Την περασμένη Τρίτη, 15 Οκτωβρίου 2013, επισκέφτηκε την ελληνική Βουλή ο ευρωπαίος Επίτροπος για θέματα Γεωργίας Dacian Ciolos, ο οποίος συνάντησε Έλληνες Βουλευτές και τους ενημέρωσε για τη Νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική (νέα ΚΑΠ), που αφορά την περίοδο 2014-2020. Κατά τη συνάντηση, ο Θωμάς Ψύρρας, βουλευτής Λάρισας της ΔΗΜΑΡ, έθεσε στον Ευρωπαίο επίτροπο μια σειρά από ζητήματα που αναφέρονται στο ζήτημα της αγροτικής ανάπτυξης και στα προβλήματα που ανακύπτουν από τη Νέα ΚΑΠ.
Στην τοποθέτησή του ο Θ. Ψύρρας ανέφερε μεταξύ άλλων τα εξής:
«Είναι γεγονός ότι η συμφωνία -με την εμπλοκή μάλιστα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου- αλλάζει τα έως τώρα δεδομένα.
α) Εισάγεται μια “νέα” λογική, η οποία από τη μια βασίζεται σε ενιαίους και κοινούς κανόνες και αποφάσεις για όλα τα κράτη-μέλη (π.χ. κοινός προϋπολογισμός), και από την άλλη δίδεται η αναγκαία ευελιξία ώστε το κάθε κράτος μέλος να διαμορφώσει τους εφαρμοστικούς κανονισμούς βάσει των ιδιαιτεροτήτων (κλιματικών, γεωργικών, διοικητικών κλπ). Αυτό είναι πολύ σημαντικό, γιατί εξασφαλίζεται αφενός η κοινή ευρωπαϊκή αγροτική πολιτική, που, ιστορικά, αποτελεί τον κλάδο με τον υψηλότερο βαθμό ιστορικής ολοκλήρωσης, και από την άλλη δίδονται μεγάλα περιθώρια εθνικής αυτενέργειας. Αρκεί βεβαίως να διατηρηθεί η ισορροπία ανάμεσα το ευρωπαϊκό και το εθνικό, και να μην επιχειρηθεί ούτε ένας άκαμπτος κι επομένως κεντρικά γραφειοκρατικός σχεδιασμός της αγροτικής πολιτικής από τις Βρυξέλλες, ούτε μια επανεθνικοποίηση της ΚΑΠ που θα πήγαινε πολύ πίσω την ευρωπαϊκή σύγκλιση και ολοκλήρωση που πρέπει να προωθηθεί και σε άλλους τομείς της πολιτικής…
β) Στηρίζονται οι νέοι αγρότες με μια πλούσια δέσμη μέτρων που περιλαμβάνει ανάμεσα σε άλλα και άμεση βοήθεια στα πέντε πρώτα χρόνια από τον 1ο πυλώνα και χρηματοδοτήσεις έως 70.000 ευρώ από τον 2ο πυλώνα.
γ) Δίδεται μεγαλύτερη έμφαση στα περιβαλλοντικά μέτρα, αφού η νέα ΚΑΠ γίνεται πιο «πράσινη». Βέβαια, στα περιβαλλοντικά κριτήρια πρέπει να ενταχθούν και εκείνα της καλλιέργειας προϊόντων με σημαντικά περιβαλλοντικά και κοινωνικά οφέλη, όπως η ελιά (ελαιώνες, λάδι, προϊόν μεσογειακής διατροφής). Επίσης, πρέπει όπως και στη βιολογική γεωργία, οι εκμεταλλεύσεις ολοκληρωμένης διαχείρισης που ενισχύονται από τις γεωργοπεριβαλλοντικές δράσεις του 2ου πυλώνα της ΚΑΠ να παίρνουν το 30% της επιπρόσθετης ενίσχυσης του πρασινίσματος.
δ) Εγκαινιάζεται η περιφερειοποίηση των ενισχύσεων. Πρέπει όμως αμέσως το Υπουργείο να αποφασίσει πώς ακριβώς θα εφαρμοσθεί. Τα κράτη-μέλη πρέπει να έχουν τον χρόνο και την ευελιξία να αντισταθμίσουν τις αρνητικές συνέπειες από την αλλαγή αυτή (από το ιστορικό μοντέλο βάσει του οποίου γίνονταν οι άμεσες πληρωμές σε ένα περιφερειακό μοντέλο). Το καθεστώς βασικής ενίσχυσης ανά περιφέρεια πρέπει να εφαρμοσθεί με την θέσπιση αντικειμενικών κριτηρίων όπως τα αγροτικά και οικονομικά χαρακτηριστικά της κάθε περιφέρειας.
ε) Η νέα ΚΑΠ δυστυχώς δεν διαμορφώνει ένα ικανοποιητικό «δίκτυο ασφαλείας» για την προστασία των αγροτών παρά το γεγονός ότι ιδρύεται Ταμείο Διαχείρισης Κρίσεων και δίδεται η δυνατότητα για συγκρότηση αμοιβαίων ασφαλιστικών ταμείων αγροτών.
στ) Ο ορισμός του ενεργού αγρότη που έθεσε αρχικά η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις προτάσεις της ( ότι δηλαδή για να είναι ενεργός αγρότης πρέπει οι άμεσες ενισχύσεις από την ΚΑΠ να είναι υψηλότερες μόλις του 5% του συνολικών εσόδων από όλες τις μη γεωργικές δραστηριότητες),ήταν απαράδεκτος. Τις ενισχύσεις πρέπει να τις λαμβάνουν όσοι ασχολούνται πραγματικά με τη γεωργία.
ζ) Το μέτρο «οροφής ανώτατου ορίου ενισχύσεων» βρίσκεται στην σωστή κατεύθυνση. Τα όρια, όμως, που τίθενται στην πρόταση της Ε.Ε. είναι σε πολύ υψηλά επίπεδα με αποτέλεσμα η κατανομή των πόρων να μην γίνεται βάσει πραγματικά κοινωνικών κριτηρίων και να μην εξασφαλίζουν σε καμία περίπτωση την κοινωνική δικαιοσύνη. Η μείωση των ορίων αυτών σε χαμηλότερα επίπεδα είναι απολύτως αναγκαία.
η) Η πρόβλεψη που υπάρχει στη συμφωνία, ότι: «τα εξοικονομούμενα χρήματα από το μέτρο της οροφής στο πλαίσιο του παρόντος μηχανισμού να παραμένουν στο εκάστοτε κράτος μέλος» συνιστά ιδιαίτερα αρνητική εξέλιξη όχι μόνο για την χώρα μας αλλά και για την κοινωνική συνοχή όλης της Ε.Ε.Είναι επιτακτική ανάγκη στις τρέχουσες συνθήκες οικονομικής κρίσης να επιδιωχθεί η μεταφορά των εξοικονομούμενων πόρων μεταξύ των χωρών – μελών της Ε.Ε. με κριτήρια σύγκλισης.
Ο πρωτογενής τομέας μπορεί να αποτελέσει μοχλό εξόδου της Ελλάδας από την κρίση. Απαιτείται βέβαια η διαμόρφωση μίας μακρόπνοης εθνικής στρατηγικής μέσα στην οποία θα ενταχθεί και η θέσπιση ενός νέου καινοτόμου πλαισίου για την αγροτική έρευνα. Μία στρατηγική που θα κινείται στο τετράπτυχο: αγροτική ανάπτυξη – αειφορία – ανταγωνιστικότητα – κοινωνική συνοχή. Για το λόγο αυτό πρέπει να αρχίσει από σήμερα η σύνταξη ενός εθνικού σχεδίου για την ανόρθωση της αγροτικής οικονομίας αξιοποιώντας και τις παραμικρές δυνατότητες της νέας ΚΑΠ».
