ΓΡΑΦΕΙ Ο Βασίλης Ρίμπας, δάσκαλος στην Α’ Αθήνας, Δημοσιογράφος
Εκπαιδευτικοί και εκπαιδευόμενοι βρισκόμαστε σχεδόν στα μέσα της φετινής, σχολικής χρονιάς. Είτε ανατρέξουμε πίσω στο πρώτο κουδούνι του Σεπτεμβρίου, όταν συναντήθηκαμε ξανά στις σχολικές αίθουσες, είτε ατενίσουμε το τελευταίο κουδούνι του Ιουνίου που παραδοσιακά θα κάνουμε τον συνολικό αναστοχασμό της χρονιάς, ένα είναι το βέβαιο: οφείλουμε στον εαυτό μας, αλλά και στους μαθητές μάς ενα pause.
Που; Στην ουσία μιας “κρίσιμης” σχολικής στιγμής.
Αν αναλογιστεί ο καθένας τη δική του προσωπική, διαφορετική στιγμή που σκέφτηκε πως “κάτι δεν καλά” αυτομάτως θα έχουν μαζευτεί ίσως υπερ-αρκετές για να αρχίσουμε να αναζητούμε λύσεις και όχι απλώς να προσπερνούμε εσφαλμένα παγιωμένες καταστάσεις και αντιλήψεις που έχουν τις ρίζες τους σε ξεπερασμένες θεωρίες. Ευθύς αμέσως γίνομαι πιο συγκεκριμένος.
Έχω απόλυτο σεβασμό και πίστη στο θεσμό της δημόσιας παιδείας που υπηρετώ, και μάλιστα διδάσκοντας σε διαφορετικές βαθμίδες εκπαίδευσης, βρίσκομαι καθημερινά παρατηρητής στο πώς μία ιδέα μεταλλάσεται, παίρνει σάρκα και οστά και θεμελιώνεται ξανά με αλλιώτικο τρόπο από ανηλίκους σε ενηλίκους εκπαιδευομένους. Φυσικά, στο σημείο αυτό θα πρέπει να υπογραμμίσουμε κάτι σημαίνον. Η ιδέα του να σκεφτεί κανείς πως παντοτε οι ενήλικες θα είναι εκείνοι που θα θέσουν τις πιο σωστές ιδέες, αντιλήψεις, επιχερήματα είναι εξ’ αρχής εσφαλμένη. Σκεφτείτε πόσες φορές βρεθήκατε σε μία κουβέντα με ενήλικες και απορούσατε αν όντως είναι ενήλικες!
Ο θεσμός, όμως, δίχως τους ανθρώπους τού θα παρέμενε ημιτελής. Οι άνθρωποι, από την άλλη πλευρά, δεν είναι τέλειοι αλλά στοχεύουν πάντα με τις πράξεις τους σε ένα “τέλος”, δηλαδη εναν σκοπό. Ο δρόμος που δάσκαλος και μαθητές θα συμπορευτούν και θα διανύσουν για να φτάσουν στην επιθυμητή, εξειδικευμένη κάθε φορά γνώση δεν είναι εύκολος, απλός ούτε καν ένας και απαρασάλευτος. Υπάρχουν ευχάριστες ευθείες, αλλά και προσκόμματα που πρέπει να ξεπεραστούν. Υπάρχουν φωτεινές ενδείξεις που μας καθοδηγούν, υπάρχουν και σκοτάδια όπου θα πρέπει να ανάψουμε μαζί ένα φως. Το σημαντικότερο όλων; Δεν υπάρχει GPS! Μεταφορικά πάντα.
Διότι κυριολεκτώντας, πόσες φορές ένας εκπαιδευτικός θα χρειαστεί να κανει κάτι “γρήγορα” σε μια ήμερα; Πόσες φορές ο μαθητής του θα χρειαστεί να τον ακολουθήσει σε αυτό εξίσου “γρήγορα” ; Πάντα κάτι θα μας κυνηγάει. Λόγου χάρη η ώρα που ποτέ δεν φτανει, το διάλειμμα που θα πλησιαζει σύντομα, μία αναπάντεχη διαφωνία μεταξύ μαθητών για ασημαντη αφορμή που αποπροσανατολίζει όλη την αίθουσα, μία εκτακτη γραφειοκρατική δουλειά που έπρεπε οπωσδήποτε να κάνεις, ακόμη και μια απλη σκέψη ότι μπορεί ένα μελλοντικό μαθημα να χαθεί, συνεπώς γιατί να μην βιαστώ να προχωρήσω λιγάκι στην ύλη; Ατέρμονη η λίστα των υποθέσεων. Η απάντηση παραδόξως είναι συγκεκριμένη: “Δεν είμαστε δρομείς, είμαστε εκπαιδευτικοί”
Ρόλος μας ως δάσκαλοι είναι να μεταλαμπαδεύσουμε γνώσεις, ερεθίσματα , νέους τρόπους σκέψεων και εικόνες με προσφιλή και παιδαγωγικό τρόπο στους μικρούς μαθητές.
Ακολούθως ως ομάδα, με τα παιδιά σε πρώτο πλάνο, να ανακαλύψουμε ή καλύτερα να αποκαλύψουμε το βαθύτερο νόημα που κρύβεται πίσω από κάθετι. Μην μάθεις σωστή ορθογραφία για να πας καλα στο τεστ, μάθε γιατί η γλώσσα είναι κωδικας επικοινωνίας και έχεις αναγκη την αυτήν τη μορφή επικοινωνίας στη ζωή σου. Μην μάθεις να λύνεις ασκήσεις με κλάσματα για να μην σου φωνάξει η μαμά ή η δασκάλα, μάθε γιατί τα μαθηματικά είναι παντού γύρω σου. Και ναι, ακόμη και το πιο πατροπαράδοτο παράδειγμα άσκησης του “Χ κομμάτια πίτσας / θα φάνε Ψ μαθητές” είναι απτά μαθηματικά. Όσο για τη γεωγραφια; Θα απομνημονεύσεις ορθά νομούς και πρωτεύουσες για οση ώρα διαρκεί η εξέταση και μετά θα τα μπερδεύεις ξανά ή μήπως θέλεις να γνωρίζεις έμπρακτα τη χώρα σου και τα αξιοθεατα της. Αξιοθέατα και μνημεία; Αυτό βέβαια μπαίνει στα χωράφια της Ιστορίας; Εμείς στο σχολείο δεν λέμε ότι άλλο μαθημα η ιστορία , άλλο η γεωγραφία και τελειως διαφορετικό η φυσική; Μηπως προφανώς δεν είναι ετσι;
Τουναντίον, αποτελούν κρίκους μιας εκπαιδευτικής αλυσίδας άρρηκτα συνδεδεμένους μεταξύ τους. Το να δεις μία άσκηση beyond experience, μέσω της γραπτής ή προφορικής αποτύπωσης ενός παραδείγμτος που σου προσφέρει η εμπειρία σου ή η ιδεά ενός μαθητή ή το σχολικό εγχειρίδιο είναι αυτό που θα μαγνητίσει τα βλέμματα της συζήτησης, ενώ συγχρόνως θα φέρει τα επιθυμητά μαθησιακά αποτελέσματα. Με απλά λόγια, η συνταγή της επιτυχίας! Χωρίς ημερομηνία λήξεως.
Δε θυμαμαι αυτό να το εχω δει σε καμία γραπτή οδηγία, σε κάποιο ΦΕΚ ή σε άλλα επισημα εγγραφα; Αρα μήπως αντενδείκνυται; Είναι ζήτημα εξίσου ατομικό και ομαδικό.
Κάθε μέρα δεν είναι πασχαλιά, που λέει ο θυμόσοφος λαός, οπότε κάθε πρωινό στις 8:00 p.m. δεν σημαίνει πως μοιάζει με το προηγούμενο πρωινό.
Η βιασύνη να απαντησουμε αν κατι ενδείκνυται ή αντενδείκνυται είναι κακός σύμβουλος. Δοκιμάζεις, πετυχαίνεις, αποτυγχάνεις, κρατάς, απορρίπτεις. Καίρια ρήματα της σχολικής πραγματικότητας. Επομένως, τι; Συνεχίζουμε να “τρέχουμε” να λύσουμε ασκήσεις, προβλήματα, τεστ χώρις κρίση ή “περπατάμε” σοβαρά σε κάθε νέο κεφάλαιο ώστε να το κάνουμε κτήμα μας;
Η απόφαση στα σχολεία!
