Στην ηλικία των 13 ετών, οι έφηβοι σταματούν να ακούν τους γονείς τους — η επιστήμη εξηγεί γιατί

Μια πιο προσεκτική ματιά στον εγκέφαλο των εφήβων

Οι νευροεπιστήμονες του Stanford διεξήγαγαν πολυετή έρευνα με 46 παιδιά ηλικίας 7 έως 16 ετών, μαζί με τις μητέρες τους.
Η ομάδα κατέγραψε τη φωνή κάθε μητέρας και την αναπαρήγαγε στα παιδιά, ενώ κατέγραφε τη δραστηριότητα του εγκεφάλου τους μέσω προηγμένων απεικονιστικών τεχνικών.

Το αποτέλεσμα; Μια πρωτοποριακή ματιά στο πώς ο παιδικός εγκέφαλος ανταποκρίνεται σε μια οικεία φωνή.
Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο Journal of Neuroscience, προχωρά πέρα από την ψυχολογία — εξετάζει τις νευρολογικές ρίζες της συμπεριφοράς των εφήβων.

Αυτό που έκανε τη μελέτη να ξεχωρίζει ήταν η καθαρά νευροβιολογική της προσέγγιση. Αντί να βασίζεται σε παρατηρήσεις ή ερωτηματολόγια, η έρευνα αυτή κατέγραψε την πραγματική εγκεφαλική δραστηριότητα που σχετίζεται με την ηλικία και την αναγνώριση φωνής.
Τα αποτελέσματα ήταν ταυτόχρονα αποκαλυπτικά και… γνώριμα για κάθε γονιό.

Από τη φωνή της μαμάς στις φωνές των ξένων: τι έδειξαν τα αποτελέσματα

Και εδώ είναι το ενδιαφέρον: πριν από την ηλικία των 12, οι εγκέφαλοι των παιδιών «ανάβουν» όταν ακούν τη φωνή της μητέρας τους.
Είναι μια σαφής ένδειξη του πόσο ουσιαστικοί είναι οι γονεϊκοί δεσμοί στα πρώτα χρόνια της ζωής. Ο εγκέφαλος είναι προγραμματισμένος να δίνει προτεραιότητα στις γνώριμες φωνές της οικογένειας.

Όμως όλα αλλάζουν γύρω στα 13.
Ξαφνικά, οι έφηβοι δείχνουν πολύ μικρότερη νευρωνική ανταπόκριση στη φωνή των γονιών τους — και μεγαλύτερη σε άγνωστες φωνές.
Ναι, ακόμα και εντελώς ξένοι έχουν πλέον μεγαλύτερη επιρροή στον ακουστικό κόσμο ενός εφήβου!

Αυτή η εγκεφαλική μετατόπιση εξηγεί γιατί πολλοί γονείς αισθάνονται παραγκωνισμένοι όταν τα παιδιά τους μπαίνουν στην εφηβεία. Οι έφηβοι είναι πλέον βιολογικά προγραμματισμένοι να προσέχουν και να ανταποκρίνονται περισσότερο σε εξωτερικές φωνές παρά στις οικογενειακές.

Γιατί οι έφηβοι αρχίζουν να «συντονίζονται» με τον έξω κόσμο

Αυτή η αλλαγή δεν είναι ανυπακοή — είναι βιολογία.
Γύρω στα 13, ο εγκέφαλος αρχίζει να προετοιμάζει το άτομο για ανεξαρτησία, αναζητώντας ευρύτερες κοινωνικές συνδέσεις.
Αυτός ο «επαναπρογραμματισμός» βοηθά τους εφήβους να αρχίσουν να χτίζουν τη δική τους ζωή έξω από το σπίτι.

Ο ρυθμός αυτής της αλλαγής επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες:

• Τη δύναμη των οικογενειακών σχέσεων
• Την κοινωνική έκθεση μέσω σχολείου ή δραστηριοτήτων
• Το πολιτισμικό και εκπαιδευτικό περιβάλλον
• Το κοινωνικοοικονομικό υπόβαθρο

Μερικοί έφηβοι γίνονται «εκλεκτικοί ακροατές» νωρίτερα, άλλοι αργότερα.
Το σημαντικό είναι ότι αυτό είναι απολύτως φυσιολογικό — και η ποικιλία αυτή δείχνει πόσο περίπλοκη είναι η μεταμόρφωση του εγκεφάλου στην εφηβεία.

Τι σημαίνει αυτό για τους γονείς (και τα νεύρα σας)

Υπάρχει κάποια παρηγοριά στο να γνωρίζετε ότι η «επιλεκτική ακοή» του εφήβου σας δεν είναι προσωπική υπόθεση.
Δεν σας αγνοεί από κακία — απλώς έτσι είναι προγραμματισμένος ο εγκέφαλός του αυτή την περίοδο.
Η κατανόηση αυτού μπορεί να απαλύνει το αίσθημα απόρριψης που συχνά συνοδεύει την εφηβεία.

Αυτό επίσης ανοίγει τον δρόμο για πιο έξυπνες στρατηγικές γονεϊκότητας.
Αντί να φωνάζετε ή να επαναλαμβάνετε συνεχώς το ίδιο, δοκιμάστε να αξιοποιήσετε έμμεσους μεσολαβητές — όπως δασκάλους, προπονητές ή άτομα που ο έφηβος εμπιστεύεται — για να περάσετε το μήνυμά σας όταν έχει σημασία.

Τέλος, αυτή η έρευνα ενθαρρύνει μια πιο υπομονετική και συμπονετική στάση απέναντι στην εφηβεία.
Όταν αναγνωρίζουμε ότι η χημεία του εγκεφάλου — και όχι η «κακή διάθεση» — ευθύνεται για μεγάλο μέρος της έντασης, μπορούμε να αντιμετωπίζουμε αυτή την περίοδο με περισσότερη κατανόηση και λιγότερη απογοήτευση.

Συνοψίζοντας: Η επιστήμη μόλις μας έδωσε μια νέα ματιά στην ανατροφή των εφήβων — και ίσως κάνει αυτό το ταξίδι λίγο πιο ομαλό.

Προσοχή! Επιτρέπεται η αναδημοσίευση των πληροφοριών του παραπάνω άρθρου ή μέρους αυτών μόνο αν αναφέρεται ως πηγή το https://paidis.com/ και υπάρχει ενεργός σύνδεσμος.