνω του 95%) σημαντικοί παράγοντες βελτίωσης της διδακτέας ύλης.
Ως προς τις προτάσεις για τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας, τα ποσοστά μοιράζονται ανάμεσα στη μείωση του μέγιστου αριθμού των μαθητών, την επάρκεια του γραμματειακού και βοηθητικού προσωπικού, την κατάλληλη κτιριακή υποδομή και τον κατάλληλο τεχνολογικό εξοπλισμό.
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε υπό την επιστημονική επιμέλεια του καθηγητή Ιστορίας Εκπαίδευσης και Συγκριτικής Παιδαγωγικής του Πανεπιστημίου Πατρών Σήφη Μπουζάκη.
Στην επιστημονική επιτροπή συμμετείχαν επίσης ο αναπληρωτής καθηγητής του πανεπιστημίου Πελοποννήσου Αθανάσιος Κατσής, ο επίκουρος καθηγητής του πανεπιστήμιου Ιωαννίνων και πρόεδρος του επιστημονικού ινστιτούτου της ΔΟΕ Αναστάσιος Εμβαλωτής, ο επίκουρος καθηγητής του πανεπιστημίου Πατρών Ιωάννης Καμαριανός, ο πρόεδρος του επιστημονικού ινστιτούτου της ΟΛΜΕ Παύλος Χαραμής και η υπεύθυνη έρευνας του επιστημονικού ινστιτούτου της ΑΔΕΔΥ Μαρία Φιλιοπούλου. Η μελέτη “Οροι και συνθήκες άσκησης του εκπαιδευτικού έργου στη δημόσια πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση”, εκδόθηκε σε τόμο από το επιστημονικό ινστιτούτο Κοινωνικό Πολύκεντρο της ΑΔΕΔΥ.
