Κοινή επιστολή των Φ. Αλεξάκου, πρώην Νομάρχη Καρδίτσας, Β. Αναγνωστόπουλου, πρώην Νομάρχη Καρδίτσας, Κ. Παπαστεργίου, πρώην Δημάρχου Τρικκαίων και Γ. Πρίντζου, πρώην Νομάρχη Μαγνησίας
Με ένα πλήθος δημοσιευμάτων σε εφημερίδες και ηλεκτρονικά μέσα βομβαρδίστηκε το τελευταίο διάστημα η κοινή γνώμη της χώρας σχετικά με την «Εκτροπή Αχελώου». Αφορμή (η πιο σωστά πρόσχημα) απετέλεσε η ανακοίνωση από την κυβέρνηση ότι προχωρά τις περιβαλλοντικές μελέτες του φράγματος Συκιάς επί του Αχελώου. Φαίνεται ότι το θέμα αυτό ενόχλησε ποικίλες οργανώσεις που αντιτίθενται στην ανάπτυξη της Γεωργίας στο θεσσαλικό κάμπο και οι όποιες συντονισμένα με ανακοινώσεις τους παρενέβησαν στο ζήτημα. Φυσικά δεν έλειψαν και ερωτήσεις στη Βουλή με πρωτοβουλία γνωστών αντιπάλων της ιδέας μεταφοράς νερού από τον Αχελώο στο θεσσαλικό κάμπο.
Κοινό χαρακτηριστικό όλων των παραπάνω τοποθετήσεων, αποτελεί η επιλεκτική παράλειψη γεγονότων και πληροφοριών για το ιστορικό της κατασκευής και τον χαρακτήρα του φράγματος Συκιάς, καθώς και η στρεβλή εικόνα που παρουσιάζουν για τις ανάγκες της Γεωργίας σε νερό, το υδατικό έλλειμμα και τους τρόπους αντιμετώπισής του στην Θεσσαλία.
Για τους λόγους αυτούς θεωρήσαμε αναγκαία και τη δική μας συμβολή για την αποκατάσταση της πραγματικότητας, την δίκαιη κρίση των κυβερνητικών πρωτοβουλιών και την πληρέστερη και αντικειμενική ενημέρωση της κοινής γνώμης.
1. Το φράγμα Συκιάς προγραμματίστηκε από την δεκαετία του ’60 και προωθήθηκε ως υδροηλεκτρικό έργο (ΥΗΕ) από τη ΔΕΗ, μαζί με άλλα ΥΗΕ επί του Αχελώου (Κρεμαστά, Καστράκι κ.α.). Την δεκαετία του ’80 με κυβερνητικές αποφάσεις, οι οποίες σημειωτέον επί τριάντα συναπτά έτη, ουδέποτε αναιρέθηκαν ή αντικαταστάθηκαν (από τις κυβερνήσεις που πέρασαν), η πολιτεία επέλεξε να χρησιμοποιηθεί ένα μέρος των νερών του ταμιευτήρα της Συκιάς, για κάλυψη των αναγκών της Γεωργίας, με την μεταφορά του προς την Θεσσαλία. Έτσι το ΥΗΕ μετατράπηκε σε έργο ευρύτερου σκοπού με στόχο να δώσει μια ανάσα στο περιβάλλον της Θεσσαλίας αλλά και στην ανάπτυξή της.
Η έναρξη κατασκευής του έργου άρχισε την δεκαετία του ’90 και σήμερα, παρότι το έργο έχει σταματήσει, ήδη κατασκευάσθηκε περίπου το 65% του φυσικού του αντικειμένου. Πριν την έναρξη της κατασκευής του το έργο αδειοδοτήθηκε περι-βαλλοντικά με την ισχύουσα την εποχή εκείνη νομοθεσία. Όμως σήμερα, που το θεσμικό πλαίσιο των περιβαλλοντικών αδειοδοτήσεων στην Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά και στην Ελλάδα έχει αναμορφωθεί (αυστηρότερες διατάξεις ειδικά για περιοχές Natura κλπ) επιβάλλεται νέα αδειοδότηση. Αυτός είναι ο λόγος της προκήρυξης νέας περιβαλλοντικής μελέτης, κάτι που ορθά έπραξε η κυβέρνηση. Εάν δεν το έπραττε, ουσιαστικά θα εγκατέλειπε το ημιτελές έργο, με ότι αυτό συνεπάγεται ως απώλεια οικονομικών πόρων που διατέθηκαν έως σήμερα (650 εκατ. €), ως απώλεια μελλοντικής παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικά θα ενταφίαζε την ιδέα της μεταφοράς νερών στον κάμπο.
Αυτό το τελευταίο είναι που ενόχλησε όλους όσοι αντέδρασαν στην κυβερνητική πρωτοβουλία. Τα υπόλοιπα περί σπατάλης χρημάτων μέσα στην κρίση, για περι-βαλλοντικό έγκλημα, Συμβούλιο Επικρατείας, κ.τ.τ., είναι κροκοδείλια δάκρυα προς λαϊκή κατανάλωση. Εκτός πια και εάν διαφωνούν ακόμη και με την παραγωγή ενέργειας από τις ΑΠΕ και ειδικά από το νερό, οπότε ας το ξεκαθαρίσουν.
Συμπερασματικά η κυβέρνηση οφείλει να ολοκληρώσει το ημιτελές έργο της Συκιάς και η ΔΕΗ οφείλει να εγκαταστήσει και να λειτουργήσει την μονάδα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Οι νέες περιβαλλοντικές μελέτες που δρομολογούνται είναι αυτονόητη υποχρέωση του αρμόδιου υπουργείου. Όταν με το καλό (ελπίζουμε σε 2-4 έτη) το έργο της Συκιάς ολοκληρωθεί, υπάρχουν ήδη οι υποδομές για την μεταφορά του νερού (σήραγγα Πευκοφύτου). Συνεπώς το σύστημα των έργων Συκιά-σήραγγα, εκτός από την αναμφισβήτητη αξία του ως ΥΗΕ, αποτελεί και τον πιο σύντομο άλλα και τον μόνο εφικτό τρόπο να ανακοπεί η περιβαλλοντική υποβάθμιση της Θεσσαλίας και ταυτόχρονα να ενισχυθεί ο πρωτογενής τομέας.
2. Η ίδια λογική με τη Συκιά ισχύει και για το φράγμα και το ΥΗΕ Μεσοχώρας. Δύο έργα με άμεση δυνατότητα να προσφέρουν το αγαθό της ηλεκτρικής ενέργειας και να αρχίσει πλέον η απόσβεση αυτής της επένδυσης της ΔΕΗ, δηλαδή των χρημάτων που έχουμε ήδη πληρώσει όλοι μας. Και στο έργο αυτό λειτουργεί προς το παρόν η εμπάθεια όσων επίμονα το εμπλέκουν με προσφυγές, ώστε να μην υλοποιηθεί η ιδέα μεταφοράς των νερών, η οποία όμως ουδόλως σχετίζεται με τα νερά της Μεσοχώρας.
3. Από τα παραπάνω είναι προφανές ότι τα επίμαχα έργα είναι Υδροηλεκτρικά Έργα (ΥΗΕ) πολλαπλού σκοπού. Εάν κάποιοι επιδιώκουν την ακύρωση της απόφασης της πολιτείας για μεταφορά μιας ποσότητας νερών προς τον κάμπο δεν έχουν παρά να τοποθετηθούν στο ζήτημα της Γεωργίας και να προσδιορίσουν σε ποιο βαθμό επιθυμούν να αρδεύονται οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις του κάμπου. Αυτό σημαίνει ότι απαιτείται διάλογος και (ενδεχομένως) θεμιτή αντιπαράθεση απόψεων και όχι κραυγές και τυφλές αντιδράσεις με στόχο να μην προχωρήσουν οι διαδικασίες ολοκλήρωσης και λειτουργίας των απολύτως αναγκαίων ημιτελών ή κατά-σκευασμένων Υ/Η Έργων στον Αχελώο.
Ας μιλήσουμε για την Γεωργία ώστε να συνεννοηθούμε επιτέλους ποια είναι η αναγκαία ποσότητα νερών για τις αρδεύσεις στον κάμπο. Σημειώνουμε επιπρόσθετα ότι τα πρόσφατα εκπονηθέντα Σχέδια Διαχείρισης προσδιορίζουν με επιστημονική επάρκεια το υδατικό έλλειμμα στη Θεσσαλία, εντοπίζουν το απαράδεκτο φαινόμενο οι αρδεύσεις να στηρίζονται κατά 70% στα υπόγεια νερά, μεγάλο μέρος των οποίων δεν αναπληρώνεται και καταλήγουν (τα Σ.Δ.) στο συμπέρασμα ότι μόνος εφικτός τρόπος κάλυψης του όποιου ελλείμματος (που τελικά καθορίζεται από τις γεωργικές ανάγκες) είναι η μεταφορά μέρους των νερών από τον ταμιευτήρα Συκιάς. Εκτός αν αποδεχθούμε μετατροπή σημαντικού τμήματος των αρδευόμενων εκτάσεων σε ξηρικές, με ότι αυτό συνεπάγεται για του αγρότες της Θεσσαλίας και την οικονομία. Εμείς αντίθετα πιστεύουμε, ότι στα Σ.Δ θα έπρεπε να ενσωματωθεί, η μεγάλη ανάγκη για περισσότερη αρδευόμενη γεωργική γη, ώστε να αντιμετωπισθεί το έλλειμμα στον αγροτοδιατροφικό τομέα και ταυτόχρονα να καλυφθεί μέρος της μεγάλης ανεργίας στον πρωτογενή τομέα.
Όπως άλλωστε αντιλαμβάνεται κανείς, το πλαίσιο της όποιας συζήτησης για το θέμα είναι ο πρωτογενής τομέας και οι στόχοι της πολιτείας και του κάθε κόμματος στον τομέα αυτό. Όλα τα άλλα για περιβαλλοντικές επιπτώσεις, για σπατάλες, για δικαστήρια κ.λπ. απλά δημιουργούν ένα πέπλο συγχύσεων και αποπροσανατολισμών.
4. Και μία σύντομη αναφορά στο Συμβούλιο Επικρατείας (ΣτΕ) όπου εκκρεμεί η απόφασή του επί της τελευταίας προσφυγής, που έγινε πριν από μερικά χρόνια. Ως γνωστόν το ΣτΕ δεν είναι πολιτικός φορέας και δεν αποφασίζει για το εάν θα γίνει ή όχι ένα έργο, κατά μείζονα λόγο εάν θα υλοποιηθεί ένα πρόγραμμα έργων με πολλαπλούς στόχους (ενέργεια, περιβάλλον, γεωργία, ανάπτυξη κλπ) όπως είναι το συζητούμενο θέμα. Το ΣτΕ τοποθετείται στα ζητήματα που θέτουν οι προσφυγές και μόνο εάν κρίνει αναγκαίο ανακόπτει τυχόν μη σύννομες δράσεις, υποχρεώνει τη διοίκηση να επανεξετάσει τις παραλείψεις της κ.ο.κ. Συνεπώς και στην αναμενόμενη απόφαση, όποια και είναι, το ΣτΕ δεν θα αποφασίσει για το εάν θα παραχθεί ή όχι ηλεκτρική ενέργεια από τα ΥΗΕ Μεσοχώρας και Συκιάς παρά μόνο εάν τηρείται η νομιμότητα και εάν από τις ληφθείσες αποφάσεις διασφαλίζεται η περιβαλλοντική προστασία. Ας αφήσουν λοιπόν το ΣτΕ κατά μέρος όσοι με τόση ευκολία το χρησιμοποιούν στην επιχειρηματολογία τους. Το ΣτΕ δεν μπορεί και ούτε πρέπει να αποτελέσει σωσίβιο για την αποτυχία εδώ και τριάντα χρόνια της προσπάθειάς τους, άλλοτε για να μην αρχίσουν και άλλοτε για να μην ολοκληρωθούν και λειτουργήσουν έργα χρήσιμα για τον τόπο. Ας βρούνε τώρα το θάρρος να εξηγήσουν γιατί διαφωνούν με την ανάπτυξη της Γεωργίας στη Θεσσαλία και να θέσουν τις απόψεις τους στη βάσανο της κρίσης της κοινής γνώμης, των αγροτών, (ιδιαίτερα των νέων) και γενικά όλων όσοι με αγωνία προσπαθούν να δουν μια ευκαιρία ανάπτυξη στον τόπο τους.
Κλείνοντας την παρέμβαση μας καλούμε την κυβέρνηση να προχωρήσει άμεσα σε όλες τις αναγκαίες ενέργειες για τα έργα Μεσοχώρας, Συκιάς και σήραγγας και όλοι μας οφείλουμε να την στηρίξουμε στην προσπάθειά της αυτή.
Καλούμε όμως και τους αρμόδιους παράγοντες και κυρίως τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης, επιτέλους να ανοίξουν έναν ουσιαστικό διάλογο για τον πρωτογενή τομέα σε σχέση με τις υδατικές ανάγκες, ώστε να μην ευνοείται η δυσφήμιση των έργων αλλά και των δράσεων όσων αγωνίζονται για την κάλυψη των υδατικών ελλειμμάτων. Τέλος καλούμε όλα τα κόμματα με σαφήνεια να τοπο-θετηθούν στα πραγματικά θέματα και όχι να μιλούν αόριστα και γενικά για εκτροπή Αχελώου, δεδομένου ότι όταν οι θέσεις τους δεν επικεντρώνονται σε συγκεκριμένα ζητήματα (ενέργεια, γεωργία, υπόγεια νερά κλπ), οδηγούν σε συζητήσεις κενές περιεχομένου, αποπροσανατολίζουν τους πολίτες και δημιουργούν σύγχυση.
30 Μαΐου 2013
