Επιστήμονες προειδοποιούν: η δημιουργία Καθρεπτικής Ζωής (mirror life), δηλαδή ζωντανών κυττάρων με ανεστραμμένη μοριακή δομή, θα μπορούσε να ξεφύγει από τον έλεγχο και να απειλήσει όλη τη ζωή στη Γη. Μάθε γιατί ζητούν παγκόσμια απαγόρευση.

Μια νέα κατεύθυνση στη συνθετική βιολογία έχει προκαλέσει έντονες ανησυχίες. Ερευνητές σε εργαστήρια ανά τον κόσμο προσπαθούν να δημιουργήσουν κύτταρα από την αρχή, αλλά με μια κρίσιμη διαφορά: όλα τα δομικά τους στοιχεία θα είναι «ανεστραμμένα», σαν το αριστερό χέρι που είναι καθρέφτης του δεξιού. Αυτό το φαινόμενο ονομάζεται “mirror life” ή “καθρεπτική ζωή” . 

Αν και η ιδέα υπόσχεται εφαρμογές στην ιατρική και στη βιοτεχνολογία, πολλοί ειδικοί προειδοποιούν ότι θα μπορούσε να εξελιχθεί σε υπαρξιακή απειλή. Σε πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Science, ομάδα επιστημόνων τόνισε ότι τα mirror κύτταρα ενδέχεται να προκαλέσουν «πρωτοφανή και μη αναστρέψιμη ζημιά» αν ξεφύγουν από τα εργαστήρια.

Γιατί είναι επικίνδυνο το mirror life;

Όλη η ζωή στη Γη βασίζεται στη χημική ιδιότητα της χειρομορφίας (Η χειρομορφία- chirality – συνίσταται στο ότι πρόκειται περί κατοπτρικών ειδώλων, τα οποία όμως δεν συμπίπτουν αν μετατεθούν το ένα πάνω στο άλλο): το DNA είναι «δεξιόχειρο», ενώ τα αμινοξέα που φτιάχνουν τις πρωτεΐνες είναι «αριστερόχειρα». Αντιστρέφοντας αυτά τα στοιχεία, τα mirror κύτταρα θα ήταν διαφορετικά από κάθε τι που υπάρχει στη φύση! 

• Το ανθρώπινο ανοσοποιητικό σύστημα δεν θα μπορούσε να τα αναγνωρίσει, άρα μια λοίμωξη θα εξαπλωνόταν ανεμπόδιστα.
• Στο περιβάλλον, θα είχαν τεράστιο πλεονέκτημα, καθώς δεν θα υπήρχαν φυσικοί θηρευτές να τα περιορίσουν.
• Ακόμα κι αν το πρώτο mirror βακτήριο ήταν «αδύναμο», θα μπορούσε να εξελιχθεί και να απλωθεί σε φυτά, ζώα και ανθρώπους.

Πού βρίσκεται η έρευνα σήμερα

Προς το παρόν, η δημιουργία ενός ολοκληρωμένου mirror κυττάρου δεν είναι εφικτή. Οι επιστήμονες έχουν καταφέρει να φτιάξουν μόνο μεμονωμένες mirror πρωτεΐνες και ένζυμα. Υπολογίζεται όμως ότι, με αρκετούς πόρους, θα μπορούσε να υπάρξει το πρώτο mirror βακτήριο μέσα σε δέκα χρόνια.

Μετά τις ανησυχίες, σχεδόν όλοι οι ερευνητές που ασχολούνταν με το θέμα συμφώνησαν να σταματήσουν τις προσπάθειες. Το καλοκαίρι του 2025, σχεδόν 100 ειδικοί συναντήθηκαν στο Παρίσι και ζήτησαν παγκόσμια απαγόρευση αυτής της έρευνας, παρόμοια με τη Συνθήκη του ΟΗΕ για τα βιολογικά όπλα.

Ένα σπάνιο παράθυρο πρόληψης

Η Καθηγήτρια Kate Adamala, μία από τις βασικές ερευνήτριες, τόνισε ότι τώρα είναι η στιγμή να δράσουμε:
«Σπάνια έχουμε την ευκαιρία να σταματήσουμε έναν τόσο μεγάλο κίνδυνο πριν γίνει πραγματικότητα. Αν δεν το κάνουμε τώρα, ίσως να είναι αργά».