Η Ενωση της Θεσσαλίας με την μητέρα πατρίδα και τι ακολούθησε στην πόλη της Λάρισας την επόμενη ημέρα
Με τη συμμετοχή εκπροσώπων των πολιτικών και στρατιωτικών αρχών της Λάρισας πραγματοποιήθηκαν σήμερα οι εκδηλώσεις του Δήμου Λαρισαίων για την συμπλήρωση 140 ετών από την απελευθέρωση της Λάρισας από τον Οθωμανικό ζυγό και την ενσωμάτωσή της στο Ελληνικό κράτος (31 Αυγούστου 1881)
Οι εκδηλώσεις, όπως κάθε χρόνο, πραγματοποιήθηκαν στην πλατεία Ιερού Ναού Αναλήψεως του Σωτήρος, στην συνοικία Αβέρωφ.
Στην επιμνημόσυνη δέηση που τελέστηκε χοροστάτησε ο σεβ. Μητροπολίτης Λαρίσης και Τυρνάβου κ. Ιερώνυμος, ενώ εκφωνώντας τον πανηγυρικό της ημέρας, η προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λάρισας κ. Στ. Σδρόλια, σημείωσε τα εξής:
«Η 31 Αυγούστου 1881 είναι μια μέρα που δεν πρέπει να σβήσει από τη συλλογική μνήμη, καθώς υπήρξε ο σημαντικότερος σταθμός της νεότερης ιστορίας μας, η μέρα που η Λάρισα ενώθηκε με το Ελληνικό κράτος. Τότε ο ελληνικός στρατός κατέλαβε την πόλη, με επικεφαλής τον άξιο στρατηγό Σκαρλάτο Σούτσο και τον ήρωα λογαχό Κωνσταντίνο Ισχόμαχο, όπως έγινε διαδοχικά με όλες τις πόλεις της Θεσσαλίας και την Άρτα.
Η χαρά των κατοίκων τη μέρα εκείνη ήταν απερίγραπτη, καθώς επετεύχθη ένα πολύ δύσκολο εγχείρημα, η ένωση της Θεσσαλίας με τη μητέρα πατρίδα, κάτι για το οποίο έλπιζαν γενιές προηγούμενων ελλήνων και για το οποίο χρειάσθηκαν αιματηροί αγώνες αλλά και εξαντλητικός διπλωματικός μαραθώνιος. Διότι είναι γεγονός ότι τόσο η επανάσταση του 1878 έπαιξε σπουδαίο ρόλο, όπως και αυτές που προηγήθηκαν όσο και το γεγονός ότι από την ελληνική κυβέρνηση καταβλήθηκε μεγάλη προσπάθεια για την επίτευξη της ένωσης της Θεσσαλίας μέσα από τις διεθνείς συνθήκες. Αυτά τα έχει καταγράψει η ιστορία.
Και αξίζει κάθε χρόνο τέτοια μέρα να διαβάζει κανείς τις γλαφυρές περιγραφές που έχουν σωθεί για το πώς η πόλη ολόκληρη βγήκε στους δρόμους για την υποδοχή του ελληνικού στρατού με τη γαλανόλευκη και πως κατασκεύαζαν όλο το βράδυ τιμητικές αψίδες με κλαδιά και εορταστικά πανό για να δείξουν την ευγνωμοσύνη τους. Είναι γνωστό ότι η κυριότερη σκηνή υποδοχής διαδραματίσθηκε στην πύλη των Φαρσάλων, ενώ την άλλη μέρα έγινε η δέηση στον Αγιο Αχίλλιο.
Αλλά ποιοι ήταν οι Λαρισαίοι που έζησαν την ηρωική εκείνη στιγμή; Δεν ήταν περισσότεροι από 6-8000 χριστιανούς και 2000 εβραίους- που συμμετείχαν και αυτοί στην ενθουσιώδη υποδοχή, ενώ η πολυπληθέστερη ομάδα της πόλης ήταν οι Οθωμανοί. Ο χριστιανικός πληθυσμός υπερ-διπλασιάσθηκε μέσα στον 19ο αιώνα, αφού στην αρχή του αριθμούσε μόνο 2.500 έως 3000 στο συνολικό πληθυσμό των 20.000 κατοίκων. Οι άνθρωποι αυτοί, έμποροι και επιχειρηματίες οι περισσότεροι, πέρασαν πολλά μέσα στον 19ο αιώνα. Εζησαν τις καταστροφές στον απόηχο των Ορλωφικών, το ξανακτίσιμο του ναού του Αγίου Αχιλλίου, αφού είχαν μείνει μια εικοσαετία χωρίς εκκλησία, ασπάσθηκαν το κίνημα του Διαφωτισμού και την αγάπη για τη μόρφωση, και παρακολούθησαν με κομμένη την ανάσα την επανάσταση του 21, ενώ αρκετοί συμμετείχαν ενεργά στον Αγώνα στη Νότια Ελλάδα. Απογοητεύτηκαν, όπως είναι φυσικό, όταν η Θεσσαλία έμεινε απέξω στο πρώτο Ελληνικό Κράτος αλλά ξεσηκώθηκαν ξανά το 1854 και σε όλες τις επόμενες εξεγέρσεις, μέχρι να έρθει το ποθούμενο.
Στο μεταξύ, είδαν την πόλη τους να αλλάζει. Μετά τα προνόμια του Τανζιμάτ, παραχωρούνται σταδιακά ορισμένες ελευθερίες στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα και οι Λαρισαίοι χτίζουν μεγάλους ναούς, ενώ και οι συναγωγές ανακαινίζονται.
Και τι έκαναν οι άνθρωποι αυτοί την επαύριο της πολυπόθητης ένωσης με την Ελλάδα; Δραστηριοποιήθηκαν με πάθος στην ανασυγκρότηση της πόλης, ώστε να μοιάζει με ένα σύγχρονο κέντρο της Ευρώπης, αφού οι πηγές περιγράφουν με ξεχωριστό τρόπο πόσα πολλά επιτεύχθηκαν μέσα σε λίγα χρόνια. Συγχρόνως απέφυγαν τις βιαιοπραγίες εναντίον των Οθωμανών που έμειναν και οι οποίοι μεταβλήθηκαν μέσα σε σύντομο διάστημα από κυρίαρχοι σε μειονότητα. Η υποδειγματική συμπεριφορά των Ελλήνων που τους προστάτεψαν σχολιάσθηκε πρόσφατα από το μητροπολίτη μας σε άρθρο του στην Ελευθερία, που θέλησε να περιγράψει ότι είναι μέσα στην παράδοσή μας η συμβίωση με τις διαφορετικές ομάδες.
Και το χαρακτηριστικότερο ίσως παράδειγμα όλων αυτών είναι το Γενί Τζαμί, που κτίσθηκε από τους έλληνες για τους εναπομείναντες μουσουλμάνους στα τέλη του αιώνα και υψώνεται ακόμη στην πόλη μας, ως σύμβολο φιλίας, αν και λαβωμένο από τον πρόσφατο σεισμό, ενώ σύντομα θα μετατραπεί από το Δήμο Λαρισαίων σε Κέντρο Πολιτιστικής Διασύνδεσης, σε συνεργασία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων.
Για τον οργασμό έργων που ακολούθησε στη Λάρισα μετά την απελευθέρωση του 1881 αναφέρεται πολύ παραστατικά ο Βλάσης Γαβριηλίδης, που την επισκέφτηκε το 1890. «Η Λάρισσα ήνοιξεν, εύρυνε δρόμους εις παρισινά μπουλεβάρ, εκανόνισεν ευθείας, εμόρφωσε πλατείας, έκοψεν, έρραψεν, έκαψεν, εκρήμνισεν, όλα αυτά με έν δάνειον δημοτικόν 500.000 δραχμών, του οποίου α 250.000 δεν εδαπανήθησαν, εκ δε των δαπανηθεισών επληρώθησαν αι αποζημιώσεις και εξεφύτρωσαν συνοικίαι ολόκληροι…. Ενδιαφέρουσα για την ποικιλίαν των φυλών της, την ζωήν της την πολλήν, το παράδοξον της εικόνας της. Είναι πόλις εν ζυμώσει. Η Λάρισα κτίζεται. Όλα γίνονται τώρα. Σχεδόν και άνθρωποι» Και όλα αυτά σε λιγότερο από 10 χρόνια, καθώς η πόλη είχε γίνει τόπος έλξις πολιτών από διάφορα μέρη και αυτό συνετέλεσε στην εξέλιξή της.
Τέλος, αναφερόμενος κανείς σε μια σημαντική στιγμή της ιστορία της πόλης δεν πρέπει να ξεχνά τις βασικές αρχές που την χαρακτήριζαν μέσα στους αιώνες, ότι η Λάρισα υπήρξε πάντα κέντρο εμπορίου από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα και διέθετε την ικανότητα της ενσωμάτωσης διαφορετικών πληθυσμών. Αυτά την έκαναν σπουδαία πόλη και αυτό αξίζει ιδιαίτερα στις σημερινές συνθήκες, όταν κανείς δεν μπορεί να ζεί στην απομόνωση και τον εφησυχασμό.»
Ακολούθησε κατάθεση στεφάνων από τους εκπροσώπους των πολιτικών και στρατιωτικών αρχών, ενώ στην εκδήλωση παρέστησαν οι βουλευτές Λάρισας κ.κ. Μαξ. Χαρακόπουλος, Στ. Μπίζιου, Ευαγ. Λιακούλη, ο δήμαρχος Λαρισαίων Απόστολος Καλογιάννης, ο συντονιστής της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Θεσσαλίας, Στ. Ελλάδας κ. Κ. Παππάς, ο αντιπεριφερειάρχης Ν. Λιούπας, δημοτικοί σύμβουλοι, εκπρόσωποι των στρατιωτικών αρχών και των σωμάτων ασφαλείας κ.α.
