Άρθρο του Βασίλη Κόκκαλη*
Στην βαριά σκιά της πανδημίας του Κορωνοϊού, γιορτάζει η ανθρωπότητα την Γέννηση του Θεανθρώπου και την έλευση του νέου έτους. Η πανδημία του Κορωνοϊού, αίφνις από τις αρχές του έτους που βαίνει στο τέλος του, ανάγκασε τον κάθε άνθρωπο ατομικά, την κοινωνία συλλογικά και την ανθρωπότητα οικουμενικά, να προσαρμόσει την ατομική και κοινωνική ζωή στις επιταγές για την προστασία από τον Κορωνοϊό. Ο ιός συντάραξε τις κοινωνίες, θέτοντας σε κίνδυνο την δημόσια και ατομική υγεία των πολιτών, χωρίς καμία διάκριση, αλλά μαζικά και καθολικά. Ανάγκασε τα κράτη, μεταξύ άλλων και την Ελλάδα, να λάβει μέτρα πρωτόγνωρα, με σκοπό την θωράκιση του λαού και της δημόσιας υγείας από την πανδημία. Μέτρα όμως, που αναπόφευκτα επιφέρουν συνέπειες στην οικονομική και κοινωνική επιβίωση των πολιτών, οι οποίοι ήδη μετρούν σημαντικές απώλειες σε εισοδήματα, εργασία, αλλά και σε ατομικές και κοινωνικές ελευθερίες. Οι μακροπρόθεσμες συνέπειες είναι δύσκολο να προβλεφθούν και να αποτυπωθούν, είναι δε αμφίβολο εάν και πότε η κοινωνία θα ανορθωθεί συνολικά και θα ανακτήσει τα απωλεσθέντα, επανερχόμενη στην προτέρα κατάσταση.
Από αυτές τις πρωτόγνωρες και ιδιότυπες συνθήκες, οφείλουμε να αντλήσουμε διδαχές και νουθετήσεις, ίσως όχι για να προλάβουμε μια νέα πανδημία, στο μέτρο που αυτό δεν εξαρτάται από την ανθρώπινη επέμβαση. Αλλά για να δημιουργήσουμε τις υποδομές και τα αντισώματα, ώστε ο Οργανισμός της κοινωνίας μας να είναι θωρακισμένος, έτοιμος και ικανός, ώστε αφενός να αμβλύνει με έναν ισχυρό μηχανισμό τις μακροπρόθεσμες και βραχυπρόθεσμες συνέπειες της πανδημίας, σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο, αφετέρου, για να αντιμετωπίσει τυχόν νέες απειλές, που εν δυνάμει θα θέσουν σε κίνδυνο εκ νέου την δημόσια Υγεία, την ανθρώπινη ζωή, τις ατομικές και κοινωνικές ελευθερίες, τα πανανθρώπινα αγαθά της παιδείας, της εργασίας, της οικογένειας, της ατομικής και εθνικής θρησκείας.
Στον απόηχο λοιπόν του 2020, ενός έτους πλούσιου σε διδαχές και μηνύματα, οφείλουμε να τα αποκρυπτογραφήσουμε, προκειμένου να εισέλθουμε στο νέο έτος, υγιείς και απαλλαγμένοι από κάθε ιό, που νοσεί τον ανθρώπινο οργανισμό, αλλά και κάθε ιό που νοσεί τον οργανισμό της κοινωνία μας. Οφείλουμε, ακόμη και οι πλέον δύσπιστοι, να αναγνωρίσουμε τον βαρυσήμαντο ρόλο και την πολύτιμη συμβολή της έννοιας του κρατικού μηχανισμού, της δημόσιας διοίκησης, του ίδιου του Κράτους, στην προστασία από την πανδημία και στην διατήρηση της κοινωνίας μας όρθιας εν μέσω πανδημίας. Ο πρώτος πυλώνας, χωρίς τον οποίο δεν υφίσταται καν δημόσια υγεία, είναι το εθνικό σύστημα υγείας, τόσο, ως προς το υγειονομικό ανθρώπινο δυναμικό του, όσο και ως προς τον ιατρικό εξοπλισμό. Το εθνικό σύστημα υγείας, παρά τις ελλείψεις, παρά τις χρόνιες παθογένειες, που τις προηγούμενες δεκαετίες είχαν απαξιώσει τον ρόλο του, ήρθε για να καταδείξει, ότι μόνο ένα άρτιο εθνικό σύστημα υγείας μπορεί να παράσχει τις εγγυήσεις για την προάσπιση της δημόσιας υγείας και για το λόγο αυτό η ΥΓΕΙΑ πρέπει να αποτελέσει την σημαντικότερη επένδυση. Αξιομνημόνευτος είναι επίσης ο ρόλος που καλείται να διαδραματίσει η δημόσια διοίκηση και ο κρατικός μηχανισμός, επενδύοντας σε σύγχρονες καινοτόμες τεχνολογίες, και στην επάνδρωσή με ανθρώπινο δυναμικό, που τάσσεται στην εξυπηρέτηση του πολίτη. Βεβαίως, ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει στα σώματα ασφαλείας, στην πολιτική προστασία και στην Ελληνική Αστυνομία, τα μέλη της οποίας αποτελούν τον άγρυπνο φρουρό της ασφάλειας και της εθνικής τάξης, καταδεικνύοντας, ότι τυχόν μεμονωμένα φαινόμενα παθογένειας εντός αυτής, δεν πρέπει να γενικεύονται και να εκφυλίζουν τον συνταγματικό ρόλο των υπηρετούντων. Αλλά ακόμη και στον τομέα της οικονομίας, που δέχθηκε ισχυρότατο και ανεπανόρθωτο ίσως πλήγμα από την πανδημία, η κρατική επέμβαση είναι όχι απλώς αναγκαία, αλλά αναντικατάστατη. Η επιβίωση των πολιτών που απώλεσαν την εργασία τους, που έκλεισαν τις επιχειρήσεις τους, εξασφαλίζεται με μέτρα κρατικής παρέμβασης, που ανεξάρτητα εάν είναι επαρκή ή όχι, ανεξάρτητα εάν χρήζουν αναδιάρθρωσης και αναδιανομής με διαφορετικούς όρους, εντούτοις, είναι αυτά που ελήφθησαν σε ευρωπαϊκό επίπεδο για την μέριμνα των πολιτών.
Στον αντίποδα του κράτους, για πολλούς, βρίσκεται η ιδιωτική πρωτοβουλία και η ιδιωτική οικονομία. Όμως, από τα παραπάνω, εύκολα γίνεται σαφές ότι δεν πρέπει κράτος και ιδιωτική πρωτοβουλία να είναι αντίρροπες δυνάμεις και δεν χρειάζεται η μία να εξουδετερώνει την άλλη. Απόδειξη αυτού αποτελεί η πολυεπίπεδη διαχείριση της πανδημίας, αλλά και κάθε άλλης κρίσης, η οποία είναι ανέφικτη χωρίς το ισχυρό κράτος, την ευέλικτη δημόσια διοίκηση, το κράτος πρόνοιας των πολιτών. Επομένως, απαιτείται πρωταρχικά η εδραίωση ενός ισχυρού και ικανού κράτους να προστατεύει τους πολίτες του, και περαιτέρω να δίνει με όρους δικαιοσύνης τον χώρο για την ανάπτυξη της ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Αυτά τα συμπεράσματα, οι πολιτικοί οφείλουμε να τα κάνουμε αξίωμα και με βάση αυτό να πορευόμαστε πολιτικά, υπερβαίνοντας διχαστικές κομματικές ιδεοληπτικές τάσεις, προερχόμενες είτε εκ δεξιών, είτε εξ αριστερών, καταπολεμώντας εγωιστικές και εγωπαθείς τάσεις στην πολιτική και πορευόμενοι με γνώμονα την πολιτική του Ανθρώπου, ως το μοναδικό εμβόλιο που θα θωρακίσει τον οργανισμό της κοινωνίας μας.
Ο Βασίλης Κόκκαλης είναι νομικός, βουλευτής Λάρισας του ΣΥΡΙΖΑ
