Τι είναι εκείνο το πράγμα που ονομάζουμε δημοσιογραφία, αλλά δεν προϋποθέτει κοινωνική στράτευση, δεν υπερασπίζεται αρχές και αξίες, δεν εξυπηρετεί τις ανάγκες της κοινωνίας;
Το βραβείο Πούλιτζερ (το σημαντικότερο βραβείο δημοσιογραφίας των ΗΠΑ που απονέμεται από το Πανεπιστήμιο Κολούμπια) για την καλύτερη “δημόσια έρευνα”, δηλαδή για δημοσιογραφία κοινωνικά χρήσιμη, δόθηκε φέτος στην “Post and Courier”, εφημερίδα του Τσάρλεστον, μιας μικρής πόλης (για τα μέτρα των ΗΠΑ) της Νότιας Καρολίνας.
Το βραβείο δόθηκε για μια μεγάλη έρευνα που η εφημερίδα δημοσίευσε σε συνέχειες με θέμα τη βία κατά των γυναικών.
Η έρευνα, χρησιμοποιώντας εκατοντάδες συνεντεύξεις, αναλύσεις, μαρτυρίες και γραφήματα, αποκάλυψε ότι η Πολιτεία της Νότιας Καρολίνας είναι εκείνη με τον μεγαλύτερο αριθμό γυναικών – θύματα βίας, αναγκάζοντας τους κυβερνητικούς οργανισμούς να πάρουν μέτρα.
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε με την τεχνική “Long form journalism”, χρησιμοποιώντας βίντεο και ντοκουμέντα σε μια δομημένη ροή, που δεν κουράζει τον αναγνώστη, παρά τον μεγάλο όγκο δεδομένων.
Τι σημαίνει αυτό το Πούλιτζερ; Ότι η δημοσιογραφία μπορεί και να οφείλει να είναι μια φέρουσα δομή της κοινωνίας. Να δίνει στους πολίτες πληροφόρηση και γνώση.
Ο Τζεφ Τζάρβις, δημοσιογράφος – ερευνητής και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, ένας από τους πιο οξυδερκείς αναλυτές τις μεταβατικής περιόδου που ζει η δημοσιογραφία, μιλάει για μια δημοσιογραφία που απαρτίζεται από δύο βασικούς κλάδους: εκείνον της “διασκέδασης” και εκείνον στην “υπηρεσία της κοινωνίας”.
Για την πρώτη υποστηρίζει ο Τζάρβις:
Τι είναι εκείνο το πράγμα που ονομάζουμε δημοσιογραφία, αλλά δεν προϋποθέτει κοινωνική στράτευση, δεν υπερασπίζεται αρχές και αξίες, δεν εξυπηρετεί τις ανάγκες της κοινωνίας;
Στη χειρότερη των περιπτώσεων είναι δόλωμα για περισσότερους αναγνώστες, περισσότερα κλικ.
Στην καλύτερη των περιπτώσεων είναι διασκέδαση. Η πρώτη είναι απαξιωτική για τη δημοσιογραφία. Η δεύτερη μπορεί να μην είναι, γιατί η διασκέδαση, είτε είναι δημοσιογραφικό γραπτό, είτε βιβλίο, θέαμα, κινηματογραφική ταινία-, μπορεί πάντα να πληροφορεί, να εξηγεί.
Στη δεύτερη περίπτωση:
[…] Θα πάω ένα βήμα παραπέρα, υποστηρίζοντας ότι αν δεν βασίζεται στην κοινωνική στράτευση, δεν είναι δημοσιογραφία.
[…] Όταν ένας διευθυντής αναθέτει σε έναν ρεπόρτερ να ερευνήσει τις απάτες κατά των καταναλωτών ή τις κομπίνες στη Γουόλ Στριτ, υπερασπίζεται το κοινωνικό συμφέρον.
Όταν μια εφημερίδα υιοθετεί τις αιτιάσεις των φτωχών, των αποκλεισμένων, των κατατρεγμένων ή απλά του ανώνυμου πολίτη έναντι στους ισχυρούς, ενεργεί υπέρ των πρώτων.
Γιατί, λοιπόν, να μην ασπαστούμε την υπόθεση της κοινωνικής στράτευσης και να εξασφαλίσουμε ότι θα γίνει ορθή χρήση της;
Γιατί να μη μετρήσουμε τη δουλειά μας ανάλογα με τα αποτελέσματα και τις επιδράσεις που έχει;
Ποια υπηρεσία προσφέρει αυτή η είδηση; Ποια προστιθέμενη αξία έχει για μένα ή για άλλους; Πώς και για ποιον είναι χρήσιμη;
Ερωτήματα που πρέπει να θέσουμε μιλώντας σήμερα για τη δημοσιογραφία.
ΥΓ.: Ο Τζεφ Τζάρβις δεν είναι μέλος του ΣΥΡΙΖΑ, ούτε δημοσιογράφος της “Αυγής”
