Καταστροφική θα είναι για το μέλλον των δήμων η Κοινή Απόφαση των υπουργείων Περιβάλλοντος, Εσωτερικών και Οικονομικών, που εξειδικεύει τον επιμερισμό στους ΟΤΑ των ευρωπροστίμων που θα επιβληθούν στην Ελλάδα για χωματερές και λύματα, τα οποία προβλέφθηκαν στον νόμο 4042/12.
Η ΚΥΑ που δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ 2113Β ορίζει μεταξύ άλλων τα εξής:
• Το πλήρες ποσό των προστίμων που θα καταλογίσει στην Ελλάδα το Ευρωδικαστήριο για τις χωματερές και τα λύματα θα μεταβιβαστεί στους υπαίτιους, δήμους ή (σπανιότερα) Περιφέρειες.
• Στις περιπτώσεις ομαδικών παραβάσεων (εκεί, δηλαδή, όπου οι παραβάτες είναι πολλοί) το πρόστιμο θα επιμερίζεται.
• Ο επιμερισμός θα βασίζεται κατά 40% στο πληθυσμιακό μέγεθος του δήμου και κατά 60% στον βαθμό συμμόρφωσης. Στην περίπτωση πλήρους συμμόρφωσης ο υπαίτιος απαλλάσσεται. Με τον τρόπο αυτό η Πολιτεία επιβραβεύει δήμους που δραστηριοποιήθηκαν και δημιούργησαν τις υποδομές.
• Η πρόοδος του κάθε δήμου θα πρέπει να πιστοποιείται, λ.χ., με την απόφαση έγκρισης των περιβαλλοντικών όρων ενός ΧΥΤΑ, τη δημοπράτησή του, την πιστοποίηση εργασιών εν εξελίξει κ.λπ.
• Οσον αφορά τη διαδικασία, την απόφαση για τον καταλογισμό (ή επιμερισμό) των προστίμων θα λαμβάνει το υπουργείο Εσωτερικών. Στην περίπτωση προστίμων που αυξάνονται ημερησίως, το ΥΠΕΚΑ θα ζητά από τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις πληροφόρηση για τη δρομολόγηση ή μη λύσης και την πορεία αυτής, με βάση την οποία θα υπολογίζει την οφειλή.
• Στην περίπτωση των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, «τα οφειλόμενα ποσά παρακρατούνται κατά τη διαδικασία κατανομής των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων» (ΚΑΠ).
Η περικοπή της τακτικής χρηματοδότησης κάποιων δήμων (ΚΑΠ) ειδικά αυτή την περίοδο είναι δεδομένο ότι θα τους οδηγήσει σε οικονομική ασφυξία. Αν όμως κάποιος δήμος «βάλει λουκέτο» ή μετακυλίσει το πρόστιμο στους δημότες, τότε θα ανοίξει ο δρόμος ώστε οι δημότες να κινηθούν με τη σειρά τους νομικά εναντίον συγκεκριμένων δημοτικών αρχόντων, που επί σειρά ετών μπλόκαραν ή απέφευγαν να δρομολογήσουν τις λύσεις.
Η επιβολή της απόφασης είναι δεδομένο ότι θα οδηγήσει αρκετούς δήμους σε οικονομική ασφυξία. Ας μην ξεχνάμε ότι Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε ζητήσει για την υπόθεση των χωματερών την επιβολή κατ’ αποκοπή προστίμου 7.786 ευρώ ανά ημέρα για το διάστημα από την πρώτη καταδίκη μέχρι τη δεύτερη (ή τη συμμόρφωση). Και χρηματική ποινή 71.193 ευρώ για κάθε ημέρα που περνάει από τη δεύτερη καταδίκη μέχρι την πλήρη συμμόρφωση της χώρας (σήμερα η Ελλάδα εξακολουθεί να έχει περί τις 80 χωματερές σε λειτουργία, περί τις 30 στην Πελοπόννησο, περί τις 25 σε νησιά και οι υπόλοιπες διάσπαρτες στη χώρα).
Παράλληλα, για την απουσία αποχέτευσης και βιολογικού καθαρισμού, η χώρα βρίσκεται αντιμέτωπη με πρόστιμο έως και 11,5 εκατ. ευρώ, αλλά και χρηματική ποινή 47.762 ευρώ την ημέρα, καθώς δεν έχει συμμορφωθεί πλήρως με την προηγούμενη καταδικαστική απόφαση του Δικαστηρίου, το 2007. Η αρχική καταδίκη αφορούσε 23 πόλεις, κωμοπόλεις και οικισμούς και σε 17 περιπτώσεις το πρόβλημα έχει αντιμετωπιστεί.
