Οι φόβοι επαληθεύτηκαν και η έκθεση του ΔΝΤ για την Ελλάδα που δόθηκε σήμερα το μεσημέρι στη δημοσιότητα θέτει ζητήματα και μεταρρυθμίσεις για το ασφαλιστικό, τα εργασιακά, αλλά και το φορολογικό.
Στα 12,6 δισ. ευρώ εκτιμά το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο το «χρηματοδοτικό κενό» που θα αντιμετωπίσει η Ελλάδα από τα μέσα του 2015 και μετά, προσδιορίζοντας έτσι, εμμέσως, στο ύψος αυτό το ενδεχόμενο νέο δάνειο από την ευρωζώνη.
Η κυβέρνηση όπως είναι γνωστό, όμως, υποστηρίζει ότι δεν θα χρειαστεί νέο δάνειο, ενώ ο γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε έχει μιλήσει για ένα «μονοψήφιο» νούμερο.
Πολλά θα εξαρτηθούν και από το αν θα χρειαστεί να αξιοποιηθεί από τις τράπεζες το «μαξιλάρι» των 11 δις ευρώ του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας.
Δεύτερο «καυτό» σημείο της έκθεσης του ΔΝΤ που δόθηκε το μεσημέρι της Τρίτης στη δημοσιότητα – με καθυστέρηση από την έγκριση της δόσης των 3,5 δισ. ευρώ – είναι ο υπολογισμός του λεγόμενου «δημοσιονομικού κενού», δηλαδή των νέων μέτρων που θα χρειαστούν , προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι του προγράμματος.
Αυτά εκτιμώνται στα δύο δισ. ευρώ για το 2015, ανεβαίνουν στα 3,7 δισ. ευρώ για το 2016 και υποχωρούν ξανά στα 1,8 δισ. ευρώ για το 2017.
Η κυβέρνηση, όμως, αμφισβητεί την εκτίμηση αυτή και μάλιστα το ΔΝΤ έχει περιλάβει την άποψή της στην έκθεσή του. Υπολογίζει ότι τα φορολογικά έσοδα θα αποδώσουν καλύτερα και δεν θα χρειαστούν νέα μέτρα. Ετσι, η έκθεση αναφέρει ότι το θέμα θα επανέλθει το φθινόπωρο , στο πλαίσιο της κατάρτισης του προϋπολογισμού του 2015, όπου μεταξύ άλλων θα επανεξετασθεί η παράταση της έκτακτης εισφοράς αλληλεγγύης που τυπικά λήγει στο τέλος του χρόνου.
Το ΔΝΤ δεν υιοθετεί αυτή τη φορά ιδιαιτέρως σκληρό λόγο στην έκθεσή του και έχει δυο καλά λόγια να πεί για τις δημοσιονομικές επιδόσεις της χώρας. Αναφέρει ότι η Ελλάδα πέτυχε σημαντική υπέρβαση στο στόχο για το πρωτογενές πλεόνασμα, ότι η οικονομία ανακάμπτει το 2014 και ότι «η Ελλάδα έχει περάσει από την πιο αδύναμη στην πιο ισχυρή κυκλικά προσαρμοσμένη δημοσιονομική θέση εντός της ευρωζώνης μέσα σε 4 χρόνια. Αυτό είναι ένα εντυπωσιακό επίτευγμα σε σχέση με οποιαδήποτε διεθνή σύγκριση. Και αυτό πέραν όλων αναδεικνύει την αποφασιστικότητα της κυβέρνησης να βγάλει την Ελλάδα από την κρίση».
Ακόμη το ταμείο αναγνωρίζει στην έκθεσή του την προοπτική να εξετασθούν φορολογικές ελαφρύνσεις, αλλά μόνο υπό την προϋπόθεση πολύ καλής επίδοσης στα έσοδα φέτος.
Συγκεκριμένα σύμφωνα με την έκθεση:
Για ελλείμματα και πρωτογενή πλεονάσματα
Το ΔΝΤ αναφέρει πως αθροιστικά την τετραετία 2014-2017 το δημοσιονομικό κενό τοποθετείται στα 7,7 δισ. ευρώ και πως απαιτούνται επιπλέον μέτρα 5,7 δισ. ευρώ για να κλείσει το κενό της διετίας 2015-2016. Σύμφωνα με την έκθεση η πορεία προσαρμογής για τη διόρθωση του υπερβολικού ελλείμματος της Ελλάδας θα πρέπει να αποσκοπεί στην επίτευξη πρωτογενών πλεονασμάτων τουλάχιστον 2,75 δισ. ευρώ(1,5% του ΑΕΠ) το 2014, 5,65 δισ. ευρώ (3% του ΑΕΠ) το 2015 και 8,9 δισ. ευρώ (4,5% του ΑΕΠ) το 2016.
Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο υπογραμμίζει πως το ελληνικό πρόγραμμα είναι επαρκώς χρηματοδοτημένο για τους επόμενους 12 μήνες (Μάιος 2015), ωστόσο τοποθετεί στα 12,6 δισ. ευρώ το χρηματοδοτικό κενό του ελληνικού προγράμματος μετά τον Μάιο του 2015 και σημειώνει πως η Ελλάδα αναμένεται να συνεχίσει να στηρίζεται κατά κύριο λόγο στη δημόσια χρηματοδότηση. Για τα επίπεδα του χρέους το ΔΝΤ αναφέρει πως αφού κορυφωθεί στο περίπου 174% του ΑΕΠ το τρέχον έτος, το χρέος αναμένεται να μειωθεί στο 128% του ΑΕΠ το 2020 και στο 117% του ΑΕΠ το 2022, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη τα ενδεχόμενα επιπλέον μέτρα ανακούφισης από τους Ευρωπαίους εταίρους της Ελλάδας.
Για τις αποκρατικοποιήσεις αναφέρει πως ο στόχος εσόδων για το 2014 έχει μειωθεί από τα 2,7 δισ. ευρώ στα 1,5 δισ. ευρώ και ότι το μεγαλύτερο μέρος αυτής της μείωσης αναμένεται να ανακτηθεί το διάστημα 2015-2016.
Το ΔΝΤ σημειώνει στην έκθεσή του πως η κόπωση στην προσαρμογή είναι πλέον εμφανής και υπογραμμίζει ότι όσο προχωρά το πρόγραμμα η πολιτική δέσμευση για την στρατηγική του χρέους δοκιμάζεται σοβαρά. Κατά το ταμείο η στρατηγική αυτή δεν αφήνει κανένα περιθώριο για οποιαδήποτε αξιοσημείωτη αύξηση σε μισθούς και συντάξεις από τα σημερινά επίπεδα για την περίοδο μέχρι τις εθνικές εκλογές του 2016. Στην έκθεση σημειώνεται πως οι ελληνικές αρχές θα επανεξετάσουν την ανάγκη για περαιτέρω μεταρρύθμιση των συντάξεων για να εξασφαλιστεί η βιωσιμότητά του ασφαλιστικού συστήματος. Για τις αλλαγές στην αγορά εργασίας υπογραμμίζει πως είναι ζωτικής σημασίας στο πλαίσιο της επόμενης αναθεώρησης να εξαλειφθούν οι περιορισμοί σχετικά με τις ομαδικές απολύσεις. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο προαναγγέλλει και αλλαγές στον κατώτατο μισθό με μείωση των ωριμάνσεων.
Το ΔΝΤ υποστηρίζει πως τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια αποτελούν σήμερα μια σοβαρή απειλή για την ικανότητα των ελληνικών τραπεζών και επιμένει πως τα τεστ της Τράπεζας της Ελλάδος υιοθέτησαν αισιόδοξες εκτιμήσεις σχετικά με την ικανότητα των τραπεζών να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα. Μάλιστα, αναφέρει πως η αθέτηση των υποχρεώσεων των δανειοληπτών και ένα πιθανώς δυσμενέστερο μακροοικονομικό σενάριο θα μπορούσαν να προκαλέσουν επιπρόσθετες κεφαλαιακές ανάγκες άνω των 6 δισ. ευρώ.
Για το εργασιακό: παραμένουν οι περιορισμοί που κάνουν υψηλό το κόστος του «επιχειρείν» και που αναστέλλουν τη δημιουργία νέων ή την επέκταση των μεγάλων επιχειρήσεων. Σύμφωνα με το Ταμείο θα πρέπει να «εξαφανιστούν» οι περιορισμοί στις ομαδικές απολύσεις (θα επανεξεταστούν το Φθινόπωρο οι τελευταίες παρεμβάσεις), ενώ θα πρέπει να εισαχθεί και στην εθνική νομοθεσία ο θεσμός του lock out, δηλαδή το δικαίωμα των εργοδοτών στην ανταπεργία. Όσον αφορά, δε, στους κατώτερους μισθούς, το Ταμείο εμφανίζει εμμονές με τις ωριμάνσεις (3ετίες), χαρακτηρίζοντας μόνο «μεταβατική» την περίοδο έως το 2017, κατά τη διάρκεια της οποίας μειώνονται κατά 50% οι ωριμάνσεις για τους μακροχρόνια ανέργους. Πουθενά στην Έκθεση δεν αναφέρεται, πάντως, ότι βάσει νόμου οι 3ετίες παραμένουν «παγωμένες» έως ότου η ανεργία υποχωρήσει σε μονοψήφιο ποσοστό.
Για το ασφαλιστικό: οι στοχευμένες στις υψηλότερες συντάξεις περικοπές βοήθησαν αλλά δεν έχουν αντιμετωπίσει τις προκλήσεις, καθώς οι δαπάνες παραμένουν στα επίπεδα του 17% του ΑΕΠ. Το Ταμείο επισημαίνει, δε, ότι είναι αδύναμος ο «δεσμός» εισφορών- παροχών, στοχοποιώντας τον ΟΑΕΕ. Στην πραγματικότητα το Ταμείο παραπέμπει στις νέες Αναλογιστικές Μελέτες, βάσει των οποίων θα πρέπει να εξεταστούν κι άλλες παρεμβάσεις στο σύστημα.
Για το Φορολογικό και τα Δημοσιονομικά: χαρακτηρίζονται «κίνδυνος» οι δικαστικές αποφάσεις για τα μισθολογικά και για τα Τέλη Ακινήτων, ενώ εκφράζονται ανησυχίες για την επιτυχία του νέου Φόρου Ακινήτων και τις δαπάνες Υγείας. Ειδικά όσον αφορά στο Φορολογικό, αίσθηση προκαλεί η επισήμανση σε δύο σημεία της Έκθεσης περί «πολιτικής ανάμειξης» στη λειτουργία της Φορολογικής Διοίκησης, κάτι που σύμφωνα με το Ταμείο έχει προκαλέσει (σε συνδυασμό με την υποστελέχωση των Μονάδων) τις αποκλίσεις έναντι των ελεγκτικών και εισπρακτικών στόχων. Προφανής είναι, επίσης, η. αλλεργική αντίδραση του ΔΝΤ στις πιέσεις που ασκούνται για διεύρυνση των απαλλαγών στο Φόρο Υπεραξίας αλλά και για χαλάρωση των όρων στις ρυθμίσεις οφειλών. Πονοκέφαλο θα προκαλέσει στο νέο υπουργό Οικονομικών η σαφής πρόθεση του Ταμείου να ανατρέψει πλήρως το πλαίσιο του ΦΠΑ, βάζοντας στο στόχαστρο απαλλαγές και ειδικούς συντελεστές (νησιά του Αιγαίου), ενώ εκδηλώνει διάθεση ανάλογων ανατροπών και στο πλαίσιο των απαλλαγών που εξακολουθούν να ισχύουν στη φορολογία εισοδήματος.
Για το Δημόσιο: διατυπώνεται ανησυχία για το εάν τελικά έχει σπάσει το ταμπού των απολύσεων, κάνοντας για μια ακόμα φορά αναφορά στην κληρονομιά των κομματικών προσλήψεων. Όσον αφορά, δε, στις παρεμβάσεις που έπονται, το Ταμείο προαναγγέλλει τις εσωτερικές αλλαγές στο Μισθολόγιο των δημοσίων υπαλλήλων, από τις οποίες θα θιγούν κυρίως οι Υποχρεωτικής και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (το Ταμείο επισημαίνει ότι αμείβονται καλύτερα από τον ιδιωτικό τομέα), ενώ τονίζει πως πρέπει να γίνουν και 2.000 απολύσεις στο πρώτο τρίμηνο του 2015, πέρα από τις 11.000 του 2014, με πρόβλεψη στόχων για τα επόμενα έτη.
Για τα Δάνεια: διάχυτη είναι η ανησυχία του Ταμείου για τα «κόκκινα» δάνεια και επισημαίνεται ότι συνυπολογιζομένων των αναδιαρθρωμένων, έφτασαν στο 40% του συνόλου. Από την Έκθεση δεν λείπουν, μάλιστα, οι σαφείς αιχμές για τους υπολογισμούς που έκανε η Τράπεζα της Ελλάδας για τις κεφαλαιακές ανάγκες των τραπεζών, σημειώνοντας ότι σε αντίθεση με την πεπατημένη, ελήφθη υπόψιν το βασικό και όχι το δυσμενές σενάριο. Το Ταμείο χαρακτηρίζει, δε, «χαμηλής ποιότητας» κάποια από τα κεφάλαια των τραπεζών, εκτιμώντας ότι θα έπρεπε να προβλεφθούν εμπροσθοβαρώς μεγαλύτερες κεφαλαιακές ανάγκες, προκειμένου να αντιμετωπιστούν ενδεχόμενες δυσάρεστες εκπλήξεις τους επόμενους μήνες.
Τα προαπαιτούμενα
Η έκθεση του ΔΝΤ αναφέρεται και στα νέα «διαρθρωτικά ορόσημα» που θα πρέπει να υλοποιήσει η Κυβέρνηση έως το Μάρτιο του 2015. Συγκεκριμένα, αρχής γενόμενης από τα τέλη Μάιου 2014 η Κυβέρνηση πρέπει να εισαγάγει ένα νέο κώδικα συμπεριφοράς για τις τράπεζες, να θεσπίσει αλλαγές στον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας (Ιούνιος 2014), να ενσωματώσει τις συστάσεις της μελέτης του ΟΟΣΑ για το διοικητικό φορτίο (Σεπτέμβριος 2014), να θεσπίσει νομοθεσία για τη φορολόγηση των συλλογικών επενδυτικών οχημάτων (Σεπτέμβριος 2014), να διευρύνει τον ορισμό της φορολογικής απάτης και της φοροδιαφυγής (Σεπτέμβριος 2014), να ευθυγραμμίσει το μη μισθολογικό κόστος του δημόσιου τομέα με τις βέλτιστες πρακτικές της ΕΕ (Σεπτέμβριος 2014).
Στα νέα «διαρθρωτικά ορόσημα» περιλαμβάνεται η μεταρρύθμιση του ΦΠΑ, ο εξορθολογισμός των συντελεστών του φόρου και η απλούστευση στη διαχείρισή του (Οκτώβριος 2014). Ακόμη, τον ίδιο μήνα θα υπάρξουν αλλαγές στο μισθολόγιο του Δημοσίου που θα εφαρμοσθούν από την 1η Ιανουαρίου 2015, ενώ θα υπάρξουν αλλαγές και στους δημοσιονομικούς κανόνες.
Έως τον Οκτώβριο η κυβέρνηση θα πρέπει να έχει ενισχύσει το πλαίσιο για την προσωπική και εταιρική αφερεγγυότητα, να έχει θεσπίσει νομοθεσία για την ευθυγράμμιση του πλαισίου για τις ομαδικές απολύσεις με τις βέλτιστες πρακτικές της ΕΕ , αλλά και να έχει ψηφίσει μέτρα που θα εναρμονίσουν το πλαίσιο βιομηχανικών ενεργειών της Ελλάδας με το αντίστοιχο ευρωπαϊκό.
Το Νοέμβριο η κυβέρνηση θα πρέπει να έχει υιοθετήσει πακέτο μεταρρυθμίσεων του συνταξιοδοτικού συστήματος με βάση τις αναλογιστικές μελέτες που θα ολοκληρωθούν το Σεπτέμβριο (στο επίκεντρο θα βρεθούν κύριες συντάξεις, επικουρικές και εφάπαξ). Τον ίδιο μήνα θα πρέπει να έχουν αντιμετωπισθεί όλα των θέματα που έχουν προσδιορισθεί από την έκθεση του ΟΟΣΑ σχετικά με τα εμπόδια στον ανταγωνισμό, στο χονδρικό εμπόριο, στις κατασκευές, στις τηλεπικοινωνίες και στο ηλεκτρονικό εμπόριο.
Τέλος, το Δεκέμβριο θα πρέπει να έχει ψηφισθεί όλη η δευτερογενής νομοθεσία σχετικά με την αδειοδότηση των επενδύσεων και μέχρι τα τέλη Μαρτίου 2015 θα πρέπει να έχει αναθεωρηθεί η διαδικασία παρακολούθησης των Δημόσιων Λογαριασμών.
alfavita.gr
