ΟΠΕΚΕΠΕ: Η σιωπή που προστατεύει περισσότερο από όσο αποκαλύπτει

Στην πρόσφατη εξέταση του Οργανισμού Πληρωμών και Ελέγχου Κοινοτικών Ενισχύσεων (ΟΠΕΚΕΠΕ) από την εξεταστική επιτροπή της Βουλής, η εικόνα αυτή είναι διάχυτη. Η κατάθεση του κ. Γιώργου Ξυλούρη —του γνωστού με το παρατσούκλι «Φραπές»— θα μπορούσε να αποτελέσει μια ευκαιρία ουσιαστικής διερεύνησης. Αντ’ αυτού, η σιωπή του και οι ασαφείς απαντήσεις που παραχώρησε δεν φαντάζουν τυχαίες ή απλώς αμυντικές. Δείχνουν, περισσότερο, μια αντίληψη για τη διαδικασία που δεν θέλει να φωτίσει, αλλά να εξωραΐσει.

Δεν είναι ανάγκη να «φωνάξει» κάποιος για να ειπωθεί η αλήθεια. Εκείνο που προκαλεί μεγαλύτερη αμηχανία δεν είναι η ίδια η σιωπή όσο το γεγονός ότι μοιάζει να μην χρειάζεται καν να γεφυρωθεί. Σαν να έχει προϋπάρξει μια αόρατη συμφωνία: να μιλήσουμε για διερεύνηση, αλλά να μένουμε σε γενικότητες.

Το ερώτημα δεν είναι μόνο τι είπε ή τι απέφυγε να πει ένας μάρτυρας. Είναι τι επιλέγει να κάνει το κράτος —και δη η κυβέρνηση— ώστε αυτή η διαδικασία να έχει περιεχόμενο. Γιατί η αλήθεια, όταν ζητείται από την κοινωνία, δεν είναι παρά αίτημα λογοδοσίας. Όχι τιμωρίας, αλλά διαφάνειας.

Όσο περισσότερο οι απαντήσεις παραμένουν θολές, τόσο περισσότερο εγείρονται ερωτήματα για τον τρόπο που επιλέγονται οι μάρτυρες, για τα όρια της έρευνας, για τις αποκλίσεις ανάμεσα σε όσα θα έπρεπε να διαφωτιστούν και σε όσα τελικά διερευνώνται. Μια κυβέρνηση που σέβεται τον εαυτό της και το δημόσιο συμφέρον θα έδινε χώρο στην εκτενή διερεύνηση και στην πλήρη αποκάλυψη των στοιχείων, αντί να δείχνει να διαχειρίζεται το θέμα με υπεκφυγές, παλινωδίες και ηπιότερους χειρισμούς όταν αυτά αφορούν πρόσωπα και πρακτικές που μπορούν να την εκθέσουν.

Η εμπιστοσύνη των πολιτών στον δημόσιο βίο δεν κερδίζεται με εξηγήσεις που αρκούνται στη μετριοπάθεια των λέξεων, ούτε με διαδικασίες που αντιμετωπίζουν τη δημόσια αμφιβολία ως αναίτια. Κερδίζεται με δουλειά — με σαφήνεια, με δέσμευση, με αποφασιστικότητα να δοθούν απαντήσεις σε όλα τα κρίσιμα ερωτήματα, όχι μόνο στα αναμενόμενα.

Η ελληνική κοινωνία έχει πικρές εμπειρίες από υποθέσεις που ξεκίνησαν με μεγάλη δημοσιότητα και κατέληξαν σε ένα βαρύ βάρος σιωπής. Αν η κυβέρνηση επιδιώκει πραγματική πολιτική αξιοπιστία, οφείλει να τοποθετηθεί με ειλικρίνεια και αποφασιστικότητα. Δεν αρκεί να διοργανώνει εξεταστικές· πρέπει να φροντίζει ώστε αυτές να έχουν νόημα.

Δεν ζητείται τίποτα περισσότερο από την ουσία της δημοκρατικής λειτουργίας: λογοδοσία, διαφάνεια και σεβασμός στην αλήθεια. Το να μιλάς για διερεύνηση και, εν συνεχεία, να παρακαμφθεί η ουσία της είναι μια πρακτική που υπονομεύει το ίδιο το θεμέλιο της εμπιστοσύνης.

Η υπόθεση του ΟΠΕΚΕΠΕ μπορεί ακόμη να οδηγήσει σε μια πιο στέρεη πολιτική κουλτούρα αν η κυβέρνηση επιλέξει να την αντιμετωπίσει με τόλμη. Αν όχι, το μόνο που θα απομένει θα είναι ο θόρυβος των σιωπών — όχι γιατί δεν υπάρχει λόγος να μιλήσουν, αλλά γιατί κανείς δεν πίεσε αρκετά για να ακουστεί η αλήθεια.

Προσοχή! Επιτρέπεται η αναδημοσίευση των πληροφοριών του παραπάνω άρθρου ή μέρους αυτών μόνο αν αναφέρεται ως πηγή το https://paidis.com/ και υπάρχει ενεργός σύνδεσμος.