Γράφει ο Βαγγέλης Ρεμπάπης*
Πριν 47 χρόνια, ο ηρωικός λαός μας, με μπροστάρη την φοιτητιώσα νεολαία, ύψωνε το ανάστημα για να απαλλαχθεί από την επτάχρονη φασιστική δικτατορία. Μια συγκλονιστική νεολαία, με ώριμη πολιτική συνείδηση, με συνθήματα που πρότασσαν την δημοκρατία. Η εξέγερση του Πολυτεχνείου το Νοέμβριο του ’73, αποτέλεσε μία κορυφαία παλλαϊκή αντίδραση, ένα μαζικό «χτύπημα» στο κατεστημένο της στυγνής δικτατορίας, προαναγγελία της πτώσης των πραξικοπηματιών, ένα ρήγμα στο καθεστώς τις 21 Απριλίου.
Η χούντα, κατέβασε τον στρατό στο δρόμο, με σκοπό να συμπληρώσει την αστυνομία, που αδυνατούσε να επιβάλει τάξη στην μαχόμενη νεολαία, που ήταν ασταμάτητη. Στις τρεις τα ξημερώματα της 17ης Νοεμβρίου το τανκ κατευθύνεται ορμώμενο, προς την σιδερένια πόρτα του Πολυτεχνείου και κατόπιν εντολής εισβάλλει. Ρίχνει την πύλη, παρασέρνοντας στο διάβα του, ότι στεκόταν εμπόδιο, χωρίς να υπολογίσει τις ζωές των αγωνιστών. Οι ομάδες καταστολής, αστυνομία κι ΕΣΑτζήδες περικυκλώνουν το ίδρυμα, καταδιώκοντας τους φοιτητές, οι οποίοι επιχειρούν να διαφύγουν σε μία απέλπιδα προσπάθεια, στους γύρω δρόμους. Όσοι σώθηκαν, κρύφτηκαν στις γύρω πολυκατοικίες, εκατοντάδες συλληφθέντες προσήχθησαν στη Γενική Ασφάλεια. Όσον αφορά τους νεκρούς, επισήμως ανήλθαν σε 34 άτομα (μελέτη του Λεωνίδα Καλλιβρετάκη, Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών – Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών). Ο αληθινός αριθμός των θυμάτων, εκτιμάται, ότι είναι μεγαλύτερος, λαμβάνοντας υπόψη, τους βαριά τραυματισμένους, που δεν επέλεξαν να νοσηλευτούν σε νοσοκομείο, ώστε να μην εντοπιστούν από την ΕΑΤ-ΕΣΑ. Ο αγώνας και η αιματηρή εξέγερση στο Πολυτεχνείο προκάλεσαν πανικό στους συνταγματάρχες που κυβερνούσαν την χώρα, με αποτέλεσμα, να κλονιστεί και να αλλάξει η κυβέρνηση. Ο Γεώργιος Παπαδόπουλος στις 25 Νοεμβρίου ανατράπηκε. Την επομένη, οι New York Times μετέδιδαν την είδηση στο πρωτοσέλιδο. Ο ισχυρός άνδρας της συνέχειας του καθεστώτος, άκουγε στο όνομα, Δημήτριος Ιωαννίδης. Οι εξεγερμένοι παλεύουν ενάντια στη φασιστική βαρβαρότητα και την αμφισβητούν με τον συλλογικό τους αγώνα. Αντιστέκονται σε κάθε μορφή καταπίεσης και συνεχίζουν μέχρι την τελική πτώση των πραξικοπηματιών το καλοκαίρι του 1974.
Το μήνυμα του λαϊκού ξεσηκωμού του Νοέμβρη, είναι διαχρονικό και άφθαρτο. Η μνήμη δεν σβήνει, η συνείδηση της ανυπότακτης και μαχόμενης νεολαίας διαχρονικά, έχει ταυτίσει το Πολυτεχνείο με το μήνυμα για «Ψωμί, Παιδεία, Ελευθερία», παίρνοντας έμπνευση από τον «ζωντανό» Νοέμβρη του ’73, διεκδικώντας τα κοινωνικά και ατομικά δικαιώματα τους, για μόρφωση, δουλειά λαϊκή κυριαρχία και εθνική ανεξαρτησία .
Οι εργαζόμενοι του 21ου αιώνα, καλούνται να οργανωθούν, να ξεφύγουν από την μοιρολατρία, την απάθεια, την υποταγή και να μην παραιτούνται από τις διεκδικήσεις τους για υγεία, παιδεία και σταθερή εργασία. Η πάλη είναι συνεχόμενη, κόντρα σε κοινωνικές, οικονομικές και υγειονομικές κρίσεις. Η συλλογική μνήμη ξεπερνά τα ιστορικά γεγονότα και εξεγείρει τις συνειδήσεις απέναντι στον φασισμό και την κοινωνική αδικία, με ακλόνητο σύνθημα να παραμένει, «Ψωμί, Παιδεία, Ελευθερία». Οι φοιτητές αντιστέκονται, δεν υποχωρούν, και δεν συμβιβάζονται. Ο λαός δεν ξεχνά τους ήρωες του Πολυτεχνείου.
*Ιστορικός, Φιλόλογος.
