Οι τελευταίες εβδομάδες έχουν δείξει ότι οι σημερινές προκλήσεις κατά μήκος της μεταναστευτικής διαδρομής στα Δυτικά Βαλκάνια δεν μπορούν αντιμετωπιστούν μέσω εθνικών μέτρων. Η επιτυχία μπορεί να έλθει μόνο από μια συλλογική, διασυνοριακή προσέγγιση που θα βασίζεται στη συνεργασία.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ο Πρόεδρος κ. Γιούνκερ κάλεσε τους ηγέτες των ενδιαφερόμενων χωρών που πλήττονται περισσότερο από την κατάσταση έκτακτης ανάγκης κατά μήκος της διαδρομής στα Δυτικά Βαλκάνια.
Σήμερα, οι ηγέτες που εκπροσωπούν την Αλβανία, την Αυστρία, τη Βουλγαρία, την Κροατία, την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, τη Γερμανία, την Ελλάδα, την Ουγγαρία, τη Ρουμανία, τη Σερβία και τη Σλοβενία συναντήθηκαν στις Βρυξέλλες, στην έδρα της Επιτροπής στο κτίριο Berlaymont και συμφώνησαν να βελτιώσουν τη συνεργασία και να ενισχύσουν τις διαβουλεύσεις μεταξύ των χωρών κατά μήκος της διαδρομής και έλαβαν αποφάσεις επί πρακτικών και ρεαλιστικών επιχειρησιακών μέτρων που μπορούν να εφαρμοστούν από αύριο για την αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης στην περιοχή.
Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν Κλόντ Γιούνκερ δήλωσε: «Οι πληγείσες χώρες δεν θα πρέπει να μιλούν σχετικά και να απευθύνουν δηλώσεις για τις άλλες αλλά πρέπει να συνομιλούν και μεταξύ τους. Οι γειτονικές χώρες θα πρέπει να συνεργάζονται και όχι να ενεργούν ανταγωνιστικά. Οι πρόσφυγες πρέπει να αντιμετωπίζονται με μη βάναυσο τρόπο κατά μήκος της διαδρομής στα Δυτικά Βαλκάνια για να αποφευχθεί μια ανθρωπιστική τραγωδία στην Ευρώπη. Κατά συνέπεια, είμαι ευτυχής που σήμερα μπορέσαμε να συμφωνήσουμε από κοινού επί ενός σχεδίου 17 σημείων με ρεαλιστικά και επιχειρησιακά μέτρα ώστε να εξασφαλισθεί ότι οι άνθρωποι δεν αφήνονται να αντιμετωπίσουν μόνοι τους τη βροχή και το κρύο.»
Συγκεκριμένα, οι ηγέτες συμφώνησαν να εφαρμόσουν από τη Δευτέρα τα ακόλουθα επιχειρησιακά μέτρα:
Μόνιμη ανταλλαγή πληροφοριών
- Ορισμός σημείων επαφής εντός 24 ωρών για να εξασφαλιστούν καθημερινές ανταλλαγές και συντονισμός ώστε να επιτευχθεί η σταδιακή, ελεγχόμενη και ομαλή κυκλοφορία των προσώπων κατά μήκος της διαδρομής στα Δυτικά Βαλκάνια·
- Υποβολή κοινών εκτιμήσεων των αναγκών για τη στήριξη από την ΕΕ εντός 24 ωρών·
Περιορισμός των δευτερογενών μετακινήσεων
- Αποθάρρυνση της κυκλοφορίας προσφύγων ή μεταναστών στα σύνορα άλλης χώρας της περιοχής χωρίς ενημέρωση των γειτονικών χωρών·
Υποστήριξη των προσφύγων και παροχή καταλυμάτων και χώρων ανάπαυσης
- Αύξηση της ικανότητας παροχής προσωρινού καταλύματος, τροφής, υγειονομικής περίθαλψης, ύδρευσης και αποχέτευσης σε όλους όσους την έχουν ανάγκη. Ενεργοποίηση του Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας της ΕΕ, όπου είναι απαραίτητο·
- Η Ελλάδα θα αυξήσει την δυναμικότητα υποδοχής έως τις 30.000 θέσεις μέχρι το τέλος του έτους, και θα υποστηρίξει την Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (UNHCR) όσον αφορά την παροχή επιδοτήσεων ενοικίου και την πρόβλεψη προγραμμάτων οικογένειας υποδοχής για τουλάχιστον 20.000 ακόμη — κάτι που αποτελεί προϋπόθεση για την λειτουργία του καθεστώτος επείγουσας μετεγκατάστασης. Αναμένεται η χρηματοδοτική στήριξη της Ελλάδας και της Ύπατης Αρμοστείας·
- Συνεργασία με την Ύπατη Αρμοστεία που θα στηρίξει την αύξηση της δυναμικότητας υποδοχής κατά 50.000 θέσεις κατά μήκος της διαδρομής στα Δυτικά Βαλκάνια·
- Συνεργασία με διεθνείς χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς, όπως η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης και η Τράπεζα Ανάπτυξης του Συμβουλίου της Ευρώπης, οργανισμοί οι οποίοι είναι έτοιμοι να στηρίξουν οικονομικά τις προσπάθειες των χωρών που επιθυμούν να κάνουν χρήση των εν λόγω πόρων·
Κοινή διαχείριση των μεταναστευτικών ροών
- Εξασφάλιση πλήρους ικανότητας καταγραφής των αφίξεων, με μέγιστη χρήση βιομετρικών δεδομένων·
- Ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με το μέγεθος των ροών και, όπου απαιτείται, σχετικά με όλες τις αφίξεις προσφύγων και μεταναστών στο έδαφος κάθε χώρας·
- Συνεργασία με οργανισμούς της ΕΕ για να εγκατασταθεί ταχύτατα αυτή η ανταλλαγή πληροφοριών·
- Επιτάχυνση των εθνικών και των συντονισμένων προσπαθειών για την επιστροφή των μεταναστών που δεν χρήζουν διεθνούς προστασίας, σε συνεργασία με τον FRONTEX·
- Συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τον FRONTEX για την ενίσχυση της πρακτικής συνεργασίας με τρίτες χώρες σχετικά με την επανεισδοχή, και εντατικοποίηση της συνεργασίας ειδικότερα με το Αφγανιστάν, το Μπαγκλαντές και το Πακιστάν. Η Επιτροπή θα εργαστεί για την πλήρη υλοποίηση των υφιστάμενων συμφωνιών επανεισδοχής και θα ξεκινήσει τις εργασίες για τη σύναψη νέων συμφωνιών επανεισδοχής με τις σχετικές χώρες·
Διαχείριση των συνόρων
- Αύξηση των προσπαθειών για τη διαχείριση των συνόρων, μεταξύ άλλων με:
Οριστικοποίηση και εφαρμογή του σχεδίου δράσης ΕΕ-Τουρκίας·
Πλήρη αξιοποίηση του δυναμικού της συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας για την επανεισδοχή και του χάρτη πορείας για την ελευθέρωση του καθεστώτος των θεωρήσεων·
Αναβάθμιση της κοινής θαλάσσιας επιχείρησης Ποσειδών στην Ελλάδα·
Ενίσχυση της υποστήριξης της FRONTEX στα σύνορα μεταξύ Βουλγαρίας και Τουρκίας·
Ενίσχυση της διασυνοριακής συνεργασίας μεταξύ της Ελλάδας και της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας, με αυξημένη συμμετοχή της Ύπατης Αρμοστείας·
Η Ελλάδα και η Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας και η Αλβανία θα ενισχύσουν τη διαχείριση των εξωτερικών χερσαίων συνόρων, και ο FRONTEX θα υποστηρίξει την καταχώριση των εισερχόμενων στην Ελλάδα·
Συνεργασία με τον FRONTEX για τον έλεγχο της διέλευσης των συνόρων και τη στήριξη της καταχώρισης και λήψης δακτυλικών αποτυπωμάτων στα σημεία διέλευσης των Σερβο-Κροατικών συνόρων·
Εγκατάσταση στη Σλοβενία 400 αστυνομικών και βασικού εξοπλισμού εντός μιας εβδομάδας, μέσω διμερούς στήριξης·
Ενίσχυση του δικτύου ανάλυσης κινδύνου για τα Δυτικά Βαλκάνια του FRONTEX, με ενισχυμένη υποβολή εκθέσεων από όλους τους συμμετέχοντες·
Χρήση, κατά περίπτωση, του μηχανισμού της Ομάδας ταχείας επέμβασης στα σύνορα (RABIT), η οποία πρέπει να είναι δεόντως εξοπλισμένη·
- Επιβεβαίωση της αρχής της απαγόρευσης εισόδου σε υπηκόους τρίτων χωρών οι οποίοι δεν επιβεβαιώνουν την επιθυμία τους να υποβάλουν αίτηση παροχής διεθνούς προστασίας (σύμφωνα με το διεθνές και το ευρωενωσιακό δίκαιο για τους πρόσφυγες και υπό την προϋπόθεση της μη επαναπροώθησης και της αναλογικότητας ελέγχων)·
Αντιμετώπιση της παράνομης διακίνησης και εμπορίας
- Ενίσχυση της δράσης κατά της παράνομης διακίνησης μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων, με την υποστήριξη της EUROPOL, του FRONTEX και της INTERPOL ·
Πληροφορίες σχετικά με τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των προσφύγων και των μεταναστών
- Χρησιμοποίηση όλων των διαθέσιμων μέσων επικοινωνίας για την ενημέρωση των προσφύγων και των μεταναστών σχετικά με τους υφιστάμενους κανόνες, καθώς και σχετικά με τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους, ιδίως όσον αφορά τις συνέπειες μιας άρνησης καταχώρησης και λήψης δακτυλικών αποτυπωμάτων καθώς και της άρνησης να υποβολής αιτήματος για προστασία εκεί όπου βρίσκονται ·
Παρακολούθηση
17. Παρακολούθηση της εφαρμογής των εν λόγω δεσμεύσεων σε εβδομαδιαία βάση. Συντονισμός μεταξύ Επιτροπής και εθνικών σημείων επαφής.
