Η κατάρρευση παλιών μιντιακών κολοσσών με την ταυτόχρονη αποχώρηση των μεγαλομετόχων τους άνοιξε τις πύλες για νέους παίκτες. Η τράπουλα ξαναμοιράζεται. Εφημερίδες, κανάλια και ραδιόφωνα χρεοκόπησαν. Κάποια (ξε)πουλήθηκαν και ξανάνοιξαν ή ετοιμάζονται να ανοίξουν. Αλλα έβαλαν οριστικά λουκέτο.
Εκατοντάδες εργαζόμενοι έμειναν (και κάποιοι παραμένουν) απλήρωτοι επί μήνες. Βρέθηκαν στον δρόμο χωρίς αποζημιώσεις, δίχως δεδουλευμένα και με αβέβαιο μέλλον. Ορισμένα καινούργια ΜΜΕ έκαναν την εμφάνισή τους. Κάποια δεν τα κατάφεραν και είτε έκλεισαν είτε συρρικνώθηκαν. Ηδη σχεδιάζονται και νέα μέσα ενημέρωσης που θα ανοίξουν σύντομα τις πόρτες τους.
Η παλιά… διαπλοκή φεύγει. Ενα κομμάτι της τουλάχιστον. Πολλοί όμως θεωρούν ότι ήδη στήνεται το σκηνικό μιας νέας, ίσως και άλλου τύπου, διαπλοκής.
Το ΕΣΡ ετοιμάζει νέα αδειοδότηση τηλεοπτικών σταθμών εθνικής εμβέλειας, ενώ θα ακολουθήσουν ραδιόφωνα, περιφερειακά κανάλια και πάει λέγοντας. Οι νομικές υπηρεσίες των καναλαρχών ετοιμάζονται ήδη για νέες προσφυγές.
Παλιοί και νέοι παίκτες στον χώρο των μίντια παίρνουν θέση στο νέο τοπίο. Το πολιτικο-οικονομικό σκηνικό είναι ιδιαίτερα ρευστό. Οι μάχες έχουν ήδη αρχίσει και το παιχνίδι και στο μιντιακό τοπίο αναμένεται να φουντώσει για τα καλά.
Ποιοι έχουν, λοιπόν, ποια ΜΜΕ; Με ποιους συνεργάζονται; Ποια ΜΜΕ έχουν ανοίξει και ποια ετοιμάζονται; Ποιοι έχουν συμμαχήσει και ποιοι βρίσκονται ή θα βρεθούν σύντομα αντιμέτωποι; Ποιοι ετοιμάζονται και ποιοι θέλουν να μπουν στο παιχνίδι; Η «Εφημερίδα των Συντακτών» επιχειρεί σήμερα να καταγράψει τον νέο χάρτη των ιδιοκτητών μέσων μαζικής ενημέρωσης στη χώρα…
Κατάρρευση των παλαιών και το νέο τοπίο στα ΜΜΕ
Σταύρος Ψυχάρης, Βαγγέλης Μαρινάκης | 
Επειτα από αρκετές δεκαετίες, το τοπίο στον χώρο των μέσων μαζικής ενημέρωσης αναδιατάσσεται. Με… βίαιο τρόπο, είναι η αλήθεια, καθώς η οικονομική κρίση κατέδειξε πόσο σαθρό ήταν το έδαφος πάνω στο οποίο χτίστηκαν μιντιακές αυτοκρατορίες.
Mεγάλοι εκδοτικοί όμιλοι και τηλεοπτικά κανάλια κατέρρευσαν πλήρως αφήνοντας εκατοντάδες εργαζόμενους στον αέρα, απλήρωτους, χωρίς αποζημιώσεις και με αβέβαιο μέλλον. Κυρίως διότι οι μέτοχοί τους, που είχαν φροντίσει να φορτώσουν με υπέρογκα βάρη (τραπεζικά δάνεια κ.ά.) τα ΜΜΕ που διέθεταν, αποφάσισαν να μη βάλουν το χέρι στην τσέπη, να διατηρήσουν αλώβητες τις περιουσίες τους και να αφήσουν τα μέσα στην τύχη τους.
Η «Ελευθεροτυπία» της Χ.Κ. Τεγόπουλος κατέβασε οριστικά ρολά όπως πριν είχε γίνει με την «Απογευματινή» του K. Σαραντόπουλου, αλλά και με το Alter των Γιαννίκου και Κουρή. Το MEGA πήρε σειρά, καθώς οι μεγαλομέτοχοί του (Βαρδινογιάννης, Μπόμπολας, Ψυχάρης) δεν τα βρήκαν για την περιβόητη μετοχική αύξηση, οι τράπεζες μπλόκαραν τους λογαριασμούς του καναλιού, οι εργαζόμενοι παραμένουν σχεδόν ενάμιση χρόνο απλήρωτοι και το κανάλι μεταδίδει μόνο επαναλήψεις, χωρίς φρέσκο πρόγραμμα, καθόλου ενημερωτικές εκπομπές και δελτία ειδήσεων.
Τέλος εποχής
Ο Σταύρος Ψυχάρης, αντιμετωπίζοντας βαριές κατηγορίες για φοροδιαφυγή εκατομμυρίων ευρώ, προτίμησε με τη σειρά του να αφήσει στη μοίρα του τον Δημοσιογραφικό Οργανισμό Λαμπράκη, που κατέρρευσε και οδηγήθηκε σε πλειστηριασμό. «Τα Νέα» και «Το Βήμα» έκλεισαν λόγω απεργιών για κάποιες μέρες, αλλά οι επί μήνες απλήρωτοι εργαζόμενοι αποφάσισαν τελικά να κρατήσουν «ζωντανές» στα περίπτερα τις δύο εφημερίδες κι έτσι έκανε την εμφάνισή του ένα νέο πρόσωπο στον χώρο των ΜΜΕ. Ο εφοπλιστής και ιδιοκτήτης του Ολυμπιακού και της Νότιγχαμ Φόρεστ, Βαγγέλης Μαρινάκης, πλειοδότησε και με μόλις 22,89 εκατ. ευρώ πήρε τον ΔΟΛ, απέκτησε δηλαδή τις εφημερίδες «Νέα» και «Βήμα», τον «Βήμα FM» (με τον οποίο αναμένεται να δούμε τι θα κάνει), τις ιστοσελίδες του οργανισμού, το 22,1% του MEGA (Τηλέτυπος), το 50% της Ιριδας (εκτυπωτική εταιρεία όπου οι 160 εργαζόμενοι παραμένουν απλήρωτοι 4,5 μήνες και με αβέβαιο μέλλον), το 41,22% του Αργους (εταιρεία διανομής Τύπου), στο οποίο κατείχε ήδη 25% (συνεπώς είναι ο μεγαλομέτοχός του) κ.ά. Με την κατάρρευση μάλιστα του άλλου πρακτορείου, του «Ευρώπη» (με 250 εργαζόμενους απλήρωτους επί δίμηνο και υπό απόλυση, γι’ αυτό και έγινε απεργία προχθές, με αποτέλεσμα να μην κυκλοφορήσουν την Παρασκευή εφημερίδες), το Αργος παρέμεινε μοναδικός παίκτης στη διανομή, κάτι που πιθανόν να δημιουργεί ζητήματα ανταγωνισμού. Με πρόσφατη κοινή επιστολή τους, οι υπουργοί Νίκος Παππάς (Ψηφιακής Πολιτικής) και Δημήτρης Παπαδημητρίου (Οικονομίας) ρωτούν σχετικά την Επιτροπή Ανταγωνισμού και σε περίπτωση που όντως δημιουργούνται θέματα μονοπωλίου, ζητούν να καθορίσει και τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν από την πολιτεία για να αντιμετωπιστεί το ζήτημα.
Υπό την επιρροή του Β. Μαρινάκη βρίσκονται και άλλα ΜΜΕ, όπως η «Ελευθερία του Τύπου» (νέα εφημερίδα), τα «Παραπολιτικά», το «Καρφί», ο ραδιοσταθμός «Παραπολιτικά 90,1» (του Γ. Κουρτάκη). Κάτι που ουσιαστικά τον καθιστά τον πλέον ισχυρό «παίκτη» στον χώρο των ΜΜΕ. Να θυμίσουμε ότι ο γνωστός εφοπλιστής είχε πλειοδοτήσει και στην αδειοδότηση των καναλιών, παίρνοντας μία εκ των τεσσάρων αδειών έναντι 73,9 εκατ. ευρώ. Ο διαγωνισμός ακυρώθηκε από το ΣτΕ, αλλά ο Β. Μαρινάκης θα συμμετάσχει και στον νέο που ετοιμάζει το ΕΣΡ με ελάχιστο τίμημα ανά άδεια (που θα είναι πλέον επτά) τα 35 εκατ. ευρώ.
Φοροδιαφυγή
Χειρότερα ήταν τα πράγματα στον «Πήγασο» του Φώτη Μπόμπολα, ο οποίος επίσης αντιμετωπίζει σοβαρές κατηγορίες φοροδιαφυγής και άφησε τον όμιλο να καταρρεύσει. Οι εφημερίδες σταμάτησαν να εκδίδονται από τον Ιούνιο και τα σήματα που διέθετε βγήκαν σε πλειστηριασμό. Στο παιχνίδι μπήκε ο Ιβάν Σαββίδης, ο οποίος σε ανύποπτο χρόνο είχε αγοράσει το 19,1% του MEGA από τον Φ. Μπόμπολα. Στη δημοπρασία που έγινε πήρε «Εθνος», «Εθνος της Κυριακής» και «Ημερησία» έναντι μόλις 3,58 εκατ. ευρώ. Ο γνωστός επιχειρηματίας και ιδιοκτήτης του ΠΑΟΚ αγόρασε το E TV από τον Φίλιππο Βρυώνη με ποσό που λέγεται ότι κυμάνθηκε μεταξύ 10 και 12 εκατ. ευρώ, μεταβίβαση που τελεί υπό έλεγχο από το ΕΣΡ. Συμμετείχε στη δημοπρασία για τις άδειες και παρότι αρχικά αναδείχτηκε πρώτος επιλαχών, τελικά πήρε μία έναντι 61,5 εκατ. ευρώ, καθώς αποχώρησε, μετά τον θόρυβο που ξέσπασε με τα… βοσκοτόπια, ο Ιωάννης-Βλαδίμηρος Καλογρίτσας, που είχε πάρει άδεια με 52,6 εκατ. ευρώ.
Συγκατοίκηση
Ο ιδιοκτήτης του ΠΑΟΚ Ι. Σαββίδης θα συμμετάσχει και στη νέα αδειοδότηση, αλλά ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η… συγκατοίκηση για την ώρα στο MEGA με Βαρδινογιάννη και Μαρινάκη και το τι θα κάνει τελικά με το ποσοστό που διαθέτει. Ετοιμάζει καινούργιο πρόγραμμα στο Ε TV στις αρχές του 2018, ενώ το μάνατζμεντ των εφημερίδων (οι οποίες σχεδιάζεται να κυκλοφορήσουν στα τέλη Σεπτεμβρίου) το έχει αναθέσει στον Δημήτρη Μάρη, τον ιδιοκτήτη της 24 Media, που εκτός από σειρά ιστοσελίδων διαθέτει και ραδιοσταθμούς και εξακολουθεί να… διεισδύει σταθερά στον χώρο των ΜΜΕ, ενώ λέγεται ότι θα έχει ρόλο και στο κανάλι. Υπό αυτές τις συνθήκες, ο Ι. Σαββίδης είναι μετά τον Β. Μαρινάκη ο δεύτερος νέος μεγάλος παίκτης στον χώρο των ΜΜΕ.
Ουσιαστικά Ψυχάρης και Μπόμπολας βρέθηκαν εκτός, με Μαρινάκη και Σαββίδη να παίρνουν τη σκυτάλη. Στο παιχνίδι παραμένουν κανονικά Γιάννης Αλαφούζος (ΣΚΑΪ), Θοδωρής Κυριακού (ΑΝΤ1) και Δημήτρης Κοντομηνάς ( ALPHA), ο οποίος λέγεται ότι και πάλι σχεδιάζει πιθανή σύμπραξη ή και πώληση του καναλιού. Φαίνεται πάντως να υπάρχουν και άλλοι που ενδιαφέρονται να μπουν στον χώρο των ΜΜΕ (όπως ο Δ. Μελισσανίδης), ενώ τη δική τους κυριακάτικη έκδοση έβγαλαν ο Κώστας Βαξεβάνης («Documento») και ο Ηλίας Λιβάνης («Νέα Σελίδα»). Τις καθημερινές «Ειδήσεις» εξέδωσε ο Ν. Χατζηνικολάου («RealNews», Real FM), που δεν κατάφερε να μείνει στα περίπτερα, κρατώντας τελικά μόνο τη σαββατιάτικη έκδοση. Σύμφωνα με πληροφορίες πάντως, προσεχώς θα κυκλοφορήσουν και νέες εφημερίδες όπως ο «Φιλελεύθερος» του Θανάση Μαυρίδη (ιδιοκτήτης του liberal.gr), που σχεδιάζεται να βγει μέσα στον Οκτώβριο…
Υπερσυγκέντρωση στα ραδιόφωνα
Του Δημήτρη Κανελλόπουλου
Το ερώτημα στο οποίο ακόμα δεν έχουν απαντήσει οι ιθύνοντες είναι το εξής: στην αδειοδότηση των ραδιοφωνικών σταθμών που αναμένεται το προσεχές διάστημα θα υπάρχει πρόβλεψη για ιδιοκτήτες που έχουν περισσότερα του ενός ραδιόφωνου; Θα επιτρέπεται κάποιος να είναι ιδιοκτήτης πολλών ραδιοσταθμών; Τώρα πάντως δεν υπάρχει κανένας περιορισμός. Γι’ αυτό και οι Αττικές Εκδόσεις, λόγου χάριν, του Θεοχάρη Φιλιππόπουλου διαχειρίζονται πέντε ραδιόφωνα: Δίεση 101.3, Δρόμος 89.8, Rock FM, Λάμψη 92.3 και DeeJay 95.2. Ενώ κρατάει και την εμπορική εκμετάλλευση του αυτοδιαχειριζόμενου Best 92.6.
Τρία ραδιόφωνα διαθέτει η Αλεξάνδρα Δασκαλοπούλου, κόρη του παλιού προέδρου του ΣΕΒ: Εν Λευκώ 87.7, Hit 88.9 και Red 96.3. Τρία έχει στην κατοχή του και ο Γιάννης Αλαφούζος. Τον ειδησεογραφικό ΣΚΑΪ 100.3, τον μουσικό Μελωδία 99.2 και τον αθλητικό Σπορ FM 94.6. Δύο ραδιόφωνα έχει ο Νίκος Μπιλίρης, παλιός διευθυντής στον ΔΟΛ: τον Pepper 96.6 και το Μέντα 88. Δύο και η 24 Media του Δημήτρη Μάρη: το καινούργιο ενημερωτικό Ραδιόφωνο 24/7 στους 88.6 και το αθλητικό Sport24 103.3. Στον Βαγγέλη Μαρινάκη ανήκει σίγουρα ο Βήμα 99.5 και υπό την επιρροή του είναι τα Παραπολιτικά 90.1 του Γιάννη Κουρτάκη. Δύο και τα ραδιόφωνα του ΑΝΤ1, μουσικά εννοείται, ο ελληνικός Ρυθμός 94.9 και ο ξένος Easy 97.2. Στους Νίκο Χατζηνικολάου και Ανδρέα Κουρή (του Γιώργου) ανήκουν ο Real FM και ο μουσικός Ελληνικός 93.2 – ο Α. Κουρής έχει και το Love Radio 97.5. Δύο ραδιόφωνα έχει τέλος και ο Χάρης Πολίτης: τον Sfera 102.2 και τον Derti 98.6 (που αλλάζει οσονούπω όνομα και στυλ).
Από εκεί και πέρα υπάρχουν τα εκκλησιαστικά ραδιόφωνα (δύο!), τα δημοτικά (Αθήνα 9.84, Κανάλι 1 Πειραιάς και Ξένιος 94.3 Λιόσια), τα κομματικά (105.5 Στο Κόκκινο και ΑΡΤ 90.6 του ΛΑΟΣ-Καρατζαφέρης), συν φυσικά η ΕΡΤ με τα πολλά προγράμματα και τις διπλές συχνότητες. Τα υπόλοιπα ραδιόφωνα είναι μεμονωμένων ιδιοκτητών ενώ υπάρχουν και πολλά «πειρατικά». Πάντως, ούτε στα FM υφίστανται άδειες. Θεωρητικά και μέχρι να προχωρήσει επιτέλους η αδειοδότηση όλα τα ραδιόφωνα είναι… παράνομα!
Ζοφερό τοπίο στη Μακεδονία και στο βάθος… Σαββίδης
Tου Νίκου Φωτόπουλου
Εχει τουλάχιστον μια πενταετία που ο δημοσιογραφικός κόσμος της Θεσσαλονίκης και της βόρειας Ελλάδας γενικότερα κλονίστηκε από την οικονομική κρίση. Τοπικές εφημερίδες έβαλαν «λουκέτο», άλλες παραπαίουν έχοντας τους εργαζόμενους απλήρωτους επί μήνες, τα ανταποκριτικά γραφεία καναλιών και αθηναϊκών φύλλων έκλεισαν εν μιά νυκτί, στην ΕΡΤ3 έπεσε «μαύρο» και όταν ξαναλειτούργησε ήταν σημαντικά συρρικνωμένη, στα δημοτικά μέσα έγιναν δραστικές περικοπές προσωπικού και μισθοδοσίας. Ούτε κουβέντα για τα τοπικά κανάλια που λειτουργούν σε καθεστώς ημιπαρανομίας και στις περισσότερες περιπτώσεις αποτελούσαν «γαλέρες» για τους εργαζόμενους πολύ καιρό πριν επέλθει η κρίση.
Κάπως έτσι, από τους 840 δημοσιογράφους που είναι μέλη της ΕΣΗΕΜΘ, περισσότεροι από τους μισούς βρέθηκαν σε καθεστώς ανεργίας. Κι από αυτούς που «εργάζονται», άλλοι έχουν λαμβάνειν για πάνω από 12 μήνες ολόκληρο μισθό από τον εργοδότη, άλλοι έχουν φτιάξει προσωπικές ιστοσελίδες προσπαθώντας να βγάλουν 500-600 ευρώ τον μήνα κι άλλοι πληρώνονται με 300 ευρώ για συνεργασίες σε μεγάλα πολιτικά ή αθλητικά πόρταλ.
Στη Θεσσαλονίκη σήμερα ανταποκριτικό γραφείο διατηρούν μόνο η εφημερίδα «Καθημερινή» και η «Δημοκρατία», ενώ η «Εφημερίδα των Συντακτών» έχει τρεις συνεταιριστές-ανταποκριτές και μια συνεργάτιδα. Τοπική εφημερίδα έχει απομείνει μόνο η «Μακεδονία», που όμως παραπαίει οφείλοντας δεδουλευμένα άνω των 12 μηνών, με αποτέλεσμα τις συχνές απεργίες και πρόσφατα την πολυήμερη αναστολή έκδοσης του φύλλου. Σταθερά και με συνέπεια λειτουργούν το γραφείο του ΑΠΕ-ΜΠΕ, η Δημοτική Τηλεόραση Θεσσαλονίκης και το δημοτικό ραδιόφωνο (TV100, FM100), η ΕΡΤ3, το ιδιωτικό ενημερωτικό ραδιόφωνο «Ράδιο Θεσσαλονίκη» και 3-4 ειδησεογραφικές ιστοσελίδες που προέκυψαν τα χρόνια της κρίσης.
Μέσα σε αυτό το ζοφερό για τον Τύπο τοπίο, τις προηγούμενες μέρες «έσκασε» σαν βιβλικό θαύμα η πληροφορία επαναλειτουργίας πολυπληθούς ανταποκριτικού γραφείου στη συμπρωτεύουσα της εφημερίδας «Εθνος», που προσφάτως πέρασε στην ιδιοκτησία του ομογενή επιχειρηματία Ιβάν Σαββίδη. Καθώς ο κ. Σαββίδης έχει δημιουργήσει το στρατηγείο του στη Θεσσαλονίκη όντας και μεγαλομέτοχος του ΠΑΟΚ, οι πληροφορίες λένε ότι 30% της ύλης της εφημερίδας θα προέρχεται από τη βόρεια Ελλάδα… Ανάλογες κινήσεις αναμένεται να γίνουν και για το κανάλι «Ε», που επίσης έχει περάσει στον όμιλο των εταιρειών του μετά την πώληση από τον Βρυώνη.
Στη δημοσιογραφική πιάτσα κυκλοφορούν φήμες για προχωρημένες συζητήσεις ανθρώπων του Ιβάν Σαββίδη με το ιδιοκτησιακό καθεστώς της τοπικής εφημερίδας «Μακεδονία», όμως η εφημερίδα έχει πια πολύ μικρές κυκλοφορίες και είναι φορτωμένη με αρκετά χρέη. Υπό αυτές τις συνθήκες, δύσκολα μπορεί να θεωρηθεί συμφέρουσα επένδυση και παρότι το σενάριο γεννά ευφορία στο δραματικά συρρικνωμένο μιντιακό σύμπαν της συμπρωτεύουσας, μάλλον δύσκολα θα ευοδωθεί.
Γεγονός είναι ότι αυτή τη στιγμή το όνομα Σαββίδης μοιάζει με φως στο βάθος του σκοτεινού τούνελ για τον κόσμο των ΜΜΕ στη βόρεια Ελλάδα. Δεν είναι μόνο το τι θα κάνει εκείνος. Είναι ότι δημιουργεί συνθήκες ανταγωνισμού στον χώρο. Ολοι ελπίζουν ότι και άλλοι επιχειρηματίες από τον χώρο του Τύπου και των μίντια γενικότερα θα θελήσουν να επανακάμψουν με ανταποκριτικά γραφεία και επενδύσεις στα βόρεια. Οτι πολλοί άνεργοι δημοσιογράφοι και τεχνικοί θα ξαναβρούν δουλειές, έστω και με… ατομικές συμβάσεις τις οποίες άλλοτε ο χώρος αφόριζε. Ανάλογη εικόνα επικρατεί και στον αθλητικό Τύπο. Στη Θεσσαλονίκη κυκλοφορούν αρκετές αθλητικές και… οπαδικές εφημερίδες, που συνήθως συνδυάζουν και κάποιο ραδιόφωνο. Οι αμοιβές, όμως, είναι πενιχρές και οι οφειλές στους εργαζόμενους πολλές.
Σωτήρης Μανιάτης, Δημήτρης Κανελλόπουλος, Νίκος Φωτόπουλος – efsyn.gr
