Της Ν. ΚΟΝΤΡΑΡΟΥ-ΡΑΣΣΙΑ
Ο τάφος που αναμενόταν να βρεθεί στο λόφο του Καστά, στην Αμφίπολη, εντός του τεράστιου κτιστού Περιβόλου (μήκους 500 μ., ύψους 3 μ.), τελικά βρέθηκε, εντυπωσιάζοντας με το μέγεθος και την αρχιτεκτονική του ακόμη και τους ίδιους τους ανασκαφείς του.
Πρόκειται για ένα μνημείο σημαίνοντος προσώπου, πιθανότατα ηγεμόνα (ανδρός) με μεγάλη πολιτική επιρροή στα τέλη του 4ου αι. π.Χ. Εικασίες για την ταυτότητά του οι ανασκαφείς δεν κάνουν πριν μπουν μέσα στον ασύλητο -όπως όλα δείχνουν- ταφικό θάλαμο, κάτι που θα γίνει άμεσα, αφ’ ενός γιατί έχει δοθεί εντολή από τον ίδιο τον πρωθυπουργό να προχωρήσει η έρευνα και αφ’ ετέρου γιατί δεν μπορεί να φυλάσσεται επί μακρόν και επί 24ώρου βάσεως από τις αστυνομικές δυνάμεις, όπως γίνεται από την Παρασκευή, όταν φάνηκε το υπέρθυρο της πύλης του τάφου και τα δύο αγάλματα Σφιγγών που στολίζουν την είσοδό του.
Χθες έφθασε επί τόπου η γεν. γραμματέας του ΥΠΠΟΑ Λίνα Μενδώνη, προκειμένου να έχει μια πλήρη ενημέρωση για τα επιστημονικά δεδομένα και να συντονίσει τους υπηρεσιακούς παράγοντες ώστε να προχωρήσει η έρευνα κατ’ αρχάς με ασφάλεια για τους ανθρώπους και το μνημείο.
Σύμφωνα με όσους έχουν δει ώς τώρα την είσοδο του τάφου και τις δύο ολόγλυφες Σφίγγες, μιλούν για ένα λαμπρό μνημείο, μοναδικό στα Βαλκάνια και αξιοθέατο για όλο τον κόσμο. Το ενδιαφέρον είναι ότι ο τάφος, αν και είναι ξεκάθαρα μακεδονικός, αρχιτεκτονικά δεν είναι ίδιος με τους άλλους που έχουν βρεθεί. Παρουσιάζει ιδιαιτερότητες που τον καθιστούν μοναδικό. Οι ίδιοι οι ανασκαφείς, η προϊσταμένη της ΚΗ’ Εφορείας Κατερίνα Περιστέρη και ο αρχιτέκτων Μιχάλης Λεφαντζής, αποφεύγουν οποιαδήποτε επαφή με ΜΜΕ μετά τον περσινό σάλο εξαιτίας δηλώσεων τοπικών παραγόντων περί της ανακάλυψης του χαμένου τάφου του Μεγάλου Αλεξάνδρου ή του τάφου της συζύγου του Ρωξάνης και του δολοφονημένου γιου τους. Ωστόσο, λέγεται πως η εικόνα που αντίκρισαν τους έκοψε την ανάσα. Η ανασκαφή αυτή δεν είναι από τις συνήθεις.
Οι Σφίγγες
Ο Λέοντας της Αμφίπολης, που κοσμούσε την κορυφή του λόφου Καστά
Θυμίζει τις εμβληματικές ανασκαφές του προπερασμένου αιώνα. Οι Σφίγγες, που απεικονίζουν δυο λιοντάρια με φτερά και κεφαλή γυναίκας, είναι της ίδιας τεχνοτροπίας με τον Λέοντα της Αμφίπολης που κοσμούσε την κορυφή του λόφου Καστά (σήμερα ο Λέων βρίσκεται στον Στρυμόνα ποταμό μαζί με τα υπόλοιπα μάρμαρα του Περιβόλου του τάφου αυτού). Πράγμα που σημαίνει πως όλα τα αγάλματα (Σφίγγες, Λέων), αλλά και ο Περίβολος είναι κατασκευασμένα από το ίδιο εργαστήριο, από την ίδια εργολαβία όπως θα λέγαμε σήμερα.
Εδώ και ενάμιση χρόνο γνώριζαν οι ανασκαφείς πού περίπου βρίσκεται η είσοδος του τάφου, την οποία εντόπισαν επακριβώς όταν ολοκληρώθηκε η ανασκαφή και των 497 μ. του Περιβόλου. Αυτός τους οδήγησε στο ταφικό μνημείο. Ανοίγοντας προ μηνών ένα αυλάκι για να μη λιμνάζει το νερό, είχαν βρει τα σπασμένα φτερά των Σφιγγών. Τότε, υπέθεσαν πως ανήκουν σε Νίκες. Ηταν μια από τις ελάχιστες διαψεύσεις τους στη μεγάλη αυτή ανακάλυψη.
Ο τύμβος της Αμφίπολης έχει ύψος 23 μέτρα και διάμετρο του κτιστού Περιβόλου 158,40. «Ηταν ένας τέλειος κύκλος κατασκευασμένος με απίστευτη γεωμετρική ακρίβεια, από αρχιτέκτονα που είχε υψηλή γνώση της γεωμετρίας» έχει πει ο κ. Λεφαντζής κατά την παρουσίαση του Αρχαιολογικού Εργου Μακεδονίας- Θράκης.
«Βαφτίσια»
Βέβαια, πολλοί έχουν σπεύσει να δώσουν επώνυμο στο νεκρό της Αμφίπολης, ενώ μερικοί αρχαιολόγοι θεωρούσαν εξ αρχής ότι πρόκειται για τάφο «κενό», διαψεύδοντας τις μεγάλες προσδοκίες που είχαν οι ερευνητές, οι οποίοι το μόνο που ζητούσαν πάντα και τώρα είναι να τους δοθεί η δυνατότητα να συνεχίσουν την έρευνα και να μη βιάζονται κάποιοι να «βαφτίσουν» τον επιφανή νεκρό, γιατί υπάρχουν πολλά ακόμη άλυτα προβλήματα. Παρ’ όλ’ αυτά η ονοματολογία δίνει και παίρνει. Τι να κρύβει άραγε ο μακεδονικός αυτός τάφος, τη Ρωξάνη και το γιο του Μεγάλου Αλεξάνδρου; Κι αν είναι έτσι, τότε ποιος βρίσκεται στον τάφο του Πρίγκιπα στη Βεργίνα; Μήπως είναι ο τάφος του Νεάρχου, του ναυάρχου του στόλου του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ή μήπως κάποιου επώνυμου Θράκα ηγεμόνα;
Η κ. Περιστέρη, τον περασμένο Μάρτιο στην 27η αρχαιολογική επιστημονική συνάντηση στο ΑΠΘ, είχε επισημάνει ότι «κατά την περίοδο που χρονολογείται ο ταφικός περίβολος, μετά το θάνατο του Μ. Αλεξάνδρου μέχρι το τέλος του 4ου αιώνα π.Χ., διαδραματίζονται σπουδαία ιστορικά γεγονότα στην περιοχή της Αμφίπολης. Σημαντικοί στρατηγοί και ναύαρχοι του Μ. Αλεξάνδρου σχετίζονται με την περιοχή. Εδώ ο Κάσσανδρος εξορίζει και θανατώνει το 311 π.Χ. τη νόμιμη σύζυγο του Μ. Αλεξάνδρου Ρωξάνη και το γιο του Αλέξανδρο Δ’». Ο ταφικός περίβολος χρονολογείται γύρω στο 325/300 π.Χ. και φέρεται να έχει την υπογραφή του φημισμένου την εποχή εκείνη αρχιτέκτονα Δεινοκράτη, στενού φίλου του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Οικοδομήθηκε από θασίτικο μάρμαρο, που μεταφέρθηκε στην περιοχή με ειδικά πλοιάρια. Μεγάλο μέρος του έχει αποξηλωθεί κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους, με αποτέλεσμα αρκετά μαρμάρινα αρχιτεκτονικά μέλη του να μη βρίσκονται στη θέση τους. Η έρευνα που ακολούθησε στην ευρύτερη περιοχή της Αμφίπολης οδήγησε στον εντοπισμό των χαμένων αρχιτεκτονικών μελών στην περιοχή του μνημείου του Λέοντα της Αμφίπολης, όπου βρέθηκαν τα χαμένα μέλη του Περιβόλου, άλλα διάσπαρτα κι άλλα εντοιχισμένα στη βάση του Λέοντα.
enet.gr
