Η τρίτη αξιολόγηση του κώδικα δεοντολογίας σχετικά με την καταπολέμηση της παράνομης ρητορικής μίσους στο διαδίκτυο, που διενεργήθηκε από ΜΚΟ και δημόσιους φορείς και η οποία δημοσιεύτηκε σήμερα, δείχνει ότι οι επιχειρήσεις τεχνολογίας των πληροφοριών (ΤΠ) αφαίρεσαν κατά μέσο όρο το 70 % της παράνομης ρητορικής
μίσους που τους κοινοποιήθηκε.
Από τον Μάιο του 2016 το Facebook, το Twitter, το YouTube και η Microsoft έχουν δεσμευτεί να καταπολεμούν τη διάδοση τέτοιου περιεχομένου στην Ευρώπη μέσω του κώδικα δεοντολογίας. Ο τρίτος γύρος παρακολούθησης δείχνει ότι οι επιχειρήσεις τηρούν πλέον ολοένα και περισσότερο τη δέσμευσή τους για αφαίρεση του μεγαλύτερου μέρους της παράνομης ρητορικής μίσους εντός 24 ωρών. Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν κάποιες προκλήσεις, ιδίως η έλλειψη συστηματικής ανατροφοδότησης προς τους χρήστες.
Το Instagram και το Google+ ανακοίνωσαν σήμερα ότι υιοθετούν τον κώδικα δεοντολογίας, διευρύνοντας έτσι περισσότερο τον αριθμό των φορέων που καλύπτονται από αυτόν.
Ο κ. Άντρους Άνσιπ, Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αρμόδιος για την ψηφιακή ενιαία αγορά, χαιρέτισε τις βελτιώσεις αυτές: «Τα σημερινά αποτελέσματα δείχνουν σαφώς ότι οι διαδικτυακές πλατφόρμες λαμβάνουν σοβαρά υπόψη τη δέσμευσή τους να εξετάζουν και να αφαιρούν την παράνομη ρητορική μίσους εντός 24 ωρών. Προτρέπω ένθερμα τις επιχειρήσεις ΤΠ να βελτιώσουν τη διαφάνεια και την ανατροφοδότηση προς τους χρήστες, σύμφωνα με τις οδηγίες που δημοσιεύσαμε πέρυσι. Είναι επίσης σημαντικό να υπάρχουν διασφαλίσεις για την αποφυγή της υπερβολικής αφαίρεσης περιεχομένου και για την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων όπως η ελευθερία του λόγου.»
Η κ. Βιέρα Γιούροβα, Επίτροπος αρμόδια για θέματα δικαιοσύνης, καταναλωτών και ισότητας των φύλων, δήλωσε: «Το διαδίκτυο πρέπει να είναι ασφαλές, απαλλαγμένο από παράνομη ρητορική μίσους, χωρίς ξενοφοβικό και ρατσιστικό περιεχόμενο. Ο κώδικας δεοντολογίας αποδεικνύεται τώρα ότι είναι ένα επιτυχημένο εργαλείο για τη γρήγορη και αποτελεσματική αντιμετώπιση του παράνομου περιεχομένου. Αυτό δείχνει ότι, αν υπάρχει στενή συνεργασία μεταξύ των επιχειρήσεων τεχνολογίας, της κοινωνίας των πολιτών και των υπευθύνων χάραξης πολιτικής, μπορούμε να επιτύχουμε αποτελέσματα και, παράλληλα, να διαφυλάξουμε την ελευθερία του λόγου. Αναμένω από τις επιχειρήσεις ΤΠ να επιδείξουν την ίδια αποφασιστικότητα και για άλλα σημαντικά ζητήματα, όπως η καταπολέμηση της τρομοκρατίας ή οι μη ευνοϊκοί όροι για τους χρήστες τους.»
Από την έκδοσή του, τον Μάιο του 2016, ο κώδικας δεοντολογίας έχει επιφέρει σταθερή πρόοδο όσον αφορά την αφαίρεση του κοινοποιούμενου παράνομου περιεχομένου, καθώς η σημερινή αξιολόγηση δείχνει ότι:
Κατά μέσο όρο, οι επιχειρήσεις ΤΠ αφαίρεσαν το 70 % όλης της παράνομης ρητορικής μίσους που τους κοινοποιήθηκε από τις ΜΚΟ και τους δημόσιους φορείς οι οποίοι συμμετέχουν στην αξιολόγηση. Το ποσοστό αυτό αυξήθηκε σταθερά από 28 % στον πρώτο γύρο παρακολούθησης το 2016 και 59 % στον δεύτερο γύρο παρακολούθησης τον Μάιο του 2017.
Σήμερα, όλες οι συμμετέχουσες επιχειρήσεις ΤΠ επιτυγχάνουν πλήρως τον στόχο να εξετάζουν τις περισσότερες κοινοποιήσεις εντός 24 ωρών, φθάνοντας κατά μέσο όρο σε ποσοστό μεγαλύτερο από το 81 %. Το ποσοστό αυτό διπλασιάστηκε σε σύγκριση με τον πρώτο γύρο παρακολούθησης και αυξήθηκε σε σχέση με τον προηγούμενο γύρο παρακολούθησης, όταν είχε εξεταστεί εντός 24 ωρών το 51 %.
Αναμενόμενες βελτιώσεις
Ενώ έχουν τηρηθεί οι βασικές δεσμεύσεις του κώδικα δεοντολογίας, πρέπει να επιτευχθούν περαιτέρω βελτιώσεις στους ακόλουθους τομείς:
Εξακολουθεί να απουσιάζει η ανατροφοδότηση των χρηστών για σχεδόν το ένα τρίτο των κοινοποιήσεων κατά μέσο όρο, με διαφορετικά ποσοστά απαντήσεων από διάφορες επιχειρήσεις ΤΠ. Η διαφάνεια και η ανατροφοδότηση των χρηστών είναι ένας τομέας στον οποίο θα πρέπει να γίνουν περαιτέρω βελτιώσεις.
Ο κώδικας δεοντολογίας συμπληρώνει τη νομοθεσία για την καταπολέμηση του ρατσισμού και της ξενοφοβίας, η οποία απαιτεί την αποτελεσματική δίωξη όσων διαπράττουν αδικήματα παράνομης ρητορικής μίσους —είτε μέσω διαδικτύου είτε εκτός διαδικτύου. Κατά μέσο όρο, μία στις πέντε περιπτώσεις που αναφέρθηκαν στις επιχειρήσεις δηλώθηκαν επίσης από τις ΜΚΟ και στις αστυνομικές ή εισαγγελικές αρχές. Ο αριθμός αυτός έχει υπερδιπλασιαστεί σε σχέση με την τελευταία έκθεση παρακολούθησης. Τέτοιες περιπτώσεις πρέπει να διερευνώνται αμέσως από την αστυνομία. Η Επιτροπή έχει παράσχει δίκτυο συνεργασίας και ανταλλαγής ορθών πρακτικών για τις εθνικές αρχές, την κοινωνία των πολιτών και τις επιχειρήσεις, καθώς και στοχοθετημένη χρηματοδοτική στήριξη και επιχειρησιακή καθοδήγηση. Περίπου τα δύο τρίτα των κρατών μελών διαθέτουν πλέον εθνικό σημείο επαφής, αρμόδιο για τη ρητορική μίσους στο διαδίκτυο. Προβλέπεται να πραγματοποιηθεί ειδικός διάλογος μεταξύ των αρμόδιων αρχών των κρατών μελών και των επιχειρήσεων ΤΠ την άνοιξη του 2018.
Επόμενα βήματα
Η Επιτροπή θα εξακολουθήσει να παρακολουθεί σε τακτική βάση την εφαρμογή του κώδικα από τις συμμετέχουσες επιχειρήσεις ΤΠ με τη βοήθεια των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών και επιδιώκει να τη διευρύνει σε περισσότερες διαδικτυακές πλατφόρμες. Η Επιτροπή θα εξετάσει πρόσθετα μέτρα, αν δεν καταβληθούν προσπάθειες ή αν οι προσπάθειες επιβραδυνθούν.
Ιστορικό
Η απόφαση-πλαίσιο για την καταπολέμηση του ρατσισμού και της ξενοφοβίας ποινικοποιεί τη δημόσια υποκίνηση πράξεων βίας ή μίσους που στρέφονται κατά ομάδας προσώπων ή μέλους τέτοιας ομάδας που προσδιορίζεται βάσει της φυλής, του χρώματος, της θρησκείας, των γενεαλογικών καταβολών ή της εθνικής ή εθνοτικής καταγωγής. Η ρητορική μίσους, όπως ορίζεται στην εν λόγω απόφαση-πλαίσιο, συνιστά ποινικό αδίκημα και όταν συμβαίνει στο διαδίκτυο.
Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της, από κοινού με τις εταιρείες μέσων κοινωνικής δικτύωσης και άλλες πλατφόρμες, έχουν συλλογική ευθύνη για την προώθηση και τη διευκόλυνση της ελευθερίας της έκφρασης σε ολόκληρο τον κόσμο του διαδικτύου. Ταυτόχρονα, όλοι αυτοί οι παράγοντες έχουν την ευθύνη να μεριμνούν ώστε το διαδίκτυο να μην καταστεί ασύδοτος χώρος ρητορικής μίσους και βίας.
Για να ανταποκριθούν στο εντεινόμενο πρόβλημα της παράνομης ρητορικής μίσους στο διαδίκτυο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τέσσερις μεγάλες επιχειρήσεις ΤΠ (Facebook, Microsoft, Twitter και YouTube) παρουσίασαν τον Μάιο του 2016 «κώδικα δεοντολογίας για την καταπολέμηση της παράνομης ρητορικής μίσους στο διαδίκτυο».
Η παρούσα τρίτη αξιολόγηση διενεργήθηκε από ΜΚΟ και δημόσιους φορείς σε 27 κράτη μέλη που εξέδωσαν τις κοινοποιήσεις. Στις 7 Δεκεμβρίου 2016 η Επιτροπή παρουσίασε τα αποτελέσματα του πρώτου γύρου παρακολούθησης για την αξιολόγηση της εφαρμογής του εν λόγω κώδικα δεοντολογίας. Την 1η Ιουνίου 2017 δημοσιεύτηκαν τα αποτελέσματα του δεύτερου γύρου παρακολούθησης.
Στις 28 Σεπτεμβρίου η Επιτροπή εξέδωσε ανακοίνωση που παρέχει καθοδήγηση στις πλατφόρμες για τις διαδικασίες αναγγελίας και δράσης για την αντιμετώπιση του παράνομου περιεχομένου στο διαδίκτυο. Η σημασία της καταπολέμησης της παράνομης ρητορικής μίσους στο διαδίκτυο και η ανάγκη να συνεχιστούν οι εργασίες σχετικά με την εφαρμογή του κώδικα δεοντολογίας κατέχουν εξέχουσα θέση στο εν λόγω έγγραφο καθοδήγησης.
Στις 9 Ιανουαρίου 2018 ορισμένοι Ευρωπαίοι επίτροποι συναντήθηκαν με εκπροσώπους των διαδικτυακών πλατφορμών προκειμένου να εξετάσουν την επιτευχθείσα προόδου όσον αφορά την αντιμετώπιση της διάδοσης παράνομου διαδικτυακού περιεχομένου, συμπεριλαμβανομένης της διαδικτυακής τρομοκρατικής προπαγάνδας και της μισαλλόδοξης, ρατσιστικής και παράνομης ρητορικής μίσους, καθώς και των παραβιάσεων των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας.
