Του Θανάση Βακάλη, προέδρου του συνεταιρισμού Αγελαδοτρόφων – Γαλακτοπαραγωγών «ΘΕΣγάλα-ΠΙΕς»
Τις τελευταίες μέρες βλέπουμε με έκπληξη την επίκληση του συνεταιρισμού μας ως «εναλλακτικού» παραδείγματος ενός success story, προκειμένου να στηριχτεί η επιχειρηματολογία για την επιμήκυνση της διάρκεια ζωής του φρέσκου γάλακτος.
Πριν από 3 χρόνια, οι συνάδερφοί μου με τίμησαν εκλέγοντάς με πρόεδρο του Διοικητικού Συμβουλίου του νεοϊδρυθέντος, τότε, συνεταιρισμού μας. Στόχος μας ήταν να δημιουργήσουμε ένα σύγχρονο συνεταιριστικό πρότυπο μακριά από τα «αμαρτωλά» παραδείγματα του παρελθόντος, μια νέα πνοή ανάπτυξης για τον κλάδο μας αλλά και για τον τόπο μας.
Το εγχείρημα ήταν δύσκολο, αλλά μετά από επίπονες προσπάθειες όλων μας καταφέραμε να αυτοοργανωθούμε, να στελεχώσουμε τον συνεταιρισμό όπως μια σύγχρονη επιχείρηση, να λειτουργήσουμε σε ορθολογικά πρότυπα, να καθιερώσουμε -πρώτοι εμείς στην Ελλάδα- τα συμβόλαια με τις γαλακτοβιομηχανίες, να μειώσουμε αισθητά το κόστος παραγωγής προβαίνοντας σε μαζικές αγορές εισροών, να βελτιώσουμε την παραγωγικότητα και το επίπεδο διαχείρισης των εκμεταλλεύσεών μας και, τελευταία, να καταγράψουμε μια αξιοπρεπή και παράλληλα καινοτόμα με τα δεδομένα της χώρας παρουσία στην αγορά με τα ΑΤΜ γάλακτος στη Λάρισα.
Μπορέσαμε να προσφέρουμε στον καταναλωτή ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ φρέσκο γάλα ασύγκριτης ποιότητας και τιμής: 0,90 λεπτά το λίτρο και ο κόσμος της Λάρισας μας στήριξε από την πρώτη στιγμή. Έκτοτε, γίναμε «οι χαϊδεμένοι» των υπουργών, των ηγεσιών των κομμάτων, των θεσμικών φορέων, των ΜΜΕ. Τον τελευταίο καιρό, πέραν του εισοδήματος για τα μέλη του συνεταιρισμού μας, δημιουργήσαμε 30 νέες θέσεις εργασίας και σκοπεύουμε για πολύ περισσότερες. Γίναμε «το success story από τη Λάρισα».
Ειδυλλιακό; Περιμένετε, γιατί η ιστορία έχει τον δράκο να παραμονεύει. Ο δράκος αυτός λέγεται «επιμήκυνση της διάρκειας ζωής του φρέσκου γάλακτος» και απειλεί όχι μόνον εμάς, αλλά τις 3.500 φάρμες που υπάρχουν στην Ελλάδα και καλύπτουν μόλις το 40% των συνολικών αναγκών. Αντί, λοιπόν, να στηριχτούν οι γαλακτοπαραγωγοί, απειλούνται με εξόντωση, καθώς με την επιμήκυνση ανοίγει ο δρόμος για την πλήρη υποκατάσταση του ελληνικού γάλακτος με εισαγόμενο προϊόν.
Πιθανόν να σκέφτεστε ότι η αντίδρασή μας δεν εξυπηρετεί παρά συντεχνιακά συμφέροντα του κλάδου μας. Δεν είναι έτσι, και σκεφτείτε το λίγο: αφορά το εθνικό συμφέρον –αυτάρκεια της Ελλάδας σε ένα προϊόν βασικής διατροφής μας, την εθνική ανάπτυξη -περισσότερες από 100.000 θέσεις εργασίας- αλλά και την υγεία και το συμφέρον του καταναλωτή.
Ας δούμε τους βασικότερους μύθους επάνω στους οποίους βασίζονται τα επιχειρήματα περί επιμήκυνσης της διάρκειας ζωής του φρέσκου γάλακτος.
Μύθος 1: Το γάλα είναι ακριβό σε σχέση με άλλες χώρες της ΕΕ εξαιτίας της υψηλής τιμής παραγωγού.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, η παραγωγή φρέσκου γάλακτος έχει μειωθεί από τους 740.000 τόνους το 2006 στους 630.000 τόνους το 2013. Μια μείωση 110.000 τόνων, δηλαδή της τάξης του 15%. Παράλληλα, ο αριθμός των παραγωγών έχει μειωθεί δραματικά, σχεδόν στο μισό κατά την ίδια περίοδο. Αν, λοιπόν, η τιμή είναι τόσο καλή όπως κάποιοι ισχυρίζονται γιατί ο κλάδος συρρικνώνεται; Πολύ απλά, επειδή δεν είναι επικερδής, λόγω του υψηλότερου κόστους παραγωγής στη χώρα μας. Από τα παραπάνω στοιχεία είναι προφανές πως λόγω των πολύ μικρών περιθωρίων κέρδους επιβιώνουν πλέον μόνο παραγωγοί με μεγάλο τζίρο. Επίσης, η διαφορά της τιμής παραγωγού σε σχέση με ευρωπαϊκές χώρες επιβαρύνει σε απόλυτες τιμές ελάχιστα την τελική τιμή (4 με 5 λεπτά).
Για τις μεγαλύτερες διαφορές, αναζητήστε αλλού τους ενόχους: στα υψηλά κόστη μεταφοράς, στις υπερβολικά μακροχρόνιες πιστώσεις των γαλακτοβιομηχανιών στα σούπερ μάρκετ και, φυσικά, στον υψηλό ΦΠΑ. Επειδή όμως κάποιοι μας συγκρίνουν με χώρες όπως η Γερμανία ξεχνούν να αναφέρουν ότι ο ΦΠΑ εκεί στα τρόφιμα είναι 7% και όχι 13%. Παραλείπουν, επίσης, το γεγονός ότι τα τιμολόγια της λιανικής ΔΕΝ πληρώνονται εντός 30 ημερών όπως ορίζει η ευρωπαϊκή νομοθεσία αλλά πολλούς μήνες μετά, κάτι που επιβαρύνει το κόστος.
Μύθος 2: Η μικρή διάρκεια ζωής προκαλεί επιστροφές και αύξηση της τιμής. Ας μας εξηγήσει τότε κάποιος γιατί το γάλα υψηλής θερμικής επεξεργασίας (που παραπλανητικά ονομάζεται στη χώρα μας «υψηλής παστερίωσης») με πολύ μεγαλύτερη διάρκεια ζωής είναι ακριβότερο από το φρέσκο. Δηλαδή, γάλα μικρότερης θρεπτικής αξίας με μεγαλύτερη διάρκεια από την προτεινόμενη για το φρέσκο γάλα -και μάλιστα εισαγόμενο- καταλήγει ακριβότερο στο ράφι!
Μύθος 3: Η επιμήκυνση είναι προς το συμφέρον του καταναλωτή. Το συμφέρον του καταναλωτή είναι να απολαμβάνει ένα ποιοτικό προϊόν. Το γάλα είναι ένα εξαιρετικά ευπαθές προϊόν του οποίου η θρεπτική αξία υποβαθμίζεται με κάθε μέρα που περνά. Επιμηκύνοντας τη διάρκεια ζωής παραπλανούμε τον καταναλωτή, κάνοντάς τον να πιστεύει πως αυτό δε συμβαίνει. Το συμφέρον του καταναλωτή είναι να προμηθεύεται τακτικά μικρές ποσότητες γάλακτος που να τις καταναλώνει στη σύντομη διάρκεια ζωής του προϊόντος, όχι το αντίστροφο.
Ενδεικτικό της διάθεσης όσων προεξοφλούν τη μείωση της τιμής του φρέσκου γάλακτος λόγω της επιμήκυνσης της διάρκειας ζωής του είναι το γεγονός ότι τις τελευταίες ημέρες παρατηρήθηκαν αυξήσεις στην τιμή του με προφανή στόχο να μειωθεί αργότερα ως επιβεβαίωση της «επιτυχίας του μέτρου», γεγονός που εμείς πρώτοι επισημάναμε και προκάλεσε παρέμβαση της Εισαγγελίας Πλημμελειοδικών την περασμένη Παρασκευή.
Στη «μάχη», επίσης, έπεσε η ιδέα του γάλακτος δυο ημερών ως μόνου άξιου να φέρει τον τίτλο «φρέσκο». Μα, όλα τα γάλατα που συγκεντρώνονται από τις βιομηχανίες παστεριώνονται εντός, το πολύ, 36 ωρών. Το φρέσκο γάλα, αυτό που εμείς διαθέτουμε, υπόκειται στην πιο ήπια θερμική επεξεργασία που επιτρέπει ο νόμος, δηλαδή στους 71,7 βαθμούς C σε 15’’ και έχει διάρκεια ζωής 5 ημερών. Πώς θα τεκμηριωθεί επιστημονικά η διαφορά του γάλακτος των 2 με των 5 ημερών; Πρόκειται για ένα πλάνο άνευ ουσιαστικού περιεχομένου.
Τι μπορεί να γίνει προς την κατεύθυνση της μείωσης της τιμής του φρέσκου γάλακτος;
1. Άμεση στελέχωση, λειτουργία και συνέργεια των ελεγκτικών μηχανισμών του κράτους (ΕΦΕΤ, ΕΛΟΓΑΚ, ΣΔΟΕ) ώστε να παταχθεί η ασυδοσία της αγοράς και να δημιουργηθούν συνθήκες υγιούς ανταγωνισμού. Έτσι, ο μικρός που δεν έχει τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσει αθέμιτα μέσα, θα αισθανθεί πως μπορεί να ανταγωνιστεί ισότιμα τον μεγάλο της αγοράς.
Σήμερα δεν τηρούνται σωστά ισοζύγια γάλακτος από τον ΕΛΟΓΑΚ, δεν γίνονται πραγματικοί έλεγχοι στα τρόφιμα και επιβολή αυστηρών προστίμων από τον ΕΦΕΤ, δεν ελέγχονται και δεν τιμωρούνται παραδειγματικά φορολογικές παραβάσεις επιχειρήσεων του χώρου. Φανταστείτε τι θα συμβεί εάν ανοίξουμε ακόμη περισσότερο τις πόρτες για την εισαγωγή γάλακτος.
2. Η εμπέδωση και η στήριξη του συνεργατισμού σε όλα τα επίπεδα, ώστε να διασφαλίζεται η βιωσιμότητα των επιχειρήσεων και να δημιουργούνται οικονομίες κλίμακας. Το κράτος θα μπορούσε να συμβάλλει σ’ αυτό χωρίς κόστος.
Θα μπορούσαμε, ακόμη, να προτείνουμε να μειωθεί ο ΦΠΑ στο 7%, όπως συμβαίνει στη Γερμανία και αναφέρουμε παραπάνω. Με αυτό το μέτρο, ενδεχομένως η τιμή να μειωνόταν κατά 7-10 λεπτά. Ωστόσο, δεν τολμούμε να προτείνουμε κάτι τέτοιο, καθώς η προηγούμενη πικρή εμπειρία έδειξε ότι εάν δεν υπάρχουν οι ελεγκτικοί μηχανισμοί δεν υπάρχει αποτέλεσμα.
Τα παραπάνω μπορεί να επιτευχθούν άμεσα, αρκεί να υπάρχει πολιτική βούληση. Εάν στόχος είναι να πέσει η τιμή του γάλακτος κατά 0,05 λεπτά από τη σημερινή ανατιμημένη προκειμένου κάποιοι να το επικαλούνται ως επιχείρημα για την επανεκλογή τους καταστρέφοντας έναν αμιγώς επαγγελματικό κλάδο, έχει καλώς (ίσως για εκείνους). Επειδή, όμως, πιστεύουμε ότι πρόκειται για ένα κεφαλαιώδους σημασίας ζήτημα, ας το ξανασκεφτούν οι ιθύνοντες, αντί να προβάλλουν αόριστες δικαιολογίες όπως «έτσι κάνουν στην Ευρώπη» και «αφού το λέει ο ΟΟΣΑ».
«Ανάπτυξη» δε σημαίνει εξαφάνιση ενός κλάδου «χάριν του ανταγωνισμού». Ο συνεταιρισμός μας κατόρθωσε να αναστηλώσει θνησιγενείς κτηνοτροφικές μονάδες, να ξαναζωντανέψει την αγορά του Θεσσαλικού κάμπου, να προσφέρει ποιοτικό προϊόν σε χαμηλή τιμή και να δώσει μια προοπτική για τον κλάδο.
Όποιος πιστεύει ότι αυτό δεν είναι αρκετό κι ότι «ανάπτυξη» σημαίνει εξαφάνιση των μικρών παραγωγών, τουλάχιστον ας ΜΗΝ επικαλείται τον «ΘΕΣγάλα» ως «success story».
protagon.gr
