Η Σελήνη θα βρίσκεται στην ελάχιστη απόστασή της από τη Γη όταν ανατείλει τo απόγευμα της Κυριακής. Αυτό σημαίνει ότι η πανσέληνος θα φαίνεται 14% μεγαλύτερη και 30% πιο λαμπρή. Και όσοι βγουν να τη θαυμάσουν ίσως δουν και μερικά από τα πεφταστέρια των Περσείδων.
Η αυξομείωση του φαινόμενου μεγέθους της Σελήνης οφείλεται στο γεγονός ότι η τροχιά της του δορυφόρου γύρω από τη Γη δεν είναι τέλειος κύκλος αλλά έλλειψη.
Στις 20.44 το βράδυ της Κυριακής (ώρα η Ελλάδας) το φεγγάρι θα βρεθεί στο λεγόμενο περίγειο, δηλαδή στην ελάχιστη απόσταση από τον μητρικό του πλανήτη, που είναι περίπου 357.000 χιλιόμετρα. Αυτό θα συμβεί μόλις 26 λεπτά πριν το φεγγάρι περάσει επίσημα στη φάση της πανσελήνου.
Σύμφωνα με τη NASA, η «υπερπανσέληνος» αυτή θα είναι έως και 14% μεγαλύτερη και 30% πιο λαμπρή από ό,τι οι πανσέληνοι στο απόγειο, όταν η Σελήνη βρίσκεται στη μέγιστη απόστασή της.
Ωστόσο η αύξηση του φαινόμενου μεγέθους και της λαμπρότητας είναι δύσκολο να γίνει αντιληπτή από τον απλό παρατηρητή: «Δεν υπάρχει κανένας χάρακας στον ουρανό για να μετράει τη διάμετρο της Σελήνης. Όταν αιωρείται τόσο ψηλά, χωρίς σημεία αναφοράς που δίνουν αίσθηση της κλίμακας, η πανσέληνος [της Κυριακής] μπορεί να νοιάζει με οποιαδήποτε άλλη» επισημαίνει η NASA.
Θεωρητικά, το φεγγάρι μένει στη φάση της πανσελήνου μόνο για μια στιγμή το βράδυ του Σαββάτου. Στο ανθρώπινο μάτι, όμως, ο σεληνιακός δίσκος φαίνεται γεμάτος για μια μέρα πριν και μια μέρα μετά από αυτή τη στιγμή. Με άλλα λόγια, η πανσέληνος φαίνεται να διαρκεί δύο ημέρες.
Είτε βρίσκεται στο απόγειο, είτε στο περίγειο, είτε στη μέση της διαδρομής, η Σελήνη πάντα φαίνεται μεγαλύτερη όταν βρίσκεται κοντά στον ορίζοντα (λίγο μετά την ανατολή της και λίγο πριν από τη δύση της). Για λόγους που δεν κατανοούν απόλυτα οι αστρονόμοι και οι ψυχολόγοι, ο σεληνιακός δίσκος μοιάζει να διογκώνεται όταν βρίσκεται πάνω από κτίρια ή δέντρα, για τα οποία μπορούμε να εκτιμήσουμε την απόσταση.
Πάντως οι διακυμάνσεις στην απόσταση Γης-Σελήνης δεν επηρεάζουν μόνο το φαινόμενο μέγεθος αλλά και τις παλίρροιες: η πλημμυρίδα του περίγειου φτάνει πιο ψηλά από ό,τι συνήθως, ενώ η άμπωτη του απόγειου υποχωρεί περισσότερο από ό,τι άλλες φορές.
Μαζί και οι Περσείδες
Το μόνο πρόβλημα με την «υπερπανσέληνο» της Κυριακής είναι ότι θα κρύψει εν μέρει τις Περσείδες, τη μεγαλύτερη ετήσια βροχή διαττόντων, η οποία κορυφώνεται το τριήμερο 11-13 Αυγούστου.
Τα πεφταστέρια των Περσείδων εμφανίζονται καθώς η Γη περνά μέσα από ένα σύννεφο σκόνης που άφησε πίσω του κομήτης 109P/Swift-Tuttle. Ονομάζονται έτσι επειδή οι διάττοντες αστέρες δείχνουν να πηγάζουν από τον αστερισμό του Περσέα.
Τα σωματίδια εισέρχονται στην ατμόσφαιρα με ταχύτητα 58 χιλιομέτρων ανά δευτερόλεπτο, οπότε καίγονται και αφήνουν φωτεινές γραμμές στον ουρανό.
Οι φωτεινότεροι από τους διάττοντες θα είναι ορατοί ακόμα και πριν δύσει η πανσέληνος, συντροφεύοντας το μεγαλύτερο φεγγάρι της χρονιάς. Η επόμενη «υπερπανσέληνος» θα έρθει στις 9 Σεπτεμβρίου.
Βαγγέλης Πρατικάκης (in.gr)
