Του Δημήτρη Κουρέτα
Με ρωτούν συχνά τον τελευταίο καιρό πώς εννοώ τον μετασχηματισμό της ελληνικής παραγωγής και πώς θα δημιουργούνταν νέες θέσεις εργασίας. Προσπαθώντας να βρω το καλύτερο παράδειγμα, μελέτησα αρκετά μοντέλα σε αρκετές χώρες. Νομίζω ότι το παράδειγμα της Νέας Ζηλανδίας μπορεί να είναι χρήσιμο…
Είπαμε, δεν θα ξαναβρούμε τον τροχό. Παίρνουμε τα καλά παραδείγματα από όπου και αν έρχονται. Η Νέα Ζηλανδία είναι μια χώρα με παρόμοια δομή με την Ελλάδα σε επίπεδο εδαφικό και κλιματολογικό. Και επίσης οικονομικό αλλά και με δομικές ομοιότητες με την Ελλάδα, ειδικά την περίοδο που πέρασε η Νέα Ζηλανδία παρόμοια κρίση με μας, πριν 30 χρόνια, όταν η Αγγλία μπήκε στην Ε.Ε., και σταμάτησε να είναι ο σχεδόν αποκλειστικός πελάτης της κτηνοτροφικής παραγωγής της Νέας Ζηλανδίας.
Μέσα σε μια δεκαετία κατόρθωσε η Νέα Ζηλανδία να έχει το το χαμηλότερο ποσοστό στήριξης των αγροτών της στις χώρες του ΟΟΣΑ (1% επί του συνόλου της αξίας της αγροτικής παραγωγής), όταν ο μέσος όρος των χωρών του ΟΟΣΑ είναι 18%, με πρώτη την Νορβηγία (61%), Ε.Ε.-27 20% και ΗΠΑ 7% (Χύμης, 2013). Θεωρείται από τον ΟΟΣΑ η χώρα με, πρακτικά, μηδενικές στρεβλώσεις στην αγορά γάλακτος στην οποία αν και συμμετέχει με μόνο το 2% της παγκόσμιας παραγωγής, κατέχει το 20% των παγκόσμιων εξαγωγών (Καρανικόλας, 2005).
Η Νέα Ζηλανδία έχει διπλάσια έκταση από μας και τον μισό πληθυσμό. Και παρόμοια όπως είπαμε εδαφολογική σύσταση με μας. Όμως, ενώ παράγει προϊόντα πρωτογενούς παράγωγης αξίας 7 δισ. ευρώ, εξάγει τρόφιμα μεταποιημένα από αυτά άξιας 23 δισ. ευρώ. Η Ελλάδα με αξία πρωτογενούς παραγωγής περίπου 10 δισ. ευρώ εξάγει τρόφιμα αξίας 5 δισ. ευρώ. Ενώ θα μπορούσε με έναν καλό σχεδιασμό να εξάγει τρόφιμα άξιας 10 δισ. ευρώ εύκολα. Αυτό θα έδινε γρήγορα 50.000 θέσεις εργασίας και αύξηση στο ΑΕΠ.
Είναι χαρακτηριστικό ότι στη Νέα Ζηλανδία το μεγαλύτερο ποσοστό (άνω του 95%) της παραγωγής γάλακτος έχει οργανωθεί από μία εταιρεία-συνεταιρισμό την Fonterra. Στην εταιρεία αυτή είναι μέλη σχεδόν όλοι από τους περίπου 11.000 γαλακτοπαραγωγούς της χώρας και η εταιρεία ανήκει σε αυτούς. Ο ετήσιος τζίρος της Fonterra αγγίζει, αν δεν ξεπερνά, το 10% του ΑΕΠ της χώρας! Ένας αγροτικός συνεταιρισμός δηλαδή παράγει το 1/10 του ακαθαρίστου προϊόντος. Σε απόλυτα ποσά, ο τζίρος ανήλθε το 2012 στα 15,7 δισ. δολάρια πίσω μόνο από τον παγκόσμιο γίγαντα Nestlé ($25,9 δισ.), την Danone ($19,5 δισ.) και την Lactalis ($18,8 δισ.) (Χύμης, 2013).
Για φανταστείτε όλο το παραγόμενο ελαιόλαδο στην χώρα μας, οργανωμένο από το χωράφι στο ράφι ως τρόφιμο, φάρμακο, καλλυντικό ή οτιδήποτε άλλο, για εκατομμύρια καταναλωτές ανά τον κόσμο, οργανωμένο από μία εταιρεία-συνεταιρισμό που να ανήκει στους χιλιάδες ελαιοπαραγωγούς μέλη της. Έτσι η πρωτογενής παραγωγή του ελαιόλαδου (και κάθε αγροτικού προϊόντος) από μια αρχική αξία χωραφιού θα μπορούσε να φθάσει, σαν τελικό προϊόν, συνολικής αξίας αρκετών δισ. (Χύμης, 2013).
Η παραγωγή βαμβακιού στη χώρα μας φέρνει περίπου 350 εκατ. ευρώ από εξαγωγή. Επειδή έχουν κλείσει σχεδόν όλα τα νηματουργεία στη χώρα, το βαμβάκι μας εξάγεται κυρίως στην Τουρκία, η οποία το κάνει νήμα και μας το πουλάει για 1 δισ. ευρώ. Αν γίνει ρούχο θα αξίζει 3-4 δισ. ευρώ. Έτσι τα ρούχα του Ελληνικού Στρατού ράβονται στα Άδανα.
protagon.gr
